زن، زندگی، آزادی
«پلنگ» در غزلستان
- سعدی شیرازی
- «پلنگ» در غزلیات سعدی شیرازی
- مولوی
- «پلنگ» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- روزی محمدبك شود روزی پلنگ و سگ شود
گه دشمن بدرگ شود گه والدین و اقربا - سگ طبع كسی كه با چنین شیر
او سركشی پلنگ دارد - به پلنگ عزت تو به نهنگ غیرت تو
به خدنگ غمزه تو كه هزار لشكر آمد - این جا پلنگ و آهو نعره زنان كه یا هو
ای آه را پناه او ما را كه می‌كشاند - نشود بند گفت و گوی جهان
شیرگیری كه چون پلنگ آمد - تعلقیست عجب زنگ را بدین رومی
تعلقیست نهانی میان موش و پلنگ - چه دست باشد كز رو مگس نداند راند
ز سست طبعی كرمی نمایدش چو پلنگ - ره سیرت شمس تبریز گیر
به جرات چو شیر و به حمله پلنگ - عشق چو شیرست نه مكر و نه ریو
نیست گهی روبه و گاهی پلنگ - بست پلنگ قهر را بازگشاد مهر را
قبه ببست شهر را شهر برست از بدی - پلنگ عشق چه ترسد ز رنگ و بوی جهان
نهنگ فقر چه ترسد ز دوزخ آشامی - «پلنگ» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «پلنگ» در شاهنامه فردوسی
- بپوشید تن را به چرم پلنگ
که جوشن نبود و نه آیین جنگ - پری و پلنگ انجمن کرد و شیر
ز درندگان گرگ و ببر دلیر - ز پستان آن گاو طاووس رنگ
برافراختی چون دلاور پلنگ - به یک دست بربسته شیر و پلنگ
به دست دگر ژنده پیلان جنگ - سراپرده‌ی دیبه‌ی هفت‌رنگ
بدو اندرون خیمه‌های پلنگ - به یک دست بربسته شیر و پلنگ
به دست دگر ژنده پیلان جنگ - بدام آیدش ناسگالیده میش
پلنگ از پس پشت و صیاد پیش - چه گویم که این بچه‌ی دیو چیست
پلنگ و دورنگست و گرنه پریست - که بر سنگ و بر خاک شیر و پلنگ
چه ماهی به دریا درون با نهنگ - پی باره‌ای کو چماند به جنگ
بمالد برو روی جنگی پلنگ - پدر دل پر از خشم و سر پر ز جنگ
همی رفت غران بسان پلنگ - همی مژده دادش که جنگی پلنگ
ز گور ژیان کرد کوتاه چنگ - چو ایران ز چنگال شیر و پلنگ
برون آوریدم به رای و به جنگ - کشنده درفش فریدون به جنگ
کشنده سرافراز جنگی پلنگ - ز شیری که باشد شکارش پلنگ
چه زاید جز از شیر شرزه به جنگ - از آواز او چرم جنگی پلنگ
شود چاک چاک و بخاید دو چنگ - شد از رشک جوشان و دل کرد تنگ
بر نوذر آمد بسان پلنگ - که چون قارن کاوه جنگ آورد
پلنگ از شتابش درنگ آورد - که دو پهلوان آمد ایدر بجنگ
ز ترکان سپاهی چو دشتی پلنگ - بزد بر سرش گرزه‌ی گاورنگ
زمین شد ز خونش چو پشت پلنگ - چو مردم بدارد نهاد پلنگ
بگردد زمانه برو تار و تنگ - به بند کمرش اندر آورد چنگ
جدا کردش از پشت زین پلنگ - فرستاده آمد بسان پلنگ
رسانید نامه به نزد پشنگ - گذارت بران نره دیوان جنگ
همه رزم را ساخته چون پلنگ - همه راه و رسم پلنگ آورید
سر هوشمندان به چنگ آورید - بسان پلنگ ژیان بد به خوی
نکردی به جز جنگ چیز آرزوی - بپرسید پرسیدنی چون پلنگ
دژم روی زانپس بدو داد چنگ - که یکسر بتازید و جنگ آورید
