«عشرت» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «عشرت» در غزلیات حافظ شیرازی
- به خواری منگر ای منعم ضعیفان و نحیفان را
که صدر مجلس عشرت گدای رهنشین دارد - چنگ خمیده قامت می خواندت به عشرت
بشنو که پند پیران هیچت زیان ندارد - ای دل ار عشرت امروز به فردا فکنی
مایه نقد بقا را که ضمان خواهد شد - دوش از جناب آصف پیک بشارت آمد
کز حضرت سلیمان عشرت اشارت آمد - به گوش هوش نیوش از من و به عشرت کوش
که این سخن سحر از هاتفم به گوش آمد - گفتم زمان عشرت دیدی که چون سر آمد
گفتا خموش حافظ کاین غصه هم سر آید - ساقیا عشرت امروز به فردا مفکن
یا ز دیوان قضا خط امانی به من آر - شکر آن را که تو در عشرتی ای مرغ چمن
به اسیران قفس مژده گلزار بیار - عشرت شبگیر کن می نوش کاندر راه عشق
شب روان را آشنایی هاست با میر عسس - الا ای دولتی طالع که قدر وقت می دانی
گوارا بادت این عشرت که داری روزگاری خوش - وضع دوران بنگر ساغر عشرت برگیر
که به هر حالتی این است بهین اوضاع - هر که این عشرت نخواهد خوشدلی بر وی تباه
وان که این مجلس نجوید زندگی بر وی حرام - در نهانخانه عشرت صنمی خوش دارم
کز سر زلف و رخش نعل در آتش دارم - حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا
من چرا عشرت امروز به فردا فکنم - عشرت کنیم ور نه به حسرت کشندمان
روزی که رخت جان به جهانی دگر کشیم - دوستان وقت گل آن به که به عشرت کوشیم
سخن اهل دل است این و به جان بنیوشیم - گرفته ساغر عشرت فرشته رحمت
ز جرعه بر رخ حور و پری گلاب زده - چو گل گر خرده ای داری خدا را صرف عشرت کن
که قارون را غلط ها داد سودای زراندوزی - سعدی شیرازی
- «عشرت» در غزلیات سعدی شیرازی
- مولوی
- «عشرت» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- بدو گویم به جان تو كه بیتو ای حیات جان
نه شادم میكند عشرت نه مستم میكند صهبا - مجلس به تو فرخنده عشرت ز دمت زنده
چون شمع فروزنده تا روز مشین از پا - اگر عالم همه عیدست و عشرت
برو عالم شما را یار ما را - آن قبله و سجده گاه جان را
آن عشرت و جای ایمنی را - عشرت ده عاشقان می را
حسرت ده طالبان نان را - زیر هر گلبن نشسته ماه رویی زهره رخ
چنگ عشرت مینوازد از پی خاقان ما - تا به شب امروز ما را عشرتست
الصلا ای پاكبازان الصلا - برگ تمام یابد از او باغ عشرتی
هم بانوا شود ز طرب چنگل دوتا - اسباب عشرت راست شد هر چه دلم میخواست شد
فالوقت سیف قاطع لا تفتكر فیما مضی - بیا كامروز ما را روز عیدست
از این پس عیش و عشرت بر مزیدست - آخر ای دلبر نه وقت عشرت انگیزی شدست
آخر ای كان شكر وقت شكرریزی شدست - هم خمار از می آید هم از او دفع خمار
هم از او عسرت تو است و هم از او عشرت تو است - پیش چنین ماه رو گیج شدن واجبست
عشرت پروانه را شمع و لگن واجبست - باده پرستان همه در عشرتند
تنتن تنتن شنو ای تن پرست - ای مطرب شیرین نفس عشرت نگر از پیش و پس
كس نشنود افسون كس چون واقف اسرار شد - شد می و نقل خوردنش عشرت و عیش كردنش
سخت شكست گردنش سخت صبور میرود - عشرت خشك لب شده آمد و تر همیزند
آن تریی كه اندر او آب غبار میكند - صلا یا ایها العشاق كان مه رو نگار آمد
میان بندید عشرت را كه یار اندر كنار آمد - آمد قدح روزه بشكست قدحها را
تا منكر این عشرت بیباده طرب بیند - بیا ای مادر عشرت به خانه
