«غبار» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «غبار» در غزلیات حافظ شیرازی
- و گر چنان که در آن حضرتت نباشد بار
برای دیده بیاور غباری از در دوست - غبار خط بپوشانید خورشید رخش یا رب
بقای جاودانش ده که حسن جاودان دارد - غبار راه راهگذارت کجاست تا حافظ
به یادگار نسیم صبا نگه دارد - جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی
غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد - چنان بزی که اگر خاک ره شوی کس را
غبار خاطری از ره گذار ما نرسد - سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند
پری رویان قرار از دل چو بستیزند بستانند - غبار غم برود حال خوش شود حافظ
تو آب دیده از این رهگذر دریغ مدار - به وفای تو که خاک ره آن یار عزیز
بی غباری که پدید آید از اغیار بیار - نیازمند بلا گو رخ از غبار مشوی
که کیمیای مراد است خاک کوی نیاز - تا بر دلش از غصه غباری ننشیند
ای سیل سرشک از عقب نامه روان باش - ز کوی یار بیار ای نسیم صبح غباری
که بوی خون دل ریش از آن تراب شنیدم - گر دست دهد خاک کف پای نگارم
بر لوح بصر خط غباری بنگارم - دامن مفشان از من خاکی که پس از من
زین در نتواند که برد باد غبارم - حجاب چهره جان می شود غبار تنم
خوشا دمی که از آن چهره پرده برفکنم - غبار راه طلب کیمیای بهروزیست
غلام دولت آن خاک عنبرین بویم - بیار می که به فتوی حافظ از دل پاک
غبار زرق به فیض قدح فروشویم - هرگز که دیده باشد جسمی ز جان مرکب
بر دامنش مبادا زین خاکیان غباری - حافظ غبار فقر و قناعت ز رخ مشوی
کاین خاک بهتر از عمل کیمیاگری - به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی
به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی - دل که آیینه شاهیست غباری دارد
از خدا می طلبم صحبت روشن رایی - سعدی شیرازی
- «غبار» در غزلیات سعدی شیرازی
- خاک پایش خواستم شد بازگفتم زینهار
من بر آن دامن نمی خواهم غبار خویش را - نی نی ای باد مرو حال من خسته مگوی
تا غباری ننشیند به دل خرم دوست - مگر به درد دلی بازمانده ام یا رب
کدام دامن همت غبار من دارد - عاقبت از ما غبار ماند زنهار
تا ز تو بر خاطری غبار نماند - بر سر پا عذر نباشد قبول
تا ننشینی ننشیند غبار - سیلاب نیستی را سر در وجود من ده
کز خاکدان هستی بر دل غبار دارم - دانی از بهر چه معنی خاک پایت می نباشم
تا تو را ننشیند از من بر دل نازک غباری - خط مشک بوی و خالت به مناسبت تو گویی
قلم غبار می رفت و فروچکید خالی - خیام نیشابوری
- «غبار» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «غبار» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- رویهای زعفران را از جمالش تابها
چشمهای محرمان را از غبارش توتیا - به آب ده تو غبار غم و كدورت را
به خواب دركن آن جنگ را و غوغا را - سبب چه بود چه كردم كه بد نمود ز من
كه خاطرش بگرفتست این غبار چرا - فی غبار نعله كحل یجلی عن عمی
فی عیون فضله الوافی زلال للظما - در آتشی بدمی شعلهها برافزود
بجز غبار نخیزد چو دردمی به تراب - در هر كویی از او فغانیست