همه رسم و راه پلنگ آورید - پلنگ از بر سنگ و ماهی در آب
هم اندر هوا ابر و پران عقاب - نه مردی بود چاره جستن به جنگ
نرفتن به رسم دلاور پلنگ - پلنگ ژیان گرچه باشد دلیر
نیارد شدن پیش چنگال شیر - هرآنکس که او را به روز نبرد
ز زین پلنگ اندر آرد به گرد - هرآنکس که گرز تو بیند به چنگ
بدرد دل شیر و چنگ پلنگ - که از شیر و دیو و نهنگ و پلنگ
نترسی و هستی چنین تیزچنگ - کسی را نبد پای با او بجنگ
اگر شیر پیش آمدی گر پلنگ - برآشفت سهراب و شد چون پلنگ
چو بدخواه او چاره گر بد به جنگ - بگو کان سراپرده‌ی هفت رنگ
بدو اندرون خیمه‌های پلنگ - تهمتن به توران سپه شد به جنگ
بدانسان که نخچیر بیند پلنگ - بسی شیر و دیو و پلنگ و نهنگ
تبه شد به چنگم به هنگام جنگ - غمی بود رستم ببازید چنگ
گرفت آن بر و یال جنگی پلنگ - همان خیمه و دیبه‌ی هفت رنگ
همه تخت پرمایه زرین پلنگ - از اسپان تازی به زین پلنگ
ز بر گستوان و ز خفتان جنگ - سیاوش چو پیروز بودی بجنگ
برفتی بسان دلاور پلنگ - ازین پس نه آشوب خیزد نه جنگ
به آبشخور آیند میش و پلنگ - ندانی که پروردگار پلنگ
نبیند ز پرورده جز درد و چنگ - همان گیو کز بیم او روز جنگ
همی چرم روباه پوشد پلنگ - وزان جایگه شد به شیر و پلنگ
هم آن چوب خمیده بد ساز جنگ - بدو گفت جایی که باشد پلنگ
بدرد دل مردم تیزچنگ - فرامرز چون سرخه را یافت چنگ
بیازید زان سان که یازد پلنگ - که چون برگشادم در کین و جنگ
ورا برگرفتم ز زین پلنگ - شد از سم اسپان زمین سنگ رنگ
ز نیزه هوا همچو پشت پلنگ - برآشفت برسان جنگی پلنگ
بیفشارد ران پیش او شد به جنگ - بدید آن نشست سیاوش پلنگ
رکیب دراز و جناغ خدنگ - نخواهیم شاه از نژاد پشنگ
فسیله نه نیکو بود با پلنگ - همان شیر پرخاشجویم به جنگ
بدرم دل پیل و چنگ پلنگ - اگر همگنان رای جنگ آورید
بکوشید و رستم پلنگ آورید - پرستنده‌ای دارد او روز جنگ
کز آواز او رام گردد پلنگ - که زیبد کز این غم بنالد پلنگ
ز دریا خروشان برآید نهنگ - بجنگ تو آیم بسان پلنگ
که از کوه یازد بنخچیر چنگ - مرا مهربانیست بر مرد جنگ
بویژه که دارد نهاد پلنگ - که هرگز نتابند با او بجنگ
بخشکی پلنگ و بدریا نهنگ - وگر زیر چرم پلنگ اندرست
همانا که رایش بجنگ اندرست - پلنگ این شناسد که پیکار و جنگ
نه خوبست و داند همی کوه و سنگ - ز دریا نهنگی بجنگ آمدست
که جوشنش چرم پلنگ آمدست - نه چنگ پلنگ و نه خرطوم پیل
نه کوه بلند و نه دریای نیل - کنون دیو و پیل آمدستش بچنگ
بخشکی پلنگ و بدریا نهنگ - بدیبا زمین کرده طاوس رنگ
ز دینار و دیبا چو پشت پلنگ - یکی داستان زد برین بر پلنگ
چو با شیر جنگ آورش خاست جنگ - هوا نیلگون شد زمین رنگ رنگ
دلیران لشکر بسان پلنگ - چو آن پادشاهی شود یکسره
ببشخور آید پلنگ و بره - اگر تو بخواهی بسیچید جنگ
مرا زور شیرست و چنگ پلنگ - بدرد ز آواز او کوه سنگ
بدریا نهنگ و بخشکی پلنگ - بپرده درون خیمه‌های پلنگ
