«مغان» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «مغان» در غزلیات حافظ شیرازی
- به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید
که سالک بی خبر نبود ز راه و رسم منزل ها - دلم ز صومعه بگرفت و خرقه سالوس
کجاست دیر مغان و شراب ناب کجا - مگر گشایش حافظ در این خرابی بود
که بخشش ازلش در می مغان انداخت - از آن به دیر مغانم عزیز می دارند
که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست - در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست
مست از می و میخواران از نرگس مستش مست - از آستان پیر مغان سر چرا کشیم
دولت در آن سرا و گشایش در آن در است - منم که گوشه میخانه خانقاه من است
دعای پیر مغان ورد صبحگاه من است - گر پیر مغان مرشد من شد چه تفاوت
در هیچ سری نیست که سری ز خدا نیست - زاهد ایمن مشو از بازی غیرت زنهار
که ره از صومعه تا دیر مغان این همه نیست - خواهم شدن به کوی مغان آستین فشان
زین فتنه ها که دامن آخرزمان گرفت - مشکل خویش بر پیر مغان بردم دوش
کو به تایید نظر حل معما می کرد - مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ
چرا که وعده تو کردی و او به جا آورد - در خانقه نگنجد اسرار عشقبازی
جام می مغانه هم با مغان توان زد - بنده پیر مغانم که ز جهلم برهاند
پیر ما هر چه کند عین عنایت باشد - گفتم شراب و خرقه نه آیین مذهب است
گفت این عمل به مذهب پیر مغان کنند - ای گدای خانقه برجه که در دیر مغان
می دهند آبی که دل ها را توانگر می کنند - تشویش وقت پیر مغان می دهند باز
این سالکان نگر که چه با پیر می کنند - نیکی پیر مغان بین که چو ما بدمستان
هر چه کردیم به چشم کرمش زیبا بود - تا ز میخانه و می نام و نشان خواهد بود
سر ما خاک ره پیر مغان خواهد بود - حلقه پیر مغان از ازلم در گوش است
بر همانیم که بودیم و همان خواهد بود - گر مدد خواستم از پیر مغان عیب مکن
شیخ ما گفت که در صومعه همت نبود - دولت پیر مغان باد که باقی سهل است
دیگری گو برو و نام من از یاد ببر - قصر فردوس به پاداش عمل می بخشند
ما که رندیم و گدا دیر مغان ما را بس - وگر کمین بگشاید غمی ز گوشه دل
حریم درگه پیر مغان پناهت بس - شراب خانگیم بس می مغانه بیار
حریف باده رسید ای رفیق توبه وداع - آن روز بر دلم در معنی گشوده شد
کز ساکنان درگه پیر مغان شدم - در این غوغا که کس کس را نپرسد
من از پیر مغان منت پذیرم - در خرابات مغان گر گذر افتد بازم
حاصل خرقه و سجاده روان دربازم - من که خواهم که ننوشم بجز از راوق خم
چه کنم گر سخن پیر مغان ننیوشم - چل سال بیش رفت که من لاف می زنم
کز چاکران پیر مغان کمترین منم - حافظ جناب پیر مغان جای دولت است
من ترک خاک بوسی این در نمی کنم - در خرابات مغان نور خدا می بینم
این عجب بین که چه نوری ز کجا می بینم - به ترک خدمت پیر مغان نخواهم گفت
چرا که مصلحت خود در آن نمی بینم - صوفی صومعه عالم قدسم لیکن
حالیا دیر مغان است حوالتگاهم - پیر مغان ز توبه ما گر ملول شد
گو باده صاف کن که به عذر ایستاده ایم - فتوی پیر مغان دارم و قولیست قدیم
که حرام است می آن جا که نه یار است ندیم - گرم نه پیر مغان در به روی بگشاید
کدام در بزنم چاره از کجا جویم - حافظ جناب پیر مغان مامن وفاست
درس حدیث عشق بر او خوان و ز او شنو - در سرای مغان رفته بود و آب زده
نشسته پیر و صلایی به شیخ و شاب زده - دوش آن صنم چه خوش گفت در مجلس مغانم
با کافران چه کارت گر بت نمی پرستی - در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی
خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی - ز کوی مغان رخ مگردان که آن جا
فروشند مفتاح مشکل گشایی - سعدی شیرازی
- «مغان» در غزلیات سعدی شیرازی
- مغان که خدمت بت می کنند در فرخار
