«سهراب» در غزلستان
- مولوی
- «سهراب» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- فردوسی
- «سهراب» در شاهنامه فردوسی
- سخنهای این داستان شد به بن
ز سهراب و رستم سرایم سخن - کنون رزم سهراب رانم نخست
ازان کین که او با پدر چون بجست - چو خندان شد و چهره شاداب کرد
ورا نام تهمینه سهراب کرد - چنین گفت سهراب کاندر جهان
کسی این سخن را ندارد نهان - بخندید سهراب کاین گفتوگوی
به گوش آمدش تیز بنهاد روی - ازان پس بسازید سهراب را
ببندید یک شب برو خواب را - سنان باز پس کرد سهراب شیر
بن نیزه زد بر میان دلیر - برفتند بیدار دو پهلوان
به نزدیک سهراب روشنروان - بپیچید و برگشت بر دست راست
غمی شد ز سهراب و زنهار خواست - به سهراب آگاهی آمد ز راه
ز هومان و از بارمان و سپاه - چو سهراب نزدیکی دژ رسید
هجیر دلارو سپه را بدید - چو سهراب جنگآور او را بدید
برآشفت و شمشیر کین برکشید - خبر شد به نزدیک افراسیاب
که افگند سهراب کشتی بر آب - همی رفت و سهراب با او به هم
بیامد به درگاه دژ گژدهم - چو سهراب را دید گردآفرید
که برسان آتش همی بردمید - چو سهراب را دید بر پشت زین
چنین گفت کای شاه ترکان چین - سر نیزه را سوی سهراب کرد
عنان و سنان را پر از تاب کرد - چو بشنید سهراب ننگ آمدش
که آسان همی دژ به چنگ آمدش - برآشفت سهراب و شد چون پلنگ
چو بدخواه او چاره گر بد به جنگ - چو سهراب شیراوژن او را بدید
بخندید و لب را به دندان گزید - بدانست سهراب کاو دخترست
سر و موی او ازدر افسرست - به سهراب بر تیر باران گرفت
چپ و راست جنگ سواران گرفت - چو رخساره بنمود سهراب را
ز خوشاب بگشاد عناب را - نگه کرد سهراب و آمدش ننگ
برآشفت و تیز اندر آمد به جنگ - که سهرابش از پشت زین برگرفت
برش ماند زان بازو اندر شگفت - سپهدار سهراب نیزه بدست
یکی بارکش بارهای برنشست - چو برگشت سهراب گژدهم پیر
بیاورد و بنشاند مردی دبیر - بشد پیش سهراب رزمآزمای
بر اسپش ندیدم فزون زان به پای - بگفت آنچ بشنید و نامه بداد
ز سهراب چندی سخن کرد یاد - تو سهراب را زنده بر دار کن
پرآشوب و بدخواه را خوار کن - به ایران ار ایدون که سهراب گرد
بیاید نماند بزرگ و نه خرد - ز سهراب یل رفت یکسر سخن
چنین پشت بر شاه ایران مکن - خروشی بلند آمد از دیدگاه
به سهراب گفتند کامد سپاه - چو سهراب زان دیده آوا شنید
به باره بیامد سپه بنگرید - به هومان چنین گفت سهراب گرد
که اندیشه از دل بباید سترد - به تنگی نداد ایچ سهراب دل
فرود آمد از باره شاداب دل - ز سهراب و از برز و بالای اوی
ز بازوی و کتف دلارای اوی - تو گفتی همه تخت سهراب بود
بسان یکی سرو شاداب بود - زمانی همی بود سهراب دیر
نیامد به نزدیک او ژند شیر - بپرسید سهراب تا ژندهرزم
کجا شد که جایش تهی شد ز بزم - به سهراب گفتند شد ژندهرزم
سرآمد برو روز پیگار و بزم - چو بشنید سهراب برجست زود
بیامد بر ژنده برسان دود - چو سهراب را دید بر تخت بزم
نشسته به یک دست او ژندهرزم - به سهراب گفت این چه آشفتنست
همه با من از رستمت گفتنست - بپوشید سهراب خفتان جنگ
نشست از بر چرمهی سنگ رنگ - غمی گشت سهراب را دل ازان
که جایی ز رستم نیامد نشان - بدو گفت سهراب کاین نیست داد
ز رستم نکردی سخن هیچ یاد - بدو گفت سهراب کاین خود مگوی
که دارد سپهبد سوی جنگ روی - بدو گفت سهراب از آزادگان
سیه بخت گودرز کشوادگان - ازان پس خروشید سهراب گرد
همی شاه کاووس را بر شمرد - چو سهراب را دید با یال و شاخ
برش چون بر سام جنگی فراخ - بمالید سهراب کف را به کف
بوردگه رفت از پیش صف - از امید سهراب شد ناامید
برو تیره شد روی روز سپید - بدو گفت سهراب توران سپاه
ازین رزم بودند بر بیگناه - کمربند سهراب را چاره کرد
که بر زین بجنباند اندر نبرد - دگر باره سهراب گرز گران
ز زین برکشید و بیفشارد ران - بخندید سهراب و گفت ای سوار
به زخم دلیران نهای پایدار - عنان را بپچید سهراب گرد
به ایرانیان بر یکی حمله برد - میان سپه دید سهراب را
چو می لعل کرده به خون آب را - برفتند و روی هوا تیره گشت
ز سهراب گردون همی خیره گشت - چنین گفت سهراب کاو زین سپاه
نکرد از دلیران کسی را تباه - که امروز سهراب رزم آزمای
چگونه به جنگ اندر آورد پای - ز سهراب رستم زبان برگشاد
ز بالا و برزش همی کرد یاد - ز شب نیمهای گفت سهراب بود
دگر نیمه آرامش و خواب بود - همی تاخت سهراب چون پیل مست
کمندی به بازو کمانی به دست - وزان روی سهراب با انجمن
همی می گسارید با رود زن - چو سهراب شیراوژن او را بدید
ز باد جوانی دلش بردمید - بپوشید سهراب خفتان رزم
سرش پر ز رزم و دلش پر ز بزم - بدو گفت سهراب کز مرد پیر
نباشد سخن زین نشان دلپذیر - بزد دست سهراب چون پیل مست
برآوردش از جای و بنهاد پست - به سهراب گفت ای یل شیرگیر
کمندافگن و گرد و شمشیرگیر - بتازید تا کار سهراب چیست
که بر شهر ایران بباید گریست - چو آشوب برخاست از انجمن
چنین گفت سهراب با پیلتن - سرافراز سهراب با زور دست
تو گفتی سپهر بلندش ببست - که سهراب کشتست و افگنده خوار
ترا خواست کردن همی خواستار - بدو گفت سهراب کین بدتریست
به آب دو دیده نباید گریست - که سهراب شد زین جهان فراخ
همی از تو تابوت خواهد نه کاخ - همی گفت زال اینت کاری شگفت
که سهراب گرز گران برگرفت - همی گفت و مژگان پر از آب کرد
زبان پر ز گفتار سهراب کرد - همانا چو سهراب دیگر سوار
نبودست جنگی گه کارزار - که گردی چو سهراب هرگز نبود
به زور و به مردی و رزم آزمود