«غصه» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «غصه» در غزلیات حافظ شیرازی
- تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست
دل سودازده از غصه دو نیم افتادست - در کف غصه دوران دل حافظ خون شد
از فراق رخت ای خواجه قوام الدین داد - دوش از این غصه نخفتم که رفیقی می گفت
حافظ ار مست بود جای شکایت باشد - باورم نیست ز بدعهدی ایام هنوز
قصه غصه که در دولت یار آخر شد - دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند - خوش برآ با غصه ای دل کاهل راز
عیش خوش در بوته هجران کنند - چهل سال رنج و غصه کشیدیم و عاقبت
تدبیر ما به دست شراب دوساله بود - از دماغ من سرگشته خیال دهنت
به جفای فلک و غصه دوران نرود - گفتم زمان عشرت دیدی که چون سر آمد
گفتا خموش حافظ کاین غصه هم سر آید - بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سر آید - ز گرد خوان نگون فلک طمع نتوان داشت
که بی ملالت صد غصه یک نواله برآید - مکن ز غصه شکایت که در طریق طلب
به راحتی نرسید آن که زحمتی نکشید - می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی
گوید تو را که باده مخور گو هوالغفور - تا بر دلش از غصه غباری ننشیند
ای سیل سرشک از عقب نامه روان باش - ز غمزه بر دل ریشم چه تیر ها که گشادی
ز غصه بر سر کویت چه بارها که کشیدم - دانم سر آرد غصه را رنگین برآرد قصه را
این آه خون افشان که من هر صبح و شامی می زنم - ارغنون ساز فلک رهزن اهل هنر است
چون از این غصه ننالیم و چرا نخروشیم - هر پاره از دل من و از غصه قصه ای
هر سطری از خصال تو و از رحمت آیتی - دانی مراد حافظ از این درد و غصه چیست
از تو کرشمه ای و ز خسرو عنایتی - نقد عمرت ببرد غصه دنیا به گزاف
گر شب و روز در این قصه مشکل باشی - نمی بینم از همدمان هیچ بر جای
دلم خون شد از غصه ساقی کجایی - سعدی شیرازی
- «غصه» در غزلیات سعدی شیرازی
- فالتنائی غصه ما ذاق الامن صبا
و التدانی فرصه ما نال الا من صبر - قصه لیلی مخوان و غصه مجنون
عهد تو منسوخ کرد ذکر اوایل - مالک خود را همیشه غصه گدازد
ملک پری پیکری شدیم و برستیم - کس نیست که دل سوی من آرد
تا غصه روزگار گویم - گر غصه روزگار گویم
بس قصه بی شمار گویم - حیث لا تخلف منظور حبیبی ارنی
چه کنم قصه این غصه کنم در باقی - خیام نیشابوری
- «غصه» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «غصه» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- كسی كز نام میلافد بهل كز غصه بشكافد
چو آن مرغی كه میبافد به گرد خویش دامی را - بیرون پر از این طفلی ما را برهان ای جان
از منت هر دادو وز غصه هر دادا - چو ما در نیستی سر دركشیدیم
نگیرد غصه دستار ما را - چو ما بر خویشتن اغیار گشتیم
نباشد غصه اغیار ما را - دیو گیرد عشق را از غصه هم این عقل را
ناگهان گیرد گلوی عقل آدم سان ما - گر شود عالم چو قیر از غصه هجران تو
نخوتی دارد كه اندرننگرد مر قار را - برو ای غصه دمی زحمت خود كوته كن
باده عشق بیا زود كه جانت بزیا - اعدا كه در كمینند در غصه همینند
چون بشنوند چیزی گویند همدگر را - به جست و جوی وصالش چو آب میپویم
