«سبزه» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «سبزه» در غزلیات حافظ شیرازی
- سعدی شیرازی
- «سبزه» در غزلیات سعدی شیرازی
- همه دانند که من سبزه خط دارم دوست
نه چو دیگر حیوان سبزه صحرایی را - ز آب روان و سبزه و صحرا و لاله زار
با من مگو که چشم در احباب خوشترست - گر شاهدست سبزه بر اطراف گلستان
بر عارضین شاهد گلروی خوشترست - از دامن که تا به در شهر بساطی
از سبزه بگسترد و بر او لاله فشان کرد - بساط سبزه لگدکوب شد به پای نشاط
ز بس که عارف و عامی به رقص برجستند - هرگز اندیشه یار از دل دیوانه عشق
به تماشای گل و سبزه و صحرا نرود - ز رنگ لاله مرا روی دلبر آید یاد
ز شکل سبزه مرا یاد خط یار آید - خار عشقت نه چنان پای نشاط آبله کرد
که سر سبزه و پروای گلستان بودم - خوش بود یاری و یاری بر کنار سبزه زاری
مهربانان روی بر هم وز حسودان برکناری - جز خط دلاویز تو بر طرف بناگوش
سبزه نشنیدم که دمد بر گل سوری - وقت آن آمد که خوش باشد کنار سبزه جوی
گر سر صحرات باشد سروبالایی بجوی - خیام نیشابوری
- «سبزه» در رباعیات خیام نیشابوری
- این سبزه که امروز تماشاگه ماست
تا سبزه خاک ما تماشاگه کیست - ابر آمد و باز بر سر سبزه گریست
بی باده ارغوان نمیباید زیست - بر سبزه نشین و خوش بزی روزی چند
زان پیش که سبزه بردمد از خاکت - کاین سبزه که امروز تماشاگه ماست
فردا همه از خاک تو برخواهد رست - ساقی گل و سبزه بس طربناک شدهست
دریاب که هفته دگر خاک شدهست - می نوش و گلی بچین که تا درنگری
گل خاک شدهست و سبزه خاشاک شدهست - هر سبزه که برکنار جوئی رسته است
گویی ز لب فرشته خویی رسته است - پا بر سر سبزه تا بخواری ننهی
کان سبزه ز خاک لاله رویی رسته است - ایدل همه اسباب جهان خواسته گیر
باغ طربت به سبزه آراسته گیر - و آنگاه بر آن سبزه شبی چون شبنم
بنشسته و بامداد برخاسته گیر - در سبزه نشین و می روشن میخور
کاین سبزه بسی دمد ز خاک من و تو - کاش از پی صد هزار سال از دل خاک
چون سبزه امید بر دمیدن بودی - مولوی
- «سبزه» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- اما چو اندر راه تو ناگاه بیخود میشود
هر عقل زیرا رسته شد در سبزه زارت بنگها - تا سبزه گردد شورهها تا روضه گردد گورها
انگور گردد غورهها تا پخته گردد نان ما - هر كو بجز حق مشتری جوید نباشد جز خری
در سبزه این گولخن همچون خران جوید چرا - میدان كه سبزه گولخن گنده كند ریش و دهن
زیرا ز خضرای دمن فرمود دوری مصطفی - چه جویی ذوق این آب سیه را
چه بویی سبزه این بام تون را - گلشن رخسار تو سرسبز بادا تا ابد
كان چراگاه دلست و سبزه و صحرای ما - جغد نهای بلبلی از چه در این منزلی
باغ و چمن را چه شد سبزه و سرو و صبا - مرغ اگر خطبه خواند شاخ اگر گل فشاند
سبزه اگر تیز راند هیچ ندارد دوا - نرگس در ماجرا چشمك زد سبزه را
سبزه سخن فهم كرد گفت كه فرمان تو را - بكش تو خار جفاها از آن كه خاركشی