ندیده اند مگر دلبران بت رو را - من بعد از این اگر به دیاری سفر کنم
هیچ ارمغانیی نبرم جز سلام دوست - چه ارمغانی از آن به که دوستان بینی
تو خود بیا که دگر هیچ در نمی باید - تو چه ارمغانی آری که به دوستان فرستی
چه از این به ارمغانی که تو خویشتن بیابی - گرت بدایع سعدی نباشد اندر بار
به پیش اهل و قرابت چه ارمغان آری - آن را که تو از سفر بیایی
حاجت نبود به ارمغانی - مولوی
- «مغان» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- از ره هجر آمده و آورده ما
عجز خود را ارمغانی فاسقنا - فراینا خفرات و مغان حسنات
سرجا فی ظلمات فدهشنا و هوینا - این صورت بت چیست اگر خانه كعبهست
وین نور خدا چیست اگر دیر مغانهست - ز دردی غم و اندیشه سیر چون نشوی
جمال یار و شراب مغانه را چه شدست - ارمغانهای غریب آورده است
قسمت آن ارمغانی میكند - یار نخواهم كه بود بدخو و غمخوار و ترش
چون لحد و گور مغان تنگ و دل افشار و ترش - گر سر خوبی بخارد دلبری در عهد تو
پرچمش آرند پیشت ارمغانی شاد باش - تو را ای یوسف مصر ارمغانی
چنین آیینه روشن خریدم - بیاوردیم درها ارمغانی
كه یعنی ما به دریابار بودیم - زین قلب زنان قراضه جان را
هم جانب زرگر ارمغان بردم - یك خانه پر از خمار دیدم
یك خانه می مغانه دیدم - شمس تبریز ارمغانم گوهر بحر دل است
من ز شرم جان پاكت همچو عمان می برم - جان آینه كنیم به سودای یوسفی
پیش جمال یوسف با ارمغان رویم - از حبس رسته دانهها ما هم ز كنج خانهها
آورده باغ از غیبها صد ارمغان صد ارمغان - حمله شیر یاسه كن كله خصم خاصه كن
جرعه خون خصم را نام می مغانه كن - تا چشاند مر تو را زهری ز هر افسردهای
تا كشاند نزد تو از هر حسودی ارمغان - چشم تو با چشم من گفت چه مطمع كسی
هم بخوری قند ما هم ببری ارمغان - گر باغ خواهد ارمغان از نوبهار بیخزان
تا برفشاند برگ خود بر باد گل افشان تو - دیده را از خاك تبریز ارمغان آراد باد
ز آنك جز آن خاك این خاكیش را آرام كو - بنشیند شكسته پر سوی تو میكند نظر
كه همین جاش میرسد مدد ارمغان تو - رندان همه جمعند در این دیر مغانه
درده تو یكی رطل بدان پیر یگانه - دیدم كه لبش شراب نوشد
كی دید ز لب می مغانه - چو تو را حسن فزون شد خردم صید جنون شد
چو مرا درد فزون شد بده آن درد مغانه - پیش لیلی میبرم من هر دمی
جان مجنون ارمغان از سلسله - با زخمه چو آتش میزد ترانه خوش
مست و خراب و دلكش از باده مغانه - ای خوی تو چون آب جو داده زمین را رنگ و بو
تا كس نپندارد كه تو بیارمغانی میروی - ز یك خندش مصور شد بهشت ار هشت ور بیش است
به چشم ابلهان گویی ز جنت ارمغانستی - از آن نوری كه حرف آن جا نگنجد
تو را این حرف گشته ارمغانی - مرا تا كی مها چون ارمغانی
به پیش این و پیش آن فرستی - نشانیها بیاور ارمغانی
كه تا تن را كنم من دارداری - عجب مرغابی آمد جان عاشق
كه آرد آب ز آتش ارمغانی - برید آفرینش در دو عالم
نیاوردهست چون او ارمغانی - صد اشتر جمله شكر و قند
یا رب چه لطیف ارمغانی - مه را ز فلك فروفرستد
در مجلسشان به ارمغانی - تو مگو كه ارمغانی چه برم پی نشانی
كه بس است مهر و مه را رخ خویش ارمغانی - جان ویسند و رامین سخت شیرین شیرین
مفخر آل یاسین وز خدا ارمغانی - ای گوهر خدایی آیینه معانی
هر دم ز تاب رویت بر عرش ارمغانی - هر دم خرابیی است ز تو شهر عقل را
باد چراغ عقلی و باده مغانهای - از آن سوی پرده چه شهری شگرفست
كه عالم از آن جاست یك ارمغانی - مغانی الروح! غنوالی، وبالاوتار طنوالی
و بالالحان حنوالی غنا كم صفو مغنایی - شو گوش خرد بركش، چون طفل دبستانی
تا پیر مغان بینی در بلبله گردانی - كم اسكرنی بكاس حب
بین الحرفاء و المغانی - «مغان» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «مغان» در شاهنامه فردوسی