«سنبل» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «سنبل» در غزلیات حافظ شیرازی
- در گلستان ارم دوش چو از لطف هوا
زلف سنبل به نسیم سحری می آشفت - بتی دارم که گرد گل ز سنبل سایه بان دارد
بهار عارضش خطی به خون ارغوان دارد - آن که از سنبل او غالیه تابی دارد
باز با دلشدگان ناز و عتابی دارد - نقاب گل کشید و زلف سنبل
گره بند قبای غنچه وا کرد - رسم بدعهدی ایام چو دید ابر بهار
گریه اش بر سمن و سنبل و نسرین آمد - نسیم در سر گل بشکند کلاله سنبل
چو از میان چمن بوی آن کلاله برآید - با چنین زلف و رخش بادا نظربازی حرام
هر که روی یاسمین و جعد سنبل بایدش - بی تو ای سرو روان با گل و گلشن چه کنم
زلف سنبل چه کشم عارض سوسن چه کنم - به تخت گل بنشانم بتی چو سلطانی
ز سنبل و سمنش ساز طوق و یاره کنم - هم جان بدان دو نرگس جادو سپرده ایم
هم دل بدان دو سنبل هندو نهاده ایم - مر غول را برافشان یعنی به رغم سنبل
گرد چمن بخوری همچون صبا بگردان - ز دستبرد صبا گرد گل کلاله نگر
شکنج گیسوی سنبل ببین به روی سمن - گلبرگ را ز سنبل مشکین نقاب کن
یعنی که رخ بپوش و جهانی خراب کن - چو عطرسای شود زلف سنبل از دم باد
تو قیمتش به سر زلف عنبری بشکن - خرد که قید مجانین عشق می فرمود
به بوی سنبل زلف تو گشت دیوانه - سعدی شیرازی
- «سنبل» در غزلیات سعدی شیرازی
- نگذرد یاد گل و سنبلم اندر خاطر
تا به خاطر بود آن زلف و بناگوش مرا - سنبل نشانده بر گل سوری نگه کنید
عنبرفشانده گرد سمن زار بنگرید - وقت آنست که صحرا گل و سنبل گیرد
خلق بیرون شده هر قوم به صحرای دگر - مرا که چشم ارادت به روی و موی تو باشد
دلیل صدق نباشد نظر به لاله و سنبل - تا تو را دیدم که داری سنبله بر آفتاب
آسمان حیران بماند از اشک چون پروین من - دیگر ای باد حدیث گل و سنبل نکنی
گر بر آن سنبل زلف و گل رخسار آیی - باد نوروز که بوی گل و سنبل دارد
لطف این باد ندارد که تو می پیمایی - آن بودی گل و سنبل و نالیدن بلبل
خوش بود دریغا که نکردند دوامی - مولوی
- «سنبل» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- دل گفت حسن روی او وان نرگس جادوی او
وان سنبل ابروی او وان لعل شیرین ماجرا - در آسیا گندم رود كز سنبله زادست او
زاده مهم نی سنبله در آسیا باشم چرا - فلسفیك كور شود نور از او دور شود
زو ندمد سنبل دین چونك نكاری صنما - سنبله با یاسمین گفت سلام علیك
گفت علیك السلام در چمن آی ای فتا - گل و سنبل چرد دلت چون یافت
مرغزاری كه اخرج المرعی - آن دانه آدم را كز سنبل او باشد
بفروشم جنت را بر جان نهم جنت - اندر آن پیوند كردن آب و آتش یك شدهست
غنچه آن جا سنبلست و سرو آن جا سوسنست - به گرد سنبل تو جانها چو مور و ملخ
كه تا ز خرمن لطفت برند جمله زكات - شب ماه خرمن میكند ای روز زین بر گاو نه
بنگر كه راه كهكشان از سنبله پركاه شد - بنفشه در ركوع آمد چو سنبل در خشوع آمد
چو نرگس چشمكش میزد كه وقت اعتبار آمد - ز رویت دسته گل میتوان كرد
ز زلفت شاخ سنبل میتوان كرد - در خرمن ماه سنبله كوبیم