كه جان را فرش مادر میتوان كرد - بیابد خلوت عشرت مسیحا
اگر مجلس ز گاو و خر نگیرد - این عشرت و عیش چون نماز آمد
وین دردی درد آبدست آمد - لیلی و مجنون به فاقه آه حسرت میخورند
خسرو و شیرین به عشرت جام راوق میزند - شمع عشق افروز را یك بار دیگر اندرآر
كوری آن كس كه او از عشرت ما دور بود - ای طربناكان ز مطرب التماس میكنید
سوی عشرتها روید و میل بانگ نی كنید - بزم آن عشرتیان بار دگر زیب گرفت
باز آن باد صبا باده ده بستان شد - هله امروز نشستیم به عشرت تا شب
چه كم آید می و مطرب چو بیان تو بود - عشرتی هست در این گوشه غنیمت دارید
دولتی هست حریفان سر دولت خارید - درده ز جام باده كه یسقون من رحیق
كاندیشه را نبرد جز عشرت جدید - از پی نامحرمان قفل زدم بر دهان
خیز بگو مطربا عشرت سرمد رسید - هر كه سبوی تو كشد عاقبت
در حرم عشرت سلطان شود - تا یكی عشرت ببیند چرخ كو هرگز ندید
عشرت كدبانوی با كدخدایی سیر سیر - به گهی كز سر عشرت لطف آغاز كند
شكرابت دهد او از شكر آن گفتار - بخت اینست و دولت عیش اینست و عشرت
كو جز این عشق و سودا سود و بازار دیگر - میفكن نوبت عشرت به فردا
چو آسایش مهیا داری امروز - ما دو سه رند عشرتی جمع شدیم این طرف
چون شتران رو به رو پوز نهاده در علف - از آن اسرار عاشق كش مشو امشب مها خامش
نوای چنگ عشرت را بجنبان تار پنهانك - این رقص موج خون نگر صحرا پر از مجنون نگر
وین عشرت بیچون نگر ایمن ز شمشیر اجل - هر جا خیال شه بود باغ و تماشاگه بود
در هر مقامی كه روم بر عشرتی بر می تنم - رو رو كه صاحب دولتی جان حیات و عشرتی
رضوان و حور و جنتی زیرا گرفتی دامنم - مطرب عشق ابدم زخمه عشرت بزنم
ریش طرب شانه كنم سبلت غم را بكنم - ز بهر عشرت جانها كشیدم راح و ریحانها
برای رنج رنجوران عقاقیری كشیدستم - بیاو نكنم عشرت گر تشنه و مخمورم
جفت نظرش باشم گر جفتم وگر فردم - می پرم چون تیر سوی عشرت و نوشت
ای دوست بمشكن به جفاهات كمانم - نگیرم عیش و عشرت تا نیاید
وگر گیرم در آن هنگام گیرم - آن عشرت نو كه برگرفتیم
پا دار كه ما ز سر گرفتیم - بیاو ز برای عشرت من
خورشید سبو كشد نخواهم - ننگ عاشق ننگ دارد از همه فخر جهان
ننگ را من بر سر آن عشرت بیحد نهم - هله تا دوی نباشد كهن و نوی نباشد
كه در این مقام عشرت من از آن جمع فردم - می كشانند سوی میمنه ما را به طناب
خیمه عشرت از این بار در اسرار زنیم - گوییا آن چنگ عشرت ساز یافت
تا نوای تن تنن می آیدم - رایت نصرت فرست لشكر عشرت فرست
تا كه ز شادی ما جان نبرد هیچ غم - خوف مهل در میان بانگ بزن كالامان
عشرت با خوف جان راست نیاید به هم - عشرت اكنون علم به صحرا زد
من چو فكرت چرا نهان گردم - كو عشرت شبهای تو كو شكرین لبهای تو
كو آن نفس كز زیركی بر ماه می خواندی فسون - ای عشرت و ای ناز ما ای اصل و ای آغاز ما
آخر چه داند راز ما جان حسن یا بوالحسن - ایوب را آمد نظر یعقوب را آمد پسر
خورشید شد جفت قمر در مجلس آ عشرت گزین - بر تو زنم یگانهای مست ابد كنم تو را
تا كه یقین شود تو را عشرت جاودان من - باده ده و نهان بده از ره عقل و جان بده
تا نرسد به هر كسی عشرت و كار و بار من - در زیر نقاب شب این زنگیكان را بین
با زنگیكان امشب در عشرت جان بنشین - در كنار زهره نه تو چنگ عشرت همچنان
پای كوبان اندرآ ای ماه تابان همچنین - مطربا حسنت ز پرگار خرد بیرونتر است