در هر راهی از او غباریست - هر جا غبار خیزد آن جای لشكرست
كتش همیشه بیتف و دود و بخار نیست - چون روی آهنین ز صفا این هنر بیافت
تا روی دل چه یابد كو را غبار نیست - آبی بزن از این می و بنشان غبار هوش
جز ماه عشق هر چه بود جز غبار نیست - چون برسی به كوی ما خامشی است خوی ما
زان كه ز گفت و گوی ما گرد و غبار میرسد - عشرت خشك لب شده آمد و تر همیزند
آن تریی كه اندر او آب غبار میكند - ای همراه راه بین بر سر راه ماه بین
لیك خمش سخن مگو گفت غبار میكند - كسی آمد كسی آمد كه ناكس زو كسی گردد
مهی آمد مهی آمد كه دفع هر غبار آمد - آن باد بهار جان باغست
بر شوره اگر غبار باشد - ماهی از غیب سر برون كرد
كاین مه بر او غبار آمد - در تیر شهیت اگر شهیدیت
در پیش مهیت اگر غبارید - آمدم تا صاف گردم از غبار هر چه رفت
نیك خود را بد شمارم از پی دلدار خود - خمش ای بلبل جانها كه غبارست زبانها
كه دل و جان سخنها نظر یار تو دارد - به چه چشمهای كودن شود از نگار روشن
اگر آن غبار كویش سر توتیا ندارد - دل و جان به آب حكمت ز غبارها بشویید
هله تا دو چشم حسرت سوی خاكدان نماند - به سوار روح بنگر منگر به گرد قالب
كه غبار از سواری حسن و منور آمد - اهل دل خورشید و اهل گل غبار
اهل دل گل اهل گل خار آمدند - گر برآری ز دل بحر غبار
چون كف موسی عمران چه شود - قومی كه بر براق بصیرت سفر كنند
بی ابر و بیغبار در آن مه نظر كنند - بربند این دهان و مپیمای باد بیش
كز باد گفت راه نظر پرغبار شد - ز هر غبار كه آوازهای و هو شنوی
بدانك ذره من اندر آن غبار بود - بس كن ار چه سخن نشاند غبار
آخر از وی غبار خواهد بود - آهنی كانتظار صیقل كرد
روی را صاف و بیغبار كند - نام و ناموس و شرم و اندیشه
پیش جاروبشان غبار بود - ماه وجودش ز غباری برست
آب حیاتش به درآمد ز درد - اعلم ان الغبار مرتفع بالریاح
مثل هوی اختفی وسط صیاح شدید - هست تنت چون غبار بر سر بادی سوار
چونك جدا گشت باد خاك به ماچان رسید - جدی را بین به كرشمه به اسد مینگرد
حوت را بین كه ز دریا چه برآورد غبار - داد جاروبی به دستم آن نگار
گفت كز دریا برانگیزان غبار - كسی كه بر نمدی چوب زد نه بر نمدست
ولی غرض همه تا آن برون شود ز غبار - غبارهاست درون تو از حجاب منی
همیبرون نشود آن غبار از یك بار - غبار و گرد مینگیز در ره یاری
كه او به حسن ز دریا برآورید غبار - چو دیده سرمه كشی باز رو از این سو كن
بدین جهان پر از دود و پرغبار نگر - هزار دود مركب كه چیست این فلكست
غبار رنگ برآرد كه سبزه زار نگر - به روی آینه بنگر كه از سفر آمد
صفا نگر تو به رویش از آن غبار سفر - وجود جمله غبارست تابش از مه ماست
به ماه پشت میار و ره غبار مگیر - میان چرخ و زمین بس هوای پرنورست
ولیك تیره شود چون شود غبارآمیز - از خاك چون غباری برداشت باد عشقم
آن جا كه باد جنبد آن جا بود غبارش - بدانك تن چو غبارست و جان در او چون باد
ولیك فعل غبار تنست غمازش - غبار جان بود و میرسد دگر جانی
كه ذره ذره به رقص آمدست از آوازش - عشق مرا میستود كو همه شب همچو ماه
بر سر و رو میكند گرد غبارم طواف - عنان از من چنان برتافت جایی شد كه وهم آن جا