چون نور سهیل در یمن گردد - زان سنبل ابروش حیاتم
با برگ و لطیف و اخضر آمد - ابروی چون سنبله بیخبرست از مهش
گر خبرستش چرا فوق قمر میرود - كلوخ و سنگ چه داند بهار را چه اثر
بهار را ز چمن پرس و سنبل و شمشاد - كلوخ و سنگ چه داند بهار جز اثری
بهار را ز چمن پرس و سنبل و شمشاد - سرد شود آتش پیش خلیل
بید و گل و سنبله كش بود - چو سرو و سنبله بالاروش كن
بنفشه وار سوی پست منگر - دلو گردون چو از آن آب حیات آمد پر
شود آن سنبله خشك از او گوهربار - لاله رخ افروخته از كه رسید
سنبله پا به گل از مرغزار - از گل رخسار او سرسبز دیدم باغ خویش
ز ابروی چون سنبل او پخته دیدم نان خویش - چه قبه قبه كز آن قبهها برون آیند
گل و بنفشه و نسرین و سنبل چو هلال - یك دانه اگر كاری صد سنبله برداری
پس گوش چه می خاریهاده چه به درویشان - اندر گل بسرشته یك نفخ دگر دردم
وان سنبل ناكشته بر طینت آدم زن - ای گلشن روی تو ز دی ایمن و فارغ
وی سنبل ابروی تو ایمن ز درودن - دلت انبار و لطفم اصل سنبل
اشارت بشنو و بسیار می بین - اگر تو عاقلی گندم چو دیدی
ز سنبلها نه از انبار می بین - لاله رخ افروخته وز خشم شد دل سوخته
سنبله پرسود و كژگردن ز اندیشه گران - سرو سوسن را همیگوید زبان را برگشا
سنبله با لاله می گوید وفا را تازه كن - سر چپ و راست میفكند سنبل از خمار
اریاح بر یسارش و ریحانش در یمین - آفت عالم شدهست ماه رخی زهره سوز
فتنه آدم شدهست سنبله یا مسلمین - چون عقل كل صاحب عمل جوشان چو دریای عسل
چون آفتاب اندر حمل چون مه به برج سنبله - جام میی كه تابشش جان ببرد ز مشتری
چرخ زند ز بوی او بر سر چرخ سنبله - از آن به دانه پوسیده مور قانع شد
كه او ز سنبل سرسبز ما نبود آگاه - گر ز آنك خرابت كند این عشق برونی
چون سنبله شد دانه در این روز خرابی - آن سنبله از خاك برآورد سر و گفت
من مردم و زنده شدم از داد ثوابی - وز گریه ابر و خنده برق
در سنبل و سرو ارتقایی - ای زمین تخم گیر آخر تویی هم اصل تخم
كز نتیجه خویش شاخ سنبلی افراشتی - هم گلشنش بدیدی صد گونه گل بچیدی
هم سنبلش بسودی هم لاله زار گشتی - آدم ز سنبلی خورد كان عاقبت بریزد
تو سنبل وصالی ایمن ز زخم داسی - سنبله آتشین رسته كنی بر فلك
زهره مه روی را گوشه چادر كشی - سبزه و سوسن لاله و سنبل
گفت بروید هر چه بكاری - براند مر پدرت را كشان كشان ز بهشت
نظر به سنبله تر یكی ستمكاری - حذر ز سنبل ابرو كه چشم شه بر توست
هلا كه مینگرد سوی تو خریداری - ای آهوی خوش ناف بران ناف عبر، باف
كز سوسن و از سنبل آن پار چریدی - «سنبل» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «سنبل» در شاهنامه فردوسی
- بهار آمد ازگلستان گل چنیم
ز روی زمین شاخ سنبل چنیم - بنفشه گل و نرگس و ارغوان
سمن شاخ و سنبل به دیگر کران - که در بوستانش همیشه گلست
به کوه اندرون لاله و سنبلست - ز لاله فریب و ز نرگس نهیب
ز سنبل عتاب و ز گلنار زیب - همه بوستان زیر برگ گلست
همه کوه پرلاله و سنبلست - سر کوه و آن بیشهها بنگرید
گل و سنبل و آب و نخچیر دید