«هرمز» در غزلستان
- مولوی
- «هرمز» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- فردوسی
- «هرمز» در شاهنامه فردوسی
- سر سال نو هرمز فرودین
برآسوده از رنج روی زمین - سر ماه نو هرمز مهرماه
بران تخت فرخنده بگزید راه - به دست چپش هرمز کدخدای
سوی راستش موبد پاکرای - اگر چند پیروز با فر و یال
ز هرمز فزونست چندی به سال - ز هرمز همیبینم آهستگی
خردمندی و داد و شایستگی - سپردم به هرمز کلاه و نگین
همه لشکر و گنج ایران زمین - چو هرمز برآمد به تخت پدر
به سر برنهاد آن کیی تاج زر - برآویخت با هرمز شهریار
فراوان ببودستشان کارزار - سرانجام هرمز گرفتار شد
همه تاجها پیش او خوار شد - بدان جنگ هرمز بدی پیشرو
همیرفت با کارسازان نو - شنیدم کجا کسری شهریار
به هرمز یکی نامه کرد استوار - چورنگت شود سبز بستایمت
چو دیهیم هرمز بیارایمت - به خط پدر هرمز آن رقعه دید
هراسان شد و پرنیان برکشید - فرو خورد تریاک و نامد به کار
ز هرمز به یزدان بنالید زار - ز تاراج ویران شد آن بوم ورست
که هرمز همی باژ ایشان بجست - بدانست هرمز که او دست خون
بیازد همی زنده بیرهنمون - تو گفتی که هرمز بشاهی سزاست
کنون زین سزا مر تو را این جزاست - بدو گفت هرمز برفتن بکوش
ببر اسب را در زمان دم و گوش - ز تشویر هرمز فروپژمرید
چو آن راست گفتار او را شنید - بپرسیدمش تا چه داری بیاد
ز هرمز که بنشست بر تخت داد - موکل شد از بیم هرمز دوان
بدان کشت نزدیک اسب جوان - پیامش چو نزدیک هرمز رسید
یکی رازدار از میان برگزید - همیخواست هرمز کزین هرسه مرد
یکایک برآرد بناگاه گرد - یکی مرد بد هرمز شهریار
به پیروزی اندر شده نامدار - که هرمز بده سال و بر سر دوسال
یکی شهریاری بود بیهمال - بدو گفت هرمز به خورشید وماه
به پاکی روان جهاندار شاه - بهار و تموز و زمستان وتیر
نیاسود هرمز یل شیرگیر - سپهبد فرود آمد از تخت شاد
همه شب ز هرمز همیکرد یاد - تو ای پرگناه فریبنده مرد
که جستی نخستین ز هرمز نبرد - هم ان کین هرمز کنم خواستار
دگرکاندر ایران منم شهریار - بدستوری هرمز شهریار
کجا داشت تاج پدر یادگار - چو هرمز جهاندار وباداد بود
زمین و زمانه بدو شاد بود - نگر تا جز از هرمز شهریار
که بد درجهان مر تو را خواستار - چو آشفته شد هرمز وبردمید
به گفتار آذرگشسپ پلید - شد آن تاج و آن تخت شاهنشهان
توگفتی که هرمز نبد درجهان - چوشد گردش روز هرمز بپای
تهی ماند زان تخت فرخنده جای - بدو گفت هرمز که این رای نیست
که اکنون تو را پای برجای نیست - چو چوبینه آید بایوان شاه
هم آنگه به هرمز دهد تاج وگاه - کزو بگذری هرمز و کی قباد
که از داد یزدان نکردند یاد - ندانی که بهرام پور گشسپ
چوبا پور هرمز بر انگیزد اسپ - هر آن شهرکز روم بستد قباد
چه هرمز چه کسری فرخ نژاد - ورا هرمز تاجور برکشید
بارجش ز خورشید برتر کشید - در گنج بگشاد و چندی درم
که بودی ز هرمز برو بر رقم - سرسال نو هرمز فوردین
بیامد بر شاه ایران زمین - نخستین که گفتی ز هرمز سخن
به بیهوده از آرزوی کهن