«بهمن» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «بهمن» در غزلیات حافظ شیرازی
- مولوی
- «بهمن» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- بشكفت درخت در زمستان
در بهمن میوهها پزیدهست - مه دی رفت و بهمن هم بیا كه نوبهار آمد
زمین سرسبز و خرم شد زمان لاله زار آمد - شكایتها همیكردی كه بهمن برگ ریز آمد
كنون برخیز و گلشن بین كه بهمن بر گریز آمد - دی شد و بهمن گذشت فصل بهاران رسید
جلوه گلشن به باغ همچو نگاران رسید - گویی قیامتست كه بركرد سر ز خاك
پوسیدگان بهمن و دی مردگان پار - خورشید ما مقیم حمل در بهار جان
فارغ ز بهمنست و ز كانون زهی مساغ - آن جای به گرمی همه خورشید تموزیم
وین جای به سردی همه چون بهمن سردیم - همه بانگ زاغ آید به خرابههای بهمن
برهم از این چو بلبل صفت بهار گویم - بهاری باش تا خوبان به بستان در تو آویزند
كه بگریزند این خوبان ز شكل بارد بهمن - به سوی بیسوی جمله بهار است
به هر سو غیر این سرمای بهمن - بهار آمد برون آ همچو سبزه
به كوری دی و بر رغم بهمن - نستاند هیچ كس بجز تو
تاوان بهار را ز بهمن - دیدی چه گفت بهمن هیزم بنه چو خرمن
گر دی نكرد سرما سرمای هر دو بر من - تو شمس دین به حقی و مفخر تبریز
بهار جان كه بدادی سزای صد بهمن - سماع است و هزاران حور در باغ
همیكوبند پا بر گور بهمن - به كوری دی و بهمن بهاری كن بر این گلشن
درآور باغ مزمن را به پرواز و به طیاری - چه داند و چه شناسد نوای بلبل مست
كلاغ بهمنی و لك لك بیابانی - فردوسی
- «بهمن» در شاهنامه فردوسی
- به تن ژنده پیل و به جان جبرئیل
به کف ابر بهمن به دل رود نیل - پس آنگه سوی خان قارن شدند
همه دیده چون ابر بهمن شدند - دی و بهمن و آذر و فرودین
همیشه پر از لاله بینی زمین - به مرزی که آنجا دژ بهمنست
همه ساله پرخاش آهرمنست - چو نزدیک بهمن دژ اندر رسید
زمین همچو آتش همی بردمید - یکی نام بهمن دوم مهرنوش
سیم نام او بد دلافروز طوش - به شاه جهان گفت بهمن پسر
که تا جاودان سبز بادات سر - همه لشکرش را به بهمن سپرد
وزانجا خرامید با چند گرد - چو آگاهی آمد به بهمن که شاه
ببستست آن شیر را بیگناه - چو نوشاذر و بهمن و مهرنوش
برفتند یکسر پر از جنگ و جوش - ز بهمن شنیدم که از گلستان
همی رفت خواهی به زابلستان - بفرمود تا بهمن آمدش پیش
ورا پندها داد ز اندازه بیش - چنین داد پاسخ که من بهمنم
نبیرهی جهاندار رویین تنم - بخندید بهمن پیاده ببود
بپرسیدش و گفت بهمن شنود - سخنهای آن نامور پیشگاه
چو بشنید بهمن بیامد به راه - هماندر زمان بهمن آمد پدید
ازو رایت خسروی گسترید - بدو گفت بهمن که خسرو نژاد
سخنگوی و بسیار خواره مباد - پیاده شد از باره بهمن چو دود
بپرسیدش و نیکویها فزود - دگر جام بر دست بهمن نهاد
که برگیر ازان کس که خواهی تو یاد - بدو گفت من پور اسفندیار
سر راستان بهمن نامدار - بترسید بهمن ز جام نبید
زواره نخستین دمی درکشید - چو بنشست بهمن بدادش درود
ز شاه و ز ایرانیان برفزود - نگه کرد بهمن به نخچیرگاه
بدید آن بر پهلوان سپاه - ازو بستد آن جام بهمن به چنگ
دل آزار کرده بدان می درنگ - چو دستارخوان پیش بهمن نهاد
گذشته سخنها برو کرد یاد - به دل گفت بهمن که این رستمست
و یا آفتاب سپیده دمست - نشستند بر باره هر دو سوار
همی راند بهمن بر نامدار - همی خورد بهمن ز گور اندکی
نبد خوردنش زان او ده یکی - غمی شد دل بهمن از کار اوی
چو دید آن بزرگی و کردار اوی - چو بشنید رستم ز بهمن سخن
پراندیشه شد نامدار کهن - ز رستم چو بشنید بهمن سخن
روان گشت با موبد پاکتن - عنان را گران کرد بر پیش رود