خیمه عشرت برون از عقل و از پرگار زن - دست عشرت برگشادم تا ببندم پای غم
عشرتم همرنگ غم شد ای مسلمانان چنین - نوبت عشرت رسید ای تن محبوس من
خلعت صحت رسید ای دل بیمار من - وقت عشرت هر كسی گوشه خلوت رود
عشرت و شرب مرا مینباید شد نهان - مادر عشرت چو گشاید كنار
بازرهد جان ز بنات و بنین - عشقا چه شیرین خوستی عشقا چه گلگون روستی
عشقا چه عشرت دوستی ای شادی اقران تو - روشنی خانه تویی خانه بمگذار و مرو
عشرت چون شكر ما را تو نگهدار و مرو - چو زهره مینوازم چنگ عشرت
شب و روز ای قمر از شیوه تو - عشق عشرت پیشه ای كه دولتت پاینده باد
روز روزت عید تازه هر شبانگه سور نو - مست فكرت دگر و مستی عشرت دگر است
قطرهای این كند آنك نكند زان دو سبو - تلخی باده را مبین عشرت مستیان نگر
محنت حامله مبین بنگر امید قابله - در عشرت آن دریا نی این و نه آن بوده
بر ساحل این خشكی این گشته و آن گشته - این دلبر پرفتنه با جمله دستانها
خوش خفته و جمله شب این عشرت آماده - یك عشرتی افراشتی صد تخم فتنه كاشتی
در شهر ما نگذاشتی یك عاقلی فرزانهای - گر همچو روغن سوزدت خود روشنی كردی همه
سرخیل عشرتها شوی گر چه ز غم چون مو شوی - ساقی این میكدهای نوبت عشرت زدهای
تا همه را مست كنی خرقه مستان ببری - بربط عشرت مرا گاه سه تا همیكنی
پرده بوسلیك را گاه حجاز میكنی - رها كن ماجرا ای جان فروكن سر ز بالایی
كه آمد نوبت عشرت زمان مجلس آرایی - چو آن عمر عزیز آمد چرا عشرت نمیسازی
چو آن استاد جان آمد چرا تخته نمیشویی - شود بازار مه رویان از آن مه رو فروبسته
شود دروازه عشرت از آن میروی در بازی - بیا ای مونس روزم نگفتم دوش در گوشت
كه عشرت در كمی خندد تو كم زن تا بیفزایی - در عشق نشسته تن در عشرت تا گردن
تو روی ترش با من ای خواجه چرا داری - ای جان نه ز باغ تو رستهست درخت من
پرورده و خو كرده با عشرت و خماری - بستان قدح عشرت وز بند برون جه
تا باخبری بند سالی و جوابی - از چشمه سلسبیل می خوردی
عشرت گه خاص اولیا دیدی - یكتا عیشی است و عشرتی كز وی
جان عارف گرفت یكتایی - جانها بینی چو روز روشن
از لذت عشرت شبانی - چرب و شیرین بخوردی عیش و عشرت بكردی
سوی عشق آی یك شب هم ببین میزبانی - نی چراغ عشرت ما را مكش
در چراغ ما تو روغن كردهای - عشرت دیوانگان را دیدهای
ننگ بادت باز چون عاقل شدی - ما كی غلط كنیم به هر سو كشی بكش
هر سو كشی به عشرت بسیار میكشی - صحن گلستان عشرت مستان
آب حیات و جوی افندی - ز كان لطف تو نقدست عیش و عشرت ما
نیم به دولت عشق لب تو فردایی - رسید نعره عشرت ز ناصر منصور
غدوت اشربها و الخمار یسقینی - بر این بنه دل خود را چو دخل خنده رسید
كه غم نجوید عشرت ز خرمن شادی - شكفته گلبن جوزا برای عشرت تست
تو سر به گلخن گیتی چرا فرود آری - یك وجودی بزرگ ظاهر شد
همه شادی و عشرت و رادی - «عشرت» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- ای نرگس پرخمار خونخوار مخسب
امشب شب عشرت است زنهار مخسب - دل یاد تو کرد چون به عشرت بنشست
جام از ساقی ربود و انداخت شکست - گویند مرا چند بخندی ز گزاف
کارت همه عشرتست و گفتت همه لاف - در کان عقیق فقر عشرت نقد است
می میخور و قصهی پرندوش مکن - ای عشرت نزدیک ز ما دور مشو
وز مجلس ما ملول و مهجور مشو - ای عشرت نیست گشته هستک شدهای
وی عابد پیر بتپرستک شدهای