زن، زندگی، آزادی
«رطل» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «رطل» در غزلیات حافظ شیرازی
- می خور که هر که آخر کار جهان بدید
از غم سبک برآمد و رطل گران گرفت - رطل گرانم ده ای مرید خرابات
شادی شیخی که خانقاه ندارد - راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد
شعری بخوان که با او رطل گران توان زد - من و همصحبتی اهل ریا دورم باد
از گرانان جهان رطل گران ما را بس - بیا ساقی بده رطل گرانم
سقاک الله من کاس دهاق - چون ز جام بیخودی رطلی کشی
کم زنی از خویشتن لاف منی - سعدی شیرازی
- «رطل» در غزلیات سعدی شیرازی
- مولوی
- «رطل» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- ابر گران چون داد حق از بهر لب خشكان ما
رطل گران هم حق دهد بهر سبكساران ما - از من پرسید كو چه ساقیست
قندست و هزار رطل حلوا - وارهان این جان ما را تو به رطلی می از آنك
خون چكید از بینی و چشم دل آونگ ما - از می تبریز گردان كن پیاپی رطل‌ها
تا ببرد تارهای چنگ عارت ساقیا - ز شعاع مه تابان ز خم طره پیچان
دل من شد سبك ای جان بده آن رطل گران را - هر لحظه و هر ساعت بر كوری هشیاری
صد رطل درآشامم بی‌ساغر و بی‌آلت - این جان گران جان سبكی یافت و بپرید
كان رطل گران سنگ سبكسار مرا یافت - در عشق زاری‌ها نگر وین اشك باری‌ها نگر
وان پخته كاری‌ها نگر كان رطل خامت می‌كند - رطلی ز می باقی كز غایت راواقی
هر نقش كه اندیشی در دل به تو بنماید - پروانه چو بی‌جان شد جانیش دهد نسیه
وان جان چو آتش را زان رطل بفرماید - ساقیی با رطل آمد مر مرا از كار برد
تا ز مستی من ندانستم كه رشك حور بود - هم لبان می‌فروشت باده را ارزان كند
هم دو چشم شوخ مستت رطل را گردان كند - صلای باده جان و صلای رطل گران
كه می‌دهد به خماران به گاه زودازود - عید آمد كه ای سبك روحان
رطل‌های گران مبارك باد - خوش خبران غلام تو رطل گران سلام تو
چون شنوند نام تو یاوه كنند پا و سر - جان بر كف خود داری ای مونس جان زوتر
من نیك سبك گشتم آن رطل گران زوتر - بیار رطل گران تا خمش كنم پی آن
نه لایقست كه باشد غلام تو مكثار - اگر چه رطل گرانست او سبك روحست
ز دست دوست فروكش هزار جام مترس - گر بگویی عاشقم هست امتحان
سر مپیچ و رطل مردان را بنوش - خمار بی‌حد من بحرهای می‌خواهد
كه نیست مست تو را رطل‌ها و جره كفاف - بر ریز آن رطل گران بر آه سرد منكران
تا سردشان سوزان شود گردد همه لاشان نعم - بخور بی‌رطل و بی‌كوزه میی كو بشكند روزه
نه ز انگورست و نی شیره نی از طزغو نی از گندم - بخور بی‌رطل و بی‌كوزه میی كو نشكند روزه
نه ز انگور است و نه از شیره نه از بكنی نه از گندم - مگر ساقی بینداید دهانم
از آن جام و از آن رطل دمادم - مرا گویی چنین سرمست و مخمور
ز چه رطل گرانی من چه دانم - زان رطل گران دلم سبك شد
گر دل سبك است سرگرانم - در فروبند و ز رحمت در پنهان بگشا
چاره رطل گران كن كه همه می زده‌ایم - هین از آن رطل گران ده سبكم بیش مگو
ور بگویی تو همین گو كه غریق مننیم - نیست غمگین و پراندیشه و بی‌هوشی جوی
تا من او را به می و رطل گران بفریبم - ساقی صبر بیا رطل گرانم درده
تا چو ریگش به یكی بار فروآشامم - برخیز تا شراب به رطل و سبو خوریم
بزم شهنشه‌ست نه ما باده می خریم - این دم مست توام رطل دگر دردهم
تا بشوم محو تو از دو جهان والسلام - بیار رطل و سبو كارم از قدح بگذشت
غلام همت و داد بزرگوار توام - چو یك قطره چشیدم من ز ذوق اندركشیدم من
یكی رطلی كه شد بویش در این ره ره نمای من - غمزه توست كه خونی است در این گوشه و بس
نرگس توست كه ساقی است دهد رطل گران - باری این دم رسته‌ام با تو درپیوسته‌ام
ای سبك روح جهان درده آن رطل گران - من خود كی باشم آسمان در دور این رطل گران
یك دم نمی‌یابد امان از عشق و استسقای تو - عشق و نشاط گستری با می و رطل ساغری
می‌رسد از كنارها غلغل وهای هوی او - بنگر حشر مستان از دست بنه دستان
با رطل گران پیش آ با ضرب گران برگو - جان و سر تو یار كه اندر دماغ ماست
آن رطل‌های می كه به ما داد وقت تو - خیز سبك رطل گران را بیار
تا ببرم شرم ز هنباز نو - خرابات بتان درشد حریف رطل و ساغر شد
همه غیبش مصور شد زهی سرمست اندیشه - خواهی كه مه و زهره چون مرغ فرود آید
زان می كه به كف داری یك رطل به بالا ده - زهد از تو مباحی شد تسبیح صراحی شد
جان را كه فلاحی شد با رطل گران كرده - اول بده آن رطل بدان نفس محدث
تا ناطقه‌اش هیچ نگوید ز فسانه - رندان همه جمعند در این دیر مغانه
درده تو یكی رطل بدان پیر یگانه - پر كن تو یكی رطل ز می‌های خدایی
مگذار خدایان طبیعت به میانه - سقاهم ربهم رطلی شگرف است
نهان از ممن و كافر مرا ده - دل ما چون دل مرغ است ز اندیشه برون
كه سبك دل شده زان رطل گرانیم همه - ساقی جان غیر آن رطل گرانم مده
ز آنك بدادی نخست هیچ جز آنم مده - ای چاشنی شكران درده همان رطل گران
شیرم بده چون مادران بیرون كش از گهواره‌ای - برو بی‌سر به میخانه بخور بی‌رطل و پیمانه
كز این خم جهان چون می بجوشیدی برون جستی - اشارت كن بدان سرده كه رندانند اندر ده
سبك رطل گران درده كه تو ساقی آن جامی - چو اندر شه نظر كردی ز مستی آن چنان گردی
كه گویی تو مگر خوردی هزاران رطل افیونی - یكی رطلی گران برریز بر وی
از آن رطلی كه بر مردان فرستی - گر رطل گران دهند دركش
ای جان بگذار این گرانی - هله هشدار كه با بی‌خبران نستیزی
پیش مستان چنان رطل گران نستیزی - ور به مجنون سقطی از لب لیلی آری
همچو مخموركش از رطل گران ترسانی - رطل گران شه را این مرغ برنتابد
بویی كز او بیابی صد مغز را ببازی - ساقی رطل ثقیل از قدح سلسبیل
حسرت رضوان شدی چونك رضا یافتی - تو در عقیله ترتیب كفش و دستاری
چگونه رطل گران خوار را به دست آری - «رطل» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «رطل» در شاهنامه فردوسی