تو را كه غصه آن نیست كو كجاست بخسب - آن نفسی كه باخودی بسته ابر غصهای
وان نفسی كه بیخودی مه به كنار آیدت - پیش آ و عدم شو كه عدم معدن جانست
اما نه چنین جان كه بجز غصه و غم نیست - عاشق به جهان چه غصه دارد
تا جام شراب وصل برجاست - تو وثاق مار آیی از پی ماری دگر
غصه ماران ببینی زانك این چون سلسلهست - لیك طبع از اصل رنج و غصهها بررستهست
در پی رنج و بلاها عاشق بیطایلست - غصه در آن دل بود كز هوس او تهیست
غم همه آن جا رود كان بت عیار نیست - هر كه خورد غصه و غم بعد از این
با رخ چون ماه تو معذور نیست - غصه كشی كو كه ز خوف تو نیست
یا طربی كان ز رجای تو نیست - در دل خم باده چو انداخت تیر
بال و پر غصه گسستن گرفت - وان عقل پرمغزی كه او در نوبهاری دررسد
از پوستها فارغ شود كی غصه قندز خورد - گر بشكند این جامم من غصه نیاشامم
جامی دگر آن ساقی در زیر بغل دارد - جز غمزه چشم شه جز غصه خشم شه
والله كه نیندیشد هر زنده كه جان دارد - چون مست نعم گشتی بیغصه و غم گشتی
پس مست كجا داند كاین چرخ سخن دارد - وان غصه كه میگویی آن چاره نكردم دی
هر چاره كه پنداری آن نیز غرر باشد - همه در غصه و در تاب و عشاق
به سوی طره پرتاب رفتند - آن ماه دو هفته در كنار آید
وز غصه حسود ممتحن گردد - خنك آن كس كه چو ما شد همگی لطف و رضا شد
ز جفا رست و ز غصه همه شادی و وفا شد - هرگز چنین دلی را غصه فرونگیرد
غمهای عالم او را شادی دل فزاید - غصه و ترس و بلا هست كمند خدا
گوش كشان آردت رنج به درگاه جود - چه ریشه بركنی از غصه و پشیمانی
چو ریش عقل تو در دست كالبد باشد - هین جامه بكن زود در این حوض فرورو
تا بازرهی از سر و از غصه دستار - از غیب حصهها را بدهی به مستحقان
وز سینه غصهها را رانی و چیز دیگر - آمدهای در قمار كیسه پرزر بیار
ور نه برو از كنار غصه و زحمت ببر - هین هله چونی تو ز راه دراز
هر قدمی غصه و دامی دگر - غصه كجا دارد كان عسل
ای كه تو را سیصد نامی دگر - رو ای جان كز رباط كهنه جستی
ز غصه آجر و حجره و حصیرش - حلق تو درد گیرد همراه دم پذیرد
خود حلق كی گشاید بیآه غصه كاهش - چند كشی بار هجر غصه و تیمار هجر
خاصه كه منقار هجر كند تو را پر و بال - چند كشی بار هجر غصه و تیمار هجر
خاصه كه منقار هجر كند تو را پر و بال - من غصه را شادی كنم گمراه را هادی كنم
من گرگ را یوسف كنم من زهر را شكر كنم - ندارم غصه دانه اگر چه گرد این خانه
فرورفته به اندیشه چو بوتیمار می گردم - وز باد لجاج خود وز غصه نیك و بد
هر چند بدم در خود والله كه بتر گیرم - من از غصه چه ترسم چو با مرگ حریفم
ز سرهنگ چه ترسم چو از میر بجستم - سر غصه بكوبیم غم از خانه بروبیم
همه شاهد و خوبیم همه چون مه عیدیم - بكش ای دل می جانی و بخسب ایمن و فارغ
كه سر غصه بریدم ز غم و غصه برستم - بده ای خواجه بابا مكن امروز محابا
كه رگ غصه بریدم ز غم و غصه برستم - بازآمدم خرامان تا پیش تو بمیرم
ای بارها خریده از غصه و زحیرم - به گرد تو چو نگردم به گرد خود گردم
به گرد غصه و اندوه و بخت بد گردم - از اسپك و از زینك پربادك و پركینك
وز غصه بیالوده رو كم تركوا برخوان - در سینه خیال او وان گاه غم و غصه
