«یقین» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «یقین» در غزلیات حافظ شیرازی
- سعدی شیرازی
- «یقین» در غزلیات سعدی شیرازی
- یوسف به بندگیت کمر بسته بر میان
بودش یقین که ملک ملاحت از آن توست - اهل فریقین در تو خیره بمانند
گر بروی در حسابگاه قیامت - که گفت هر چه ببینی ز خاطرت برود
مرا تمام یقین شد که سهو پندارد - از خیال آمدن و رفتنش اندر دل و چشم
با گمان افتم و گر خود به یقین می گذرد - امروز یقین شد که تو محبوب خدایی
کز عالم جان این همه دل با تو روان کرد - لعلست یا لبانت قندست یا دهانت
تا در برت نگیرم نیکم یقین نباشد - خود هنوزت پسته خندان عقیقین نقطه ایست
باش تا گردش قضا پرگار مینایی کشد - گنجیست درج در عقیقین آن پسر
بالای گنج حلقه زده مار بنگرید - می روم بی دل و بی یار و یقین می دانم
که من بی دل بی یار و نه مرد سفرم - من بر از شاخ امیدت نتوانم خوردن
غالب الظن و یقینم که تو بیخم بکنی - خیام نیشابوری
- «یقین» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «یقین» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- در لا احب افلین پاكی ز صورتها یقین
در دیدههای غیب بین هر دم ز تو تمثالها - چشمه سوزن هوس تنگ بود یقین بدان
ره ندهد به ریسمان چونك ببیندش دوتا - یقین گشت كه آن شاه در این عرس نهانست
كه اسباب شكرریز مهیاست خدایا - چون چشم دگر در او گشادیم
یك جو نخریم ما یقین را - هر چند به صورت از زمینی
پس رشته گوهر یقینی - هر جا پر تیر او ببینی
آن جاست یقین نشانه ما - تا نیاید ظل میمون خداوندی او
هیچ بندی از تو نگشاید یقین میدان دلا - چو عدواید تو گردد چو كرم قید تو گردد
چو یقین صید تو گردد بدران دام گمان را - تو اگر خواب درآیی ور از این باب درآیی
تو بدانی و ببینی به یقین مشعلهها را - خاموش باش و راه رو و این یقین بدان
سرگشته دارد آب غریبی چو آسیا - خیال دوست تو را مژده وصال دهد
كه آن خیال و گمان جانب یقین كشدا - آنك شیری ز لطف تو خوردست
مرگ بیند یقین فطام تو را - منم كه خون خورم ای جان تویی كه لوت خوری
چو لوت را به یقین خواب اقتضاست بخسب - چو یك ساغر ز دست عشق خوردند
یقینشان شد كه خود خمار اینست - رها كن گفت به از گفت یابی
یقین هر حادثی را خود ندیدیست - اگر دوباره كردی آن كرم را
یقین گشتی كه در تكرار چونست - كه رسول حق الناس معادن گفتهست
معدن نقره و زرست و یقین پرگهرست - تا در این آب و گلی كار كلوخ اندازیست
گفت و گو جمله كلوخست و یقین دل شكنست - كار او دارد كموخته كار توست
زانك كار تو یقین كارگه ایجادست - اندر آن صورت یقین حاصل شود
كز ورای آن یقین جستیم نیست - هر دل كه با هوای تو امشب شود حریف
او را یقین بدان تو كه فردا مباركست - ای غم اگر مو شوی پیش منت بار نیست
در شكرینه یقین سركه انكار نیست - اگر تو بحر ببینی و موج بر تو زند
یقین شود كه نه بادست ملك آبادست - از پی غم یقین همه شادیست
و از پی شادی تو غمناكیست - عالم چو سرنایی و او در هر شكافش میدمد
هر نالهای دارد یقین زان دو لب چون قند قند - ناقه صالح چو ز كه زاد یقین گشت مرا
كوه پی مژده تو اشتر جمازه شود - بیا ای یار لعلین لب دلم گم گشت در قالب
دلم داغ شما دارد یقین پیش شما باشد - هر آن قطره كز این دریا به ظاهر صورتی یابد
یقین میدان كه نام او جنید و بایزید آید - زان روز كه دیدیمش ما روزفزونیم
خاری كه ورا جست گلستان یقین شد - زندانی مرگند همه خلق یقین دان
محبوس تو را از تك زندان نرهاند - یقین میدانك جسمانیست آفت
مكوپ این دست تا پا برنگیرد - اگر تو زین ملولی وای بر تو
كه تو پیرار مردی این یقین شد - دام نان آمد تو را این دانش تقلید و ظن
صورت عین الیقین را علم القرآن كند - چون ببینند كه تن لقمه گورست یقین
جان و دل زفت كنند و تن لاغر گیرند - محو سكرست پس محو بود صحو یقین
شمس عاقب بود ار چند بود ظل ممدود - آنك دانست یقین مادر گلها خارست
همچو گل خندد چون خار جفایی برسد - اختر و ابر و فلك جنی و دیو و ملك
آخر ای بییقین بهر بشر میرود - وا كن صندوق زر بر سر ایمان فشان
كخر صندوق تو نیست یقین جز لحد - نه پیك تیزرو اندر وجود مرغ گمانست
یقین بدان كه یقین وار از گمان بگریزد - بر آستانه اسرار آسمان نرسد
به بام فقر و یقین هیچ نردبان نرسد - یقین كه بوی گل فقر از گلستانیست
مرود هیچ كسی دید بیدرخت مرود - چو پشه سر شاهی برد كه نمرودست
یقین شود كه نهان در سلاحدار بود - این یقینم شدست پیش از مرگ
كز بدن جان برون نمیخسبد - هر كشان خون نه بوی مشك دهد
تو یقین دان كه بوی آن نبرد - فاش بگو كه شمس دین خاصبك و شه یقین
در تبریز همچو دین اوست نهان و مشتهر - دانی تو