همی بود تا بهمن آرد درود - چو بهمن بیامد به پردهسرای
همی بود پیش پدر بر به پای - ز بهمن برآشفت اسفندیار
ورا بر سر انجمن کرد خوار - به بهمن بفرمود کز دست راست
نشستی بیارای ازان کم سزاست - چو بهمن برادرش را کشته دید
زمین زیر او چون گل آغشته دید - همانگه به بهمن رسید آگهی
که تیره شد آن فر شاهنشهی - همی گشت بهمن به خاک اندرون
بمالید رخ را بدان گرم خون - ز بهمن رسد بد به زابلستان
بپیچند پیران کابلستان - کنون بهمن این نامور پور من
خردمند و بیدار دستور من - که بهمن ز من یادگاری بود
سرافرازتر شهریاری بود - سپه رفت و بهمن به زابل بماند
به مژگان همی خون دل برفشاند - هم اندرز بهمن به رستم بگفت
برآورد رازی که بود از نهفت - به بهمن یکی نامه باید نوشت
بسان درختی به باغ بهشت - یکی سوی بهمن که اندر زمان
چو نامه بخوانی به زابل ممان - همه پاک رستم به بهمن سپرد
برنده به گنجور او بر شمرد - همی بود بهمن به زابلستان
به نخچیر گر با می و گلستان - بماناد تا جاودان بهمنم
چو گم شد سرافراز رویین تنم - بدانست جاماسپ آن نیک و بد
که آن پادشاهی به بهمن رسد - به گشتاسپ گفت ای پسندیده شاه
ترا کرد باید به بهمن نگاه - کنون رنج در کار بهمن بریم
خرد پیش دانا پشوتن بریم - پس از من کنون شاه بهمن بود
همان رازدارش پشوتن بود - چو بهمن به تخت نیا بر نشست
کمر با میان بست و بگشاد دست - چو بشنید گفتار بهمن سپاه
هرانکس که بد شاه را نیکخواه - چو آمد به نزدیک بهمن فراز
پیاده شد از باره بردش نماز - برآشفت بهمن ز گفتار اوی
چنان سست شد تیز بازار اوی - چو این مایهور پیش بهمن رسید
ز دستان بگفت آنچ دید و شنید - چو بشنید ازو بهمن نیکبخت
نپذرفت پوزش برآشفت سخت - وزان روی بهمن صفی برکشید
که خورشید تابان زمین را ندید - بر بهمن آوردش از رزمگاه
بدو کرد کیندار چندی نگاه - که بهمن ز ما کین اسفندیار
بخواهد تو این را به بازی مدار - کنون بهمن نامور شهریار
همی نو کند کین اسفندیار - سپه کرد و سر سوی بهمن نهاد
ز رزم تهمتن بسی کرد یاد - چو نزدیک بهمن رسید آگهی
برآشفت بر تخت شاهنشهی - ازان آگهی سوی بهمن رسید
به نزدیک فرخ پشوتن رسید - به بهمن چنین گفت کای شاه نو
چو بر نیمهی آسمان ماه نو - بفرمود پس بهمن کینهخواه
کزانجا برانند یکسر سپاه - چو شش ماه شد پر ز تیمار شد
چو بهمن چنان دید بیمار شد - چو ساسان شنید این سخن خیره شد
ز گفتار بهمن دلش تیره شد - زن پاکتن خوب فرزند زاد
ز ساسان پرمایه بهمن نژاد - کنون بازگردم به کار همای
پس از مرگ بهمن که بگرفت جای - بدانید کز بهمن شهریار
جزین نیست اندر جهان یادگار - به شهریور بهمن از بامداد
جهاندار داراب را بار داد - نبیرهی جهاندار شاه اردشیر
که بهمنش خواندی همی یادگیر - خبر شد بر بهمن اردوان
دلش گشت پردرد و تیرهروان - برین هم نشان تا به شهر صطخر
که بهمن بدو داشت آواز و فخر - مر او را فراوان نمودند گنج
کجا بهمن آگنده بود آن به رنج - مر او را خجسته پسر بود هفت
چو آگه شد از پیش بهمن برفت - چو شد لشکرش چون دلاور پلنگ
سوی بهمن اردوان شد به جنگ - گریزان بشد بهمن اردوان
تنش خستهی تیر و تیرهروان - به هندوستان بود مهتر پسر
که بهمن بدی نام آن نامور - بیامیخت با شکر و پست زهر
که بهمن مگر یابد از کام بهر - به بالای سروست و رویینتنست
به هرچیز مانندهی بهمنست - چو آدینه هر مزد بهمن بود
برین کار فرخ نشیمن بود - یکی آتشی دید رخشان ز دور
بران سان که بهمن کند شاه سور - نه من اورمزدم و گر بهمنم
ز خاکست وز باد و آتش تنم - بدو گفت بهمن که گر شهریار
بخواهد نشان چنین نابکار