بر آیین سالار ترکان پشنگ - برانگیختی اسب و دم پلنگ
گرفتی بکندی ز نیروی جنگ - همی کند روی زمین را به چنگ
نه بر گونه‌ی شیر و چنگ پلنگ - کزو کین تو باز خواهم به جنگ
اگر شیر جنگیست او گر پلنگ - نه با زخم تو پای دارد نهنگ
نه ترک و نه جادو نه شیر و پلنگ - بدان بد که گردون بگیرد به چنگ
بران سان که نخچیر گیرد پلنگ - کز انبوه دشمن نترسد به جنگ
به کوه از پلنگ و به آب از نهنگ - سپه دید با جوشن و ساز جنگ
درفشی سیه پیکر او پلنگ - همی مغز مردم خورد شیر و گرگ
جز از دل نجوید پلنگ سترگ - وزان پس که ارجاسپ آمد به جنگ
نبر گشتم از جنگ دشتی پلنگ - به بازو ببندم یکی پالهنگ
بیاویز پایم به چرم پلنگ - ببینم ز تو زور مردان جنگ
به شمشیر شیر افگنی گر پلنگ - دگر آنک گر با تو جنگ آورم
به پرخاش خوی پلنگ آورم - به دریا نهنگ و به خشکی پلنگ
ورا کس ندیدی گریزان ز جنگ - همانا ندیدست گور از پلنگ
نه از شست ملاح کام نهنگ - میان تنگ و باریک همچون پلنگ
به ویژه کجا گرز گیرد به چنگ - تو فردا ببینی که بر دشت جنگ
چه کار آورم پیش چنگی پلنگ - همی برکشیدی ز دریا نهنگ
به دم در کشیدی ز هامون پلنگ - همان تیغ من گر بدیدی پلنگ
نهان داشتی خویشتن زیر سنگ - به دریا نهنگ و به هامون پلنگ
همان شیر جنگاور تیزچنگ - بدو روز و دو شب بسان پلنگ
ز ایران به مرزی دگر شد ز ننگ - بران گونه شد زین هنرها که چنگ
نسودی به آورد با او پلنگ - کنون ما شکاریم و ایشان پلنگ
به هر کارزاری گریزان ز جنگ - یکی شارستان کرده دارد ز سنگ
که نبساید آن هم ز چنگ پلنگ - یکی شارستان داشت با ساز جنگ
سراپرده‌ی او ندیدی پلنگ - چو شد لشکرش چون دلاور پلنگ
سوی بهمن اردوان شد به جنگ - از آواز گرزش همی روز جنگ
بدرد دل شیر و چرم پلنگ - چو ایوان خالی به چنگ آمدش
دل شیر و چنگ و پلنگ آمدش - ور ایدون کجا کین و جنگ آورند
بپیچند و خوی پلنگ آورند - دلم شد ازان مرغ گیرنده تنگ
که مرغان چو نخچیر بد او پلنگ - زبون بود چنگال او را کلنگ
شکاری چو نخچیر بود او پلنگ - چو بینم رخ سیب بیجاده رنگ
شود آسمان همچو پشت پلنگ - چو پیدا شد این چادر مشک‌رنگ
ستاره بروبر چو پشت پلنگ - به بیدادگر بر مرا مهر نیست
پلنگ و جفاپیشه مردم یکیست - چوایشان گرفتند راه پلنگ
تو پیروز گشتی برایشان به جنگ - همه چنگهاشان بسان پلنگ
نشد سیر دلشان توگویی ز جنگ - نگه کرد گو اندران دشت جنگ
هوا دید چون پشت جنگی پلنگ - بران سان سپاه اندر آرم به جنگ
که سیرآید ازجنگ جنگی پلنگ - ز پاسخ بر آشفت و شد چون پلنگ
ز آهن تنوری بفرمود تنگ - به پیش اندر آمد یکی غار تنگ
سه جنگی پس اندر بسان پلنگ - گزیدند جایی که هرگز پلنگ
بران شخ بی‌آب ننهاد چنگ - ز شاهین وز باز و پران عقاب
ز شیر و پلنگ و نهنگ اندر آب - فرود آمد از پشت زین پلنگ
به زد بر کمر بر سر پالهنگ - مرا جنگ دشمن به آید ز ننگ
یکی داستان زد برین بر پلنگ - ز خون کیان شرم دارد نهنگ
اگر کشته بیند ندرد پلنگ