به جسم او نیابد راه و نی چشمش غبار ای دل - معجز موسوی تویی چون سوی بحر غم روی
از تك بحر برجهد گرد و غبار ای صنم - چو ماهی وقت خاموشی خموشیم
به وقت گفت ماه بیغباریم - بس كن كه ملول گشت دلبر
بر خاطر او غبار دیدم - باد منطق برون كن از لنج
كز باد نطق در این غبارم - گر بر دل تو غبار بینم
از اشك خودش فرونشانم - دهلی بدین عظیمی به گلیم درنگنجد
فر و نور مه بگوید كه من اندر این غبارم - من دوش ماه نو را پرسیدم از مه خود
گفتا پیش دوانم پا در غبار دارم - منم كه در نظرم خوار گشت جان و جهان
بدان جهان و بدان جان بیغبار روم - غبار تن نبود ماه جان بود آن جا
سزد سزد كه بر آن چرخ برق وار روم - اگر چه آینه روشنم ز بیم غبار
روا بود كه دو سه روز بر نمد گردم - بس كن از گفت كز غبار سخن
خود سخن بخش را نمییابم - ز مردم آن به كار آید كی زنده می شود در تو
و باقی تن غباری دان كه پیدا می شود از طین - زمینی خود كه باشد با غبارش
زمین و چرخ و دریا را بگردان - قدحی به دست برنه به كف شكرلبان ده
بنشان به آب رحمت به كرم غبار مستان - عصا زد بر سر دریا كه برجه
برآورد از دل دریا غبار او - چون هر سحر خیالش بر عاشقان بتازد
گرد غبار اسبش صد توتیای توبه - میان دل چو برآید غبار و طبل و علم
هزار سنجق هستی ببین تو بشكسته - هست به خطه عدم شور و غبار و غارتی
آتش عشق درزده تا نبود عمارتی - گنجی تو عجب نیست كه در توده خاكی
ماهی تو عجب نیست كه در گرد و غباری - صلا كز شش جهت درها گشادهست
ز قعر بحر پیدا شد غباری - دهان بربند كاین جا یك نظر نیست
كه بشناسد سواری از غباری - ولیكن چون غبار انگیخت اسپش
به وهم آمد كر و فر سواری - كه جانها پیش روی او خیالی
جهان در پای اسب او غباری - همیرست از غبار نعل اسبش
بیابان در بیابان خوش عذاری - نهاده بر سرش افسار سودا
غباری و غباری و غباری - جهانی چون غباری او برانگیخت
كه پنهان شد چو بادی در غباری - بدیدم طرفه منزلهای دلكش
ولیك از جان ندیدم من غباری - از عالم خاك برگذشتی
و آن گرد و غبار را بدیدی - او سرو بلند و تو چو سایه
او باد شمال و تو غباری - عاشقا كمتر نشین با مردم غمناك تو
تا غباری درنیفتد در صفای بیخودی - خورد این خاك كه تشنهتر از آن ریگ سیاه است
به تمام آب حیات و نكند هیچ غباری - تو از او نمیگریزی تو بدو همیگریزی
غلطی غلط از آنی كه میان این غباری - هیچ دل را بیصقال لطف او
در تجلی بیغباری دیدهای - رفتم نظاره كردن سوی شكار آن شه
میتاخت شاد و خندان آن ماه در غباری - در پیش ذوق عشقش در نور آفتابش
تن چیست چون غباری جان چیست چون بخاری - چشم پیاپی چو ابر آب فشاند
تا ننشیند بر آن نیاز غباری - هفت فلك ز آتش منست چو دودی
هفت زمین در ره منست غباری - راه ز دل جو ماه ز جان جو
خاك چه دارد غیر غباری - خیال فرع تو باشد كه فرع فرع تو را شد
تو مه نهای تو غباری تو زر نهای تو نحاسی - نمایمت كه چگونهست جان رسته ز تن
فشانده دامن خود از غبار جانوری - تو كن شرح این را كه در هر بیانی
چو با دل جنوبی غبارات رفتی - دیدهها از غبار خسته شدست
دیده اعتبار بایستی - «غبار» در دیوان شمس - رباعیات مولوی