به سبزه و گل و ریحان و یاسمین كشدا - باز در این جوی روان گشت آب
بر لب جو سبزه دمیدن گرفت - پرنور شو چون آسمان سرسبزه شو چون بوستان
شو آشنا چون ماهیان كان بحر عمان میرسد - باغ سلام میكند سرو قیام میكند
سبزه پیاده میرود غنچه سوار میرسد - آن لحظه به سبزه گل چه میگفت
وز نرگسش ارغوان چه میشد - از بوسه آب بر لب جوی
اشكوفه و سبزه زار باشد - از سبزه چه كم شود كه سبزه
در دیده خیره خار باشد - سبزه دمیده ز آب بر دل و جان خراب
صبح گشاده نقاب ذلك یوم الخلود - بر اثر دل برو تا تو ببینی درون
سبزه و گل میدمد جوی وفا میرود - ز شمس دین طرب نوبهار بازآید
نشاط بلبله و سبزه زار بازآید - سجده آرد پیش ایشان بانماز و بینماز
پیش ایشان سبز گردد شوره خاك و سبزه زار - سبزه زار عشق را معمور كرد
عاشقان را دشت و دولابی دگر - لشكر كشیده شاه بهار و بساخت برگ
اسپر گرفته یاسمن و سبزه ذوالفقار - دست زنان عقل كل رقص كنان جزو و كل
سجده كنان سرو و گل بر طرف سبزه زار - وگر نه باد چرا گشت همدم و غماز
حیات سبزه و بستان و دفتر گفتار - هزار دود مركب كه چیست این فلكست
غبار رنگ برآرد كه سبزه زار نگر - سوسن با تیغ و سمن با سپر
سبزه پیادست و گل تر سوار - روباه دید دنبه در سبزه زار و میگفت
هرگز كی دید دنبه بیدام در گیاهش - گل نقل بلبلان و شكر نقل طوطیان
سبزهست و لاله زار و چمن كوری كلاغ - شد پی این لولیان در حرم ذوالجلال
چشمه و سبزه مقام شوخی و دزدی حلال - سبك گردیم چون باد بهاری
حریف سبزه و گلزار گردیم - گر سبزه و باغ خشك گردد
ما از تو چریم ما چه دانیم - خاك از او سبزه زاری چرخ از او بیقراری
هر طرف بختیاری زو معاف و مسلم - با روی تو ز سبزه و گلزار فارغیم
با چشم تو ز باده و خمار فارغیم - به غم فرونروم باز سوی یار روم
در آن بهشت و گلستان و سبزه زار روم - هان ای صبای خوب خد اندر ركابت می رود
آب روان و سبزهها وز هر طرف وجه الحسن - یكی جوقی پیاده همچو سبزه
دگر جوقی چو شاخ گل سواران - نبینی سبزه را با گل حسودی
نباشد مست آن می را خماران - بهار آمد برون آ همچو سبزه
به كوری دی و بر رغم بهمن - ای صد گل سرخ عاشق تو
بر چشمه و سبزه زار خندان - خون عاشق اشك شد وز اشك او سبزه برست
سبزهها از عكس روی چون گل تو گلستان - چونك راه ایمن شد از داد بهاران آمدند
سبزه را تیغ برهنه غنچه را در كف سنان - نك بهاران شد صلا ای لولیان
بانگ نای و سبزه و آب روان - سبزه پیاده میدود اندر ركاب سرو
غنچه نهان همیكند از چشم بد جبین - آب روان داد ز چشمه حیات
تا بدمد سبزه ز آب و ز طین - سبزه نرویدی اگر چاشنیش ندادیی
چرخ نگرددی اگر نشنودی صلای تو - منكر حشر روز دین ژاژ مخا بیا ببین
رسته چو سبزه از زمین سروقدان باغ هو - همه سرسبزی جان تو ز اقبال دل است
هله چون سبزه و چون بید مرو زین لب جو - مرا اگر تو نیابی به پیش یار بجو