در آب حیات او وانگه خطر مردن - صنما تو روز مایی غم و غصه سوز مایی
ز تو است ای معلا همه كار و بار مستان - از پرسشم ز خشم لب لعل بستهای
جان ماندم ز غصه این یا دل و زبان - آن بندهای كه بدر شد از پرتو رخت
چون ماه نو ز غصه دوتا میكنی مكن - ای خنك آن دل كه تویی غصه و اندیشه او
ای خنك آن ره كه تویی باج ستاننده او - عشوه دهد دشمن من عشوه او را مشنو
جان و دلم را به غم و غصه بمسپار و مرو - خانه شادی است دلم غصه ندارم چه كنم
هر چه به عالم ترشی دورم و بیزارم از او - بیغصه می فروش مینوش
بیزحمت شاخ خار برگو - هر كی خورد ز نیك و بد مست بمانده تا ابد
هر كه نخورد تا رود جانب غصه بیگله - بس غصه رسول آمد از منعم و میگوید
ده مرده شكر خوردی بگذار یكی مرده - پیوسته حسد بودی پرغصه ولیك این دم
میجوشد و میروید از عین حسد خنده - بر چرخ ز شادی جمال تو عروسی است
ای همچو كمان جان تو در غصه خمیده - كه غم تو خورد ما را چه خراب كرد ما را
به شراب شادی افزا غم و غصه را سزا ده - در غصهای افتادهای تا خود كجا دل دادهای
در آرزوی قحبه یا وسوسه قوادهای - امروز رستیم ای خدا از غصه آنك قضا
در گوش فتنه دردمد هر لحظهای مكاریی - باده شاد جان فزا تحفه بیار از سما
تا غم و غصه را كند اشقر می سیاستی - كی بفشاردی مرا دست غمی و غصهای
گر تو مرا به عاطفت در بر خود فشاریی - اگر از ناز بنشیند گدازد آهن از غصه
وگر از لطف پیش آید به هر مفلس رسد كانی - چون رزم نمیسازی چون چست نمیتازی
چون سر تو نیندازی از غصه محجوبی - گه غصه و گه شادی دور است ز آزادی
ای سرد كسی كو ماند در گرمی و در سردی - ماییم چو كوه طور مست از قدح موسی
بیزحمت فرعونی بیغصه اغیاری - عالم همه پرغصه و آن نرگس مخمور
فارغ ز بدایات و نهایات افندی - دل بریان عاشق باده خواهد
تو او را غصه و گریان فرستی - تا روز رهد ز غصه روزی
وین هندوی شب رهد ز لالایی - این درد ز غصه فراق است
از هیبت حكم آسمانی - آن مراعات تو او را در غلطها افكند
پس ملازم گردد او وز غصه ویلاتی كنی - تو راست كان گهر غصه دكان بگذار
ز نور پاك خوری به كه نان تنوری - ز تیر غمزه دلدار اگر نخست دلت
چرا ز غصه و غم چون كمان خمیدستی - به مثل خواب هزاران طریق و چارهاستت
كه ره دهی دل و جان را به غصه نسپاری - «غصه» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- اول به هزار لطف بنواخت مرا
آخر به هزار غصه بگداخت مرا - در یاد من آتشی از صورت دوست
ای غصه اگر تو زهره داری یادا - با هشیاری غصهی هرچیز خوریم
چون مست شویم هرچه بادا بادا - هستم به وصال دوست دلشاد امشب
وز غصهی هجر گشته آزاد امشب - در غصهی آنم که چه خواهم عذرت
گر چشم تو در ماتم من تر گردد - از نیکی تو طبع بداندیش نماند
نی غصه و نی غم نه کم و بیش نماند - ور جان و جهان ز غصه آلوده شود
پاکیزه شود چو عشق گازر باشد - مگذار که غصه در میانت گیرد
یا وسوسههای این جهانت گیرد - رفتی و ز رفتن تو من خون گریم
وز غصهی افزون تو افزون گریم - ای عادت عشق عین ایمان خوردن
نی غصهی نان و غصهی جان خوردن - ای جان جهان غصهی بیگاه شدن
آنکس داند که گم شدش گوساله