«محتسب» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «محتسب» در غزلیات حافظ شیرازی
- اگر چه باده فرح بخش و باد گل بیز است
به بانگ چنگ مخور می که محتسب تیز است - با محتسبم عیب مگویید که او نیز
پیوسته چو ما در طلب عیش مدام است - حدیث حافظ و ساغر که می زند پنهان
چه جای محتسب و شحنه پادشه دانست - آن شد اکنون که ز ابنای عوام اندیشم
محتسب نیز در این عیش نهانی دانست - ساقی بیار باده و با محتسب بگو
انکار ما مکن که چنین جام جم نداشت - ای دل طریق رندی از محتسب بیاموز
مست است و در حق او کس این گمان ندارد - دوستان دختر رز توبه ز مستوری کرد
شد سوی محتسب و کار به دستوری کرد - هر کس که بدید چشم او گفت
کو محتسبی که مست گیرد - باده با محتسب شهر ننوشی زنهار
بخورد باده ات و سنگ به جام اندازد - خدا را محتسب ما را به فریاد دف و نی بخش
که ساز شرع از این افسانه بی قانون نخواهد شد - محتسب شیخ شد و فسق خود از یاد ببرد
قصه ماست که در هر سر بازار بماند - می خور که شیخ و حافظ و مفتی و محتسب
چون نیک بنگری همه تزویر می کنند - شراب خانگی ترس محتسب خورده
به روی یار بنوشیم و بانگ نوشانوش - صوفی ز کنج صومعه با پای خم نشست
تا دید محتسب که سبو می کشد به دوش - بی خبرند زاهدان نقش بخوان و لا تقل
مست ریاست محتسب باده بده و لا تخف - من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم - ای دل بشارتی دهمت محتسب نماند
و از می جهان پر است و بت میگسار هم - محتسب داند که حافظ عاشق است
و آصف ملک سلیمان نیز هم - محتسب نمی داند این قدر که صوفی را
جنس خانگی باشد همچو لعل رمانی - عمریست پادشاها کز می تهیست جامم
اینک ز بنده دعوی و از محتسب گواهی - سعدی شیرازی
- «محتسب» در غزلیات سعدی شیرازی
- با محتسب شهر بگویید که زنهار
در مجلس ما سنگ مینداز که جامست - ترسم که مست و عاشق و بی دل شود چو ما
گر محتسب به خانه خمار بگذرد - محتسب گو چنگ میخواران بسوز
مطرب ما خوش به تایی می زند - محتسب در قفای رندانست
غافل از صوفیان شاهدباز - ای محتسب از جوان چه خواهی
من توبه نمی کنم که پیرم - محتسب گو تا ببیند روی دوست
همچو محرابی و من چون عابدی - مولوی
- «محتسب» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- كه از او محتسب و مهتر بازار بدرد
در فغانند از او از فقعی تا عطار - محتسب كو ز كفایت چو نظام الملكست
كرد از مكر چنین كس رخ خود در دیوار - محتسب عقل تو است دان كه صفاتت بازار
وان دغل هست در او نفس پلید مكار - ولوله در كو فتاد عقل درآمد كه داد
محتسب عقل را دست فروبست دوش - نی قاضیی نی شحنهای نی میر شهر و محتسب
بر آب دریا كی رود دعوی و خصمی و جدل - مستم ز خمر من لدن رو محتسب را غمز كن
مر محتسب را و تو را هم چاشنی آوردهام - سر عثمان تو مست است بر او ریز كدو
چون عمر محتسبی دادكنی این جا كو - بیا مستان بیحد بین به بازار
اگر تو محتسب در احتسابی - «محتسب» در دیوان شمس - رباعیات مولوی