«فراغ» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «فراغ» در غزلیات حافظ شیرازی
- دل ما به دور رویت ز چمن فراغ دارد
که چو سرو پایبند است و چو لاله داغ دارد - سر ما فرونیاید به کمان ابروی کس
که درون گوشه گیران ز جهان فراغ دارد - من و شمع صبحگاهی سزد ار به هم بگرییم
که بسوختیم و از ما بت ما فراغ دارد - سرمنزل فراغت نتوان ز دست دادن
ای ساروان فروکش کاین ره کران ندارد - طبیب عشق منم باده ده که این معجون
فراغت آرد و اندیشه خطا ببرد - چنان به حسن و جوانی خویشتن مغرور
که داشت از دل بلبل هزار گونه فراغ - قرار برده ز من آن دو نرگس رعنا
فراغ برده ز من آن دو جادوی مکحول - مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش
فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم - ای شاه شیرگیر چه کم گردد ار شود
در سایه تو ملک فراغت میسرم - بر من فتاد سایه خورشید سلطنت
و اکنون فراغت است ز خورشید خاورم - خوشا آن دم کز استغنای مستی
فراغت باشد از شاه و وزیرم - ور چو پروانه دهد دست فراغ بالی
جز بدان عارض شمعی نبود پروازم - دو یار زیرک و از باده کهن دومنی
فراغتی و کتابی و گوشه چمنی - سعدی شیرازی
- «فراغ» در غزلیات سعدی شیرازی
- اگر تو فارغی از حال دوستان یارا
فراغت از تو میسر نمی شود ما را - گر دوست را به دیگری از من فراغتست
من دیگری ندارم قایم مقام دوست - فراغ صحبت دیوانگان کجا باشد
تو را که هر خم مویی کمند داناییست - گر تو را هست شکیب از من و امکان فراغ
به وصالت که مرا طاقت هجران تو نیست - دولت آنست که امکان فراغت باشد
تکیه بر بالش بی دوست نه بس تمکینیست - ز خاطرم غزلی سوزناک روی نمود
که در دماغ فراغ من این قدر می گشت - محبت با کسی دارم کز او باخود نمی آیم
چو بلبل کز نشاط گل فراغ از آشیان دارد - به هرزه در سر او روزگار کردم و او
فراغت از من و از روزگار من دارد - دو چشم از ناز در پیشت فراغ از حال درویشت
مگر کز خوبی خویشت نگه در ما نمی باشد - فراغت زان طرف چندان که خواهی
وزین جانب محبت می فزاید - بامدادان به تماشای چمن بیرون آی
تا فراغ از تو نماند به تماشای دگر - فردا که سر ز خاک برآرم اگر تو را
بینم فراغتم بود از روز رستخیز - تو را فراغت ما گر بود و گر نبود
مرا به روی تو از هر که عالمست فراغ - نه فراغت نشستن نه شکیب رخت بستن
نه مقام ایستادن نه گریزگاه دارم - نه نشاط دوستانم نه فراغ بوستانم
بروید ای رفیقان به سفر که من اسیرم - هیچم از دنیی و عقبی نبرد گوشه خاطر
که به دیدار تو شغلست و فراغ از دو جهانم - مرا زین پیش در خلوت فراغت بود و جمعیت
تو در جمع آمدی ناگاه و مجموعان پراکندی - خیام نیشابوری
- «فراغ» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «فراغ» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- بود عاشق فراق اندر چو اسمی خالی از معنی
ولی معنی چو معشوقی فراغت دارد از اسما - اگر نه عشق شمس الدین بدی در روز و شب ما را
فراغتها كجا بودی ز دام و از سبب ما را - نوازشهای عشق او لطافتهای مهر او
رهانید و فراغت داد از رنج و نصب ما را - شد اسم مظهر معنی كاردت ان اعرف
وز اسم یافت فراغت بصیرت عرفا - گفتا كه فراغتیست ما را
كو خود چه كس است یا چه دارد - با این همه فراغت گر بحر را به ماهی
میلی بود به رحمت فضل كبیر باشد - فراغتی دهدم عشق تو ز خویشاوند
از آنك عشق تو بنیاد عافیت بركند - شیشه عشق را فراغتها است
گر بر او صد هزار سنگ آمد - سر همچنین بجنبان یعنی سر مرا
خاریدن آرزوست ندارم بدو فراغ - كرده مستان باغ اشكوفه
كرده سیران خاك استفراغ - كی گذارد خدا تو را فارغ
چون خدا را ز كار نیست فراغ - ولیك از عشق شه جانهای مستان
فراغت دارد از ساقی و از خوان - منم از كار ماندهای ز خریدار ماندهای
به فراغت نظركنان به سوی كار و بار تو - نفس خسیس حرص خو عاشق مال و گفت و گو
یافت به گنج رحمتت از دو جهان فراغتی - گر استفراغ میخواهی از آن طزغوی گندیده
مفرح بدهمت لیكن مكن دیگر وحل خواری - تو را دم دم همیآرند كاری نو به هر لحظه
كه تا نبود فراغت هیچ بر قانون مكاری - كه خوبان به غایت را فراغت باشد از شیوه
ولیكن عشقشان دارد هزاران مكر و عیاری - عشق آن توانگری است كه از بس توانگری
داردهمی ز ریش فراغت فراغتی - آن پریی كز رخش گشت بشر چون ملك
یافت فراغت ز رنج وز غم درمان پری - فكند ایمن و ساكن حذركنان بلا
سلاحها بفراغت ز تیغ یا سپری - «فراغ» در دیوان شمس - رباعیات مولوی