در آن بهشت و گلستان و سبزه زار بجو - چون سبزه شو پیاده زیرا در این گلستان
دلبر چو گل سوار است باقی همه پیاده - در زمین دل همه عشاق
رسته شد سبزه زار پوشیده - ای سر فروبرده چو خر زین آب و سبزه بس مچر
یك لحظهای بالا نگر تا بوك بینی آیتی - چون مركب جبریلی و از سم تو هر خاك
سبزه شود آخر ز چه كهسار چریدی - كه فردوسش غلام آن گلستان
بهشت از سبزه زارش شرمساری - ریحان گوید به سبزه رازی
بلبل طلبد ز گل نوایی - خضری به میان سینه داری
در آب حیات و سبزه زاری - میغلط به هر طرف كه غلطی
بر سبزه سبز بوستانی - كنیش طعمه خاكی كه شود سبزه پاكی
برهد او ز نجاست چو در او روح دمیدی - بكشان تو لنگ لنگان ز بدن به عالم جان
بنگر ترنج و ریحان گل و سبزه زار باری - سبزهها جمله در این سبزی تو محو شوند
من چه گویم كه تری تو نماند به تری - چون نهای حیوان چه مست سبزهای
چون نمردی چون در آب و گل شدی - خوش برآمد آن گل صدبرگ من
سبزتر شد سبزه زارم اندكی - سبزهها از خاك بررستن گرفت
تا نماید كشتها كه كردهای - بر بوی نوبهاری بر روی سبزه زاری
در عشق خوش عذاری ما مست و های هایی - پیداست در دم تو كه از ناف مشك خاست
كاندر كدام سبزه و صحرا چریدهای - زین سنگلاخ هجر سوی سبزه زار وصل
گر زوترك نرانی ناچار بشكنی - در عدمستان كشد نهان شتران را
خوش بچراند ز سبزههای عطایی - سبزه و سوسن لاله و سنبل
گفت بروید هر چه بكاری - ز آب دیده داوود سبزهها بررست
به عذر آنك به نقشی بكرد نظاری - نگفتمت كه تو سلطان خوبرویانی
به جای سبزه تو از خاك خوب رویانی - بلبل مست سخت مخمورست
گلشن و سبزه زار بایستی - بلبل مست سخت مخمورست
گلشن و سبزه زار بایستی - ای باغ بمانده از بهاری
گل رفت و بمانده سبزهزاری - «سبزه» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «سبزه» در شاهنامه فردوسی
- ز پویندگان هر چه بد تیزرو
خورش کردشان سبزه و کاه و جو - چهارم چنین گفت کان مرغزار
که بینی پر از سبزه و جویبار - سپه را همه سوی آمل براند
دلی شاد بر سبزه و گل براند - جهانی ز پیری شده نوجوان
همه سبزه و آبهای روان - چو در سبزه دید اسپ را دشتوان
گشاده زبان سوی او شد دوان - زمین گشت پر سبزه و آب و نم
بیاراست گیتی چو باغ ارم - جهان گشت پر سبزه و رود آب
سر غمگنان اندر آمد به خواب - همی تاخت تا پیش کابل رسید
درخت و گل و سبزه و آب دید - بیامد به نزدیک اسفندیار
نشست از بر سبزه و جویبار - چو بشنید بهرام آنجا کشید
همه دشت پر سبزه و آب دید - هوا راست گردد نه گرم و نه سرد
زمین سبزه و آبها لاژورد - گرازیدن گور و آهو به شخ
کشیدند بر سبزه هر جای نخ - تلی بود پر سبزه وجای سور
سپه را همیدید خسرو ز دور - چوخسرو به پیش اندرون بیشه دید
سپه را بران سبزه اندر کشید - نشستند بر سبزه می خواستند
به شادی زبان را بیاراستند - بدان گونه شادم که تشنه بر آب
وگر سبزهی تیره بر آفتاب