«اقبال» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «اقبال» در غزلیات حافظ شیرازی
- شکر ایزد که به اقبال کله گوشه گل
نخوت باد دی و شوکت خار آخر شد - چو در گلزار اقبالش خرامانم بحمدالله
نه میل لاله و نسرین نه برگ نسترن دارم - جلوه گاه طایر اقبال باشد هر کجا
سایه اندازد همای چتر گردون سای تو - دیده نادیده به اقبال تو ایمان آورد
مرحبا ای به چنین لطف خدا ارزانی - خیال چنبر زلفش فریبت می دهد حافظ
نگر تا حلقه اقبال ناممکن نجنبانی - سعدی شیرازی
- «اقبال» در غزلیات سعدی شیرازی
- مولوی
- «اقبال» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- از رحمه للعالمین اقبال درویشان ببین
چون مه منور خرقه‌ها چون گل معطر شال‌ها - با این چنین تابانیت دانی چرا منكر شدند
كاین دولت و اقبال را باشد از ایشان ننگ‌ها - معذور دارم خلق را گر منكرند از عشق ما
اه لیك خود معذور را كی باشد اقبال و سنا - از این اقبالگاه خوش مشو یك دم دلا تنها
دمی می نوش باده جان و یك لحظه شكر می‌خا - الا ساقی به جان تو به اقبال جوان تو
به ما ده از بنان تو شراب ارغوانی را - به گوش دل بگفت اقبال رست آن جان به عشق ما
بكرد این دل هزاران جان نثار آن گفت رستش را - ز غیرت چونك جان افتاد گفت اقبال هم نجهد
نشستست این دل و جانم همی‌پاید نجستش را - برات عمر جان اقبال چون برخواند پنجه شصت
تراشید و ابد بنوشت بر طومار شصتش را - چو عشقش دید جانم را به بالای‌یست از این هستی
بلندی داد از اقبال او بالا و پستش را - چو از تیغ حیات انگیز زد مر مرگ را گردن
فروآمد ز اسپ اقبال و می‌بوسید دستش را - خورشید پناه آرد در سایه اقبالت
آری چه توان كردن آن سایه عنقا را - اندر تبریز بد فلانی
اقبال دل فلانه ما - چون همی‌رفتی به سكته حیرتی حیران بدم
چشم باز و من خموش و می‌شد آن اقبال‌ها - چون لب اقبال دولت تو گزیدی باك نیست
گر ز زخم خشم دست خود گزیدستی دلا - دایم اقبالت جوان شد ز آنچ داد
این كف دست جوامردم تو را - صورت اقبال شكرریز گفت
شكر چو كم نیست شكایت چرا - لم تزل سفن الهوی تجری بها مذ اصبحت
فی بحار العز و الاقبال یوما یالها - زهی كر و فر و اقبال بیدار
كه حق بیدار و ما بیدار امشب - ای خواجه یكی سر تو از این بام فروكن
كاندر رخ خوب تو ز اقبال نشانه‌ست - جان‌ها همه شب به عز و اقبال
در نرگس و یاسمن چریده‌ست - جان ما با عشق او گر نی ز یك جا رسته‌اند
جان بااقبال ما با عشق او همزاد چیست - شمس تبریزی قدومت خانه اقبال را
صحن را افروزش است و بام را اندایش است - گر تو نازی می‌كنی یعنی كه من فرخنده‌ام
نزد این اقبال ما فرخندگی جز عار نیست - ور زانك نازنینی بی‌سیم و زر ببینی
چونك عنایت آمد اقبال رایگانست - كاسه ارزاق پیاپی شده‌ست
كیسه اقبال حرمدان ماست - اقبال خویش آید تو را دولت به پیش آید تو را
فرخ شوی از مقدمش كالصبر مفتاح الفرج - اقبال آبادان شده دستار دل ویران شده
افتان شده خیزان شده كز بزم مستان می‌رسد - استور را اشكال نه رخ بر رخ اقبال نه
اقبال آن جانی كه او بی‌مثل و بی‌اشباه شد - نباشد عیب پرسیدن تو را خانه كجا باشد
نشانی ده اگر یابیم وان اقبال ما باشد - بسی خرگه سیه باشد در او تركی چو مه باشد
چه غم داری تو از پیری چو اقبالت جوان باشد - نبیند روی من زردی به اقبال لب لعلش
بمیرد پیش من رستم چو از دستان من باشد - بسیار زمین‌ها كه به تفصیل فلك شد
بسیار یسار از كف اقبال یمین شد - اكنون بزند گردن غم‌های جهان را
كاقبال تو چون حیدر كرار درآمد - در هاون اقبال عنایت گهری كوفت
صد دیده حق بین ز دل كور برآمد - همه عمر گذشته بازآید
چو این اقبال جاویدان درآمد - در وهم نبود این سعادت
اقبال نگر كه ناگه آمد - چشم اقبال به اقبال شما مخمورست
این دلیلست كه از عین عیان می‌آید - هین خموش و از خمول حق بترس
ممن اقبال مرعش چون بود - عقل معقل شبی شد بر سلطان عشق
گفت به اقبال تو نفس مقید رسید - بار دگر آمدیم تا شود اقبال شاد
دولت بار دگر در رخ ما رو گشاد - به حق گلشن اقبال كاندر او مستی
چو گل خموش كه تا بلبلت ثنا گوید - اقبال پیشت سجده كنانست
ای بخت خندان خندان چه باشد - هر كه بهر تو انتظار كند
بخت و اقبال را شكار كند - بر غم او ریخت می دلگشا
صورت اقبال بدو رو نمود - مرا اقبال خندانید آخر
عنان این سو بگردانید آخر - قهرمانی را كه خون صد هزاران ریخته‌ست
ز آتش اقبال سرمد دود از جانش برآر - از جام صاف باده تو خاشاك جسم را
بردار تا نهیم به اقبال بر به بر - ز خواب برجهی و روی یار را بینی
زهی سعادت و اقبال و دولت بیدار - بخت و اقبال خاك پای تواند
هر چه می‌بایدت میسر گیر - گنج شد آن خانه ز اقبال شاه
روشن و آراسته زیر و زبر - بیامد بر درم اقبال نازان
ز مستی در بر او بستم من امروز - بگیر دامن اقبال شمس تبریزی
كه تا كمال تو یابد ز آستینش طراز - به اقبال عنایاتت بكش جان را و قابل كن
قبول و خلعت خود را به سوی نفس قابل كش - به اقبال جوان واگشت جانی
كه راه دین نزد این چرخ پیرش - بسی بهانه روانم نمود تا نرود
كشید جانب اقبال كام و ناكامش - اگر چه كعبه اقبال جان من باشد
هزار كعبه جان را بگرد تست طواف - ای بده جانتر ز جان دیدار عشق
وی فزون از جان و جا اقبال عشق - وحدت عشقست این جا نیست دو
یا تویی یا عشق یا اقبال عشق - تا ز اخلاص و ریا بیرون شدم
جان اخلاص و ریا اقبال عشق - گر بگردد آفتاب از ضعف نیست
نقل كرد از جا به جا اقبال عشق - خلق گوید عاقبت محمود باد
عاقبت آمد به ما اقبال عشق - ای جهان را دلگشا اقبال عشق
یفعل الله ما یشا اقبال عشق - من دهان بستم كه بگشادست پر
در دل خلق خدا اقبال عشق - ای صفا و ای وفا در جور عشق
ای خوشا و ای خوشا اقبال عشق - بد دعا زنبیل و این دولت خلیل
می‌نگنجد در دعا اقبال عشق - می‌گشتی و می‌گفتی ای زهره به من بنگر
سرمستم و آزادم ز ادبارك و اقبالك - میان لشكر هجران كه تیغ در تیغست
سپاه وصل برآرد علم زهی اقبال - هزار گل بنماید كه خار مست شود
هزار خنده برآرد ز غم زهی اقبال - به رغم حرص شكم خوار خوان نهد با دل
هزار كاسه كشد بی‌شكم زهی اقبال - اگر درآید ناگه صنم زهی اقبال
چو در بتان زند آتش بتم زهی اقبال - چو عشق دست برآرد سبك شود قالب
دود بگرد فلك بی‌قدم زهی اقبال - چنانك دی ز جمالش هزار توبه شكست
اگر رسد عجب امروز هم زهی اقبال - چو صبحدم برسد شاه شمس تبریزی
چو آفتاب جهان بی‌حشم زهی اقبال - نشسته‌اند در اومید او قطار قطار
اگر ز لطف نماید كرم زهی اقبال - لقاء وجهك فی الهم فالق الاصباح
سقا جودك فی الفقر منتهی الاقبال - جهانی گمره و مرتد ز وسواس هوای خود
به اقبال چنین عشقی ز شر خویشتن رستم - فلك پیر دوتایی پر از سحر و دغایی
به اقبال جوان تو از این پیر بجستم - بیایید بیایید به گلزار بگردیم
بر این نقطه اقبال چو پرگار بگردیم - بیایید كه امروز به اقبال و به پیروز
چو عشاق نوآموز بر آن یار بگردیم - در سایه آن گلشن اقبال بخفتیم
وز غرقه آن قلزم زخار رهیدیم - بیا ای عشق كاندر تن چو جانی
به اقبالت ز حبس تن برستم - به اقبال دوروزه دل نبندیم
كه در اقبال باقی كامكاریم - عقل عقل و دل دل جان دو صد جان چو تویی
واجب آید كه به اقبال تو بر تن نتنیم - چنگ اقبال ز فر رخ تو ساخته شد
واجب آید كه دو سه زخمه بر آن تار زنیم - اسپ اقبال را ببرم پی
زانك بر پشت عشق زین دارم - هین دف بزن هین كف بزن كاقبال خواهی یافتن
مردانه باش و غم مخور ای غمگسار مرد و زن - ای بحر اقبال و شرف صد ماه و شاهت در كنف
برداشتم پیش تو كف مخدوم جانم شمس دین - كه بخت من چنان خفته‌ست كه بیداری ندارد رو
مگر از بخت و اقبال چنان بیدار شمس الدین - زهی سال و زهی روز مبارك
زهی خاقان زهی اقبال خندان - چونك قبله شاه یابی قبله اقبال شو
چون دو دم خوردی ز جامش بخت را دمساز بین - گر به ظاهر لشكر و اقبال و مخزن نیستش
رو به چشم جان نگر كان دولت جانی است آن - مژده مر كسوه بقا را كز پی عمر ابد
هستش از اقبال و دولت‌ها طراز راستین - خیز كامروز ز اقبال و سعادت باری
طرب اندر طرب است از مدد بوطربان - كعبه اقبال این حلقه است و بس
كعبه اومید را ویران مكن - چو بدیدی رحیل گل پس اقبال چیست ذل
نه كه زنهار او است بس هله زنهار یاد كن - خورشید معینت شد اقبال قرینت شد
مقصود یقینت شد بی‌شك و گمان برگو - كشیده گوش هشیاران به مستی
زهی اقبال و بخت مستدام او - همه سرسبزی جان تو ز اقبال دل است
هله چون سبزه و چون بید مرو زین لب جو - از لب اقبال و دولت بوسه یافت
این لبان خشك مدحت گوی تو - رزق مرا فراخی از آن چشم تنگ توست
ای تو هزار دولت و اقبال تو به تو - شمس الحق تبریز دلم حامله توست
كی بینم فرزند بر اقبال تو زاده - مسلمانان سرم مست است از آن روز
زهی اقبال و بخت و جاه روزه - ای شمس حق تبریز ار مقبل است جانم
اقبال وصل خود را بر جان مقبلم نه - ای یار اگر نیكو كنی اقبال خود صدتو كنی
تا بوك رو این سو كنی باشد كه با ما خو كنی - زهی اقبال درویشی زهی اسرار بی‌خویشی
اگر دانستیی پیشت همه هستی عدم بودی - مرا پرسید آن سلطان به نرمی و سخن خایی
عجب امسال ای عاشق بدان اقبالگه آیی - روید ای عاشقان حق به اقبال ابد ملحق
روان باشید همچون مه به سوی برج مسعودی - چو شمعی برفروزی تو ایا اقبال و روزی تو
چو چونی را بسوزی تو درآید جان بی‌چونی - گر عشق بزد راهم ور عقل شد از مستی
ای دولت و اقبالم آخر نه توام هستی - گر صبح سعادت به تو اقبال نمودی
كی دامن و ریش تو به دست عسسستی - دست تو بگیرم دو سه روزی تو همی‌جوش
تا بار دگر روی ز اقبال نتابی - اقبال كف پای تو بر چشم نهاده
اندر طمعی كه سرش از لطف بخاری - ای دور چه دوری تو و ای روز چه روزی
وی گلشن اقبال چه بابرگ و نوایی - آن رفت كه اقبال بخارید سر ما
ای دل سر اقبال از این بار تو خاری - اندر حرم كعبه اقبال خرامید
از بادیه ایمن شده وز ناز مكاری - همان اقبال و دولت بین كه دیدی
همان بخت همایون شو كه بودی - به زیر سایه اقبال خفتم
برون پنج حس راهم گشودی - دل من رفت عشقت را بقا باد
در اقبال و مراد و كامكاری - یكی اقبال زفتی یافت جانم
وگر چه شد تنم در عشق زاری - كناری نیست این اقبال ما را
چو بگرفتم چنین مه در كناری - ولیكن مرغ دولت مژده آورد
كز آن اقبال می‌آید بهاری - در پی تو می‌دود اقبال رو
گر به عرش و گر به مفرش می‌روی - دستور می‌دهی تا گویم تمام این را
تا شرق و غرب گیرد اقبال بی‌نحوسی - به سوی بحر رو ای ماهی و مكش خود را
تو با سعادت و اقبال خود چه در كینی - برو دلا به سعادت به سوی عالم دل
به شكر آنك به اقبال و بخت پیوستی - گرت سعادت و اقبال گشت مطلوبت
شوی تو طالب دل‌ها و كبر بگذاری - چو یوسف همه فتنه مجلسی
چو اقبال و باده عدوی غمی - «اقبال» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- ای سبزی هر درخت و هر باغ و گیا
ای دولت و اقبال من و کار و کیا - تا قبضه‌ی شمشیر که آلاید خون
تا آتش اقبال که بالا گیرد - با ساغر اقبال چو کرد او جفتم
سرمست شدم سر بنهادم خفتم - امروز که حاضر است اقبال وصال
گر گول نیم حدیث فردا چکنم - گفتم که به دولتی جهانرا بخورم
اقبال چو یاری نکند من چکنم - من سیر نیم سیر نیم سیر نیم
زیرا که به اقبال تو ادبیر نیم