«هجران» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «هجران» در غزلیات حافظ شیرازی
- صبر است مرا چاره هجران تو لیکن
چون صبر توان کرد که مقدور نماندست - ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست
حال هجران تو چه دانی که چه مشکل حالیست - از پای فتادیم چو آمد غم هجران
در درد بمردیم چو از دست دوا رفت - حدیث هول قیامت که گفت واعظ شهر
کنایتیست که از روزگار هجران گفت - این تطاول که کشید از غم هجران بلبل
تا سراپرده گل نعره زنان خواهد شد - روز هجران و شب فرقت یار آخر شد
زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد - لاف عشق و گله از یار زهی لاف دروغ
عشقبازان چنین مستحق هجرانند - خوش برآ با غصه ای دل کاهل راز
عیش خوش در بوته هجران کنند - آن کشیدم ز تو ای آتش هجران که چو شمع
جز فنای خودم از دست تو تدبیر نبود - حکایت شب هجران نه آن حکایت حالیست
که شمه ای ز بیانش به صد رساله برآید - حافظ شکایت از غم هجران چه می کنی
در هجر وصل باشد و در ظلمت است نور - من که قول ناصحان را خواندمی قول رباب
گوشمالی دیدم از هجران که اینم پند بس - باغبان گر پنج روزی صحبت گل بایدش
بر جفای خار هجران صبر بلبل بایدش - کجاست همنفسی تا به شرح عرضه دهم
که دل چه می کشد از روزگار هجرانش - در شب هجران مرا پروانه وصلی فرست
ور نه از دردت جهانی را بسوزانم چو شمع - رفیق خیل خیالیم و همنشین شکیب
قرین آتش هجران و هم قران فراق - حکایت شب هجران فروگذاشته به
به شکر آن که برافکند پرده روز وصال - برآی ای آفتاب صبح امید
که در دست شب هجران اسیرم - چون سر آمد دولت شب های وصل
بگذرد ایام هجران نیز هم - ما شبی دست برآریم و دعایی بکنیم
غم هجران تو را چاره ز جایی بکنیم - می سوزم از فراقت روی از جفا بگردان
هجران بلای ما شد یا رب بلا بگردان - ستاره شب هجران نمی فشاند نور
به بام قصر برآ و چراغ مه برکن - هر چند که هجران ثمر وصل برآرد
دهقان جهان کاش که این تخم نکشتی - دیدم به خواب دوش که ماهی برآمدی
کز عکس روی او شب هجران سر آمدی - حافظ شب هجران شد بوی خوش وصل آمد
شادیت مبارک باد ای عاشق شیدایی - سعدی شیرازی
- «هجران» در غزلیات سعدی شیرازی
- هر شبم با غم هجران تو سر بر بالین
روزی ار با تو نشد دست در آغوش مرا - خوشست با غم هجران دوست سعدی را
که گر چه رنج به جان می رسد امید دواست - من از کنار تو دور افتاده ام نه عجب
گرم قرار نباشد که داغ هجرانست - گر شب هجران مرا تاختن آرد اجل
روز قیامت زنم خیمه به پهلوی دوست - روز وصلم قرار دیدن نیست
شب هجرانم آرمیدن نیست - گر تو را هست شکیب از من و امکان فراغ
به وصالت که مرا طاقت هجران تو نیست - مژده از من ستان به شادی وصل
گر بمیرم به درد هجرانت - با داغ تو رنجوری به کز نظرت دوری
پیش قدمت مردن خوشتر که به هجرانت - ای بادیه هجران تا عشق حرم باشد
عشاق نیندیشند از خار مغیلانت - ز من حکایت هجران مپرس در شب وصل
عتاب کیست که در خلوت رضا گنجد - حکایت شب هجران که بازداند گفت
مگر کسی که چو سعدی ستاره بشمارد - غم هجران به سویتتر از این قسمت کن
کاین همه درد به جان من تنها نرسد - وقتست اگر از پای درآیم که همه عمر
باری نکشیدم که به هجران تو ماند - شرح غم هجران تو هم با تو توان گفت
پیداست که قاصد چه به سمع تو رساند - سعدی از دست تو از پای درآید روزی
طاقت بار ستم تا کی و هجران تا چند - من همه قصد وصالش می کنم
وان ستمگر عزم هجران می کند - یا رب شب دوشین چه مبارک سحری بود
کو را به سر کشته هجران گذری بود - من بعد حکایت نکنم تلخی هجران
کان میوه که از صبر برآمد شکری بود - شب هجران دوست ظلمانیست
ور برآید هزار مهتابش - ولیک با همه عیب احتمال یار عزیز
کنند چون نکنند احتمال هجرانش - زنده می کرد مرا دم به دم امید وصال
ور نه دور از نظرت کشته هجران بودم - که پسندد که فراموش کنی عهد قدیم
به وصالت که نه مستوجب هجران بودم - روز هجرانت بدانستم قدر شب وصل
عجب ار قدر نبود آن شب و نادان بودم - چه جرم رفت که با ما سخن نمی گویی
چه کرده ام که به هجران تو سزاوارم - هنوز قصه هجران و داستان فراق
به سر نرفت و به پایان رسید طومارم - ای ساربان آهسته رو با ناتوانان صبر کن
تو بار جانان می بری من بار هجران می برم - تا کی ای جان اثر وصل تو نتوان دیدن
که ندارد دل من طاقت هجران دیدن - شب تاریک هجرانم بفرسود
یکی از در درآی ای روشنایی - تو چه دانی که بر تو نگذشته ست
شب هجران و روز تنهایی - شبی دانم که در زندان هجران
سحرگاهم به گوش آید خطابی - مکن سرگشته آن دل را که دست آموز غم کردی
به زیر پای هجرانش لگدکوب ستم کردی - کنون حلاوت پیوند را بدانی قدر
که شربت غم هجران تلخ نوشیدی - دریغا عهد آسانی که مقدارش ندانستم
ندانی قدر وصل الا که درمانی به هجرانی - با من کشته هجران نفسی خوش بنشین
تا مگر زنده شوم زان نفس روحانی - بر بستر هجرانت شاید که نپرسندم
کس سوخته خرمن را گوید به چه غمگینی - مولوی
- «هجران» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- درآید جان فزای من گشاید دست و پای من
كه دستم بست و پایم هم كف هجران پابرجا - تو میدانی كه من بیتو نخواهم زندگانی را
مرا مردن به از هجران به یزدان كاخرج الموتی - قدها چون تیر بوده گشته در هجران كمان
اشك خون آلود گشت و جمله دلها دالها - شب شد و درچین ز هجران رخ چون آفتاب
درفتاده در شب تاریك بس زلزالها - آخر از هجران به وصلش دررسیدستی دلا
صد هزاران سر سر جان شنیدستی دلا - بحر و هجران رو نهد در وصل و ساحل رو دهد
پس بروید جمله عالم لاله و ریحان ما - گر شود عالم چو قیر از غصه هجران تو
نخوتی دارد كه اندرننگرد مر قار را - ای خداوند شمس دین از آتش هجران تو
رشك نور باقیست صد آفرین این نار را - ای عقل باش حیران نی وصل جو نه هجران
چون وصل گوش داری زان كس كه نیست غایب - ای دل خسته ز هجران و ز اسباب دگر
هم از او جوی دوا را كه ولی نعمت تو است - خاك بیآتش بننماید گهر
عشق و هجران ابر آتشبار ماست - عشوه دشمن بخوردی عاقبت
سوی هجران عزم كردی عاقبت - با داردار وعده وصلت رسید صبر
هجران دو چشم بسته و بر دارم آرزوست - چون مردم دیوانه ویران كنم این خانه
آن وصل بدین هجران یعنی بنمی ارزد - بگذشت مه روزه عید آمد و عید آمد
بگذشت شب هجران معشوق پدید آمد - خونی بك هجران به هزیمت علم انداخت
بر لشكر هجران دل ما را ظفر افتاد - مگر درد فراق و جور هجران
كه تاب آن نبودش زان بری شد - بر مظلومان راه هجران
این ظلم دگر روا مدارید - با بد و نیك بد و نیك مرا كاری نیست
دل تشنه لب من در شب هجران چه كند - گر نخسبی ز تواضع شبكی جان چه شود
ور نكوبی به درشتی در هجران چه شود - ماه عید روز وصلش خواستم
از شب هجران براتم میدهد - ناگزیده او لب شیرین لبی
چند پشت دست در هجران گزید - گر نخسپی شبكی جان چه شود
ور نكوبی در هجران چه شود - گر نخسپی شبكی جان چه شود
ور نكوبی در هجران چه شود - نگذاشت شیر بیشهای از هست ما یك ریشهای
الا كه نیم اندیشهای در روز و شب هجران شمر - تا دیدمی جانان خود من جویمی درمان خود
كه گویمش هجران خود بنمایمش خون جگر - یكی غاریست هجرانش پرآتش
عجب روزی برآرم سر از این غار - همچو فرهاد از هوایت كوه هجران میكنم
ای تو را خسرو غلام و صد چو شیرین یاد دار - كنون كه ماه نهان شد ز ابر این هجران
ز ابرهای دو دیده فرودوید مطر - ز هجران خداوند شمس تبریز
شده نالان حیاتش از مماتش - این شب هجران دراز با تو بگویم چراست
فتنه شد آن آفتاب بر رخ مستور خویش - علی الله ای مسلمانان از آن هجران پرآتش
ظلام فی ظلام من فراق الحب قد اغطش - عجب نبود اگر عاشق شود بیجان در این هجران
اذا ما الحوت زال الماء لا تعجب بان تعطش - میان لشكر هجران كه تیغ در تیغست
سپاه وصل برآرد علم زهی اقبال - چو شاه خوش خرام آمد جز او بر من حرام آمد
چه بیبرگم ز هجرانش اگر در باغ و جناتم - ز هجران و غریبی بازگشتم
دگرباره بدین دولت رسیدم - من ز وصلت چون به هجران می روم
در بیابان مغیلان می روم - تن و دلی كه بنوشید از این رحیق حلال
بر آتش غم هجران حرام گشت حرام - اخواننا اخواننا ان الزمان خاننا
لا تنسا هجراننا لا تهدموا دارینكم - مرو زین خانه ای مجنون كه خون گریی ز هجران خون
چو دستی را فروبری عجایب نیست خون رفتن - وگر روزی در آن خدمت كنم تقصیر چون خامان
شود دل خصم جان من كند هجران سزای من - منم آن حلقه در گوش و نشسته گوش شمس الدین
دلم پرنیش هجران است بهر نوش شمس الدین - چون جهان تاریك بینی از سپاه زنگ شب
از اسیران شب هجران كافر یاد كن - مر تن معمور را ویران كند هجران می
هرك كرد این تن خراب می میش بانی است آن - ای ز هجران تو مردن طرب و راحت من
مرگ بر من شده بیتو مثل شهد و لبن - ای خدا این وصل را هجران مكن
سرخوشان عشق را نالان مكن - نیست در عالم ز هجران تلختر
هرچ خواهی كن ولیكن آن مكن - گفتم همین سیاست میكن حلال بادت
صد گونه دفع میده میكش مرا به هجران - این دل آن عاشق مستان ماست
رسته ز هجران و ز آفات من - الا یا صاح لا تعجل بقتلی قد دنا المقتل
ترفق ساعه و اسال وصل من باد بالهجران - ایا اومید در دستم عصای موسوی بودی
ز هجران چو فرعونش كنون جان در چو ماری تو - گر چه هر روزی به هجران همچو سالی میبود
چونك از هجران گذشتی لیل یا ایام كو - از بعد چنان شهدی وز بعد چنان عهدی
لشكركش هجرانت بر بنده ستم كرده - ای ز هجرانت زمین و آسمان بگریسته
دل میان خون نشسته عقل و جان بگریسته - وصل و هجران صلح كرده كفر ایمان یك شده
بوی وصل شاه ما اندر صبا آمیخته - ای زاغ هجران تهی چون زاغ از من كی رهی
كی گوید آن نور شهی خواهم فلان را ساعتی - مرا در معركه هجران میان خون و زخم جان
مثال لشكر خوارزم با غوری روا داری - زهی چشم مرا حاصل شده آیین خون ریزی
ز هجران خداوندی شمس الدین تبریزی - كه آب لطف آن دلبر گرفته قاف تا قاف است
از آن است آتش هجران كه تا پخته شود خامی - گهی از خوف محرومی و هجران ابد سوزی
گهی اندر امید وصل یكتا زفت انعامی - همه جانها شده لرزان در این مكمن گه هجران
برای امن این جانها در این مكمن نمیآیی - ز ما و من برست آن كس كه تو رویی بدو آری
چرا تو سوی این هجران صد چون من نمیآیی - اندر پس دیواری در سایه خورشیدش
در نیم شب هجران بگشود مرا كاری - بر خاك درت روی نهادم ز سر عجز
وز قصه هجرانم تحریر نكردی - جدایی نیست این تلخی نزع است
گلوی ما به هجران میفشاری - در این خشكی هجران ماهیانند
بیا ای آب بحر زندگانی - در عشق وصال هست و هجران
در راه بلندی است و پستی - چون باشد در خمار هجران
آن روح كه یافت وصل و مستی - گرگ هجران پی من كرد و مرا ننگ آورد
گرگ ترسد نه من ار تو به شبان ترسانی - اقبلت علی وصلی، راحلت لهجرانی
این القدم الاول؟ اینالنظر الثانی - قد حن واشتكی فلذا الصخر بكیا
علی علی هجران فخرالقبایل - «هجران» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- بر هیچ دلی مباد و بر هیچ تنی
آنچ از غم هجران تو بر جان منست - هجران خواهی طریق عشاقانست
وانکو ماهیست جای او عمانست - چون بلبل مست داغ هجران دارد
مسکن شب و روز در گلستان دارد - هر وعدهی دیدار تو هیچ اندر هیچ
آخر غم هجران تو چند اندر چند - گویند سخن ز وصل و هجران آخر
چیزیکه جدا نگشت چون پیوندد - دلدار چنان مشوش آمد که مپرس
هجرانش چنان پر آتش آمد که مپرس - بسیار گریستیم و هجران خندید
وقت است که او بگرید و ما خندیم - دردا که ز هجران تو ای جان جهان
خون شد دلم و دلت نه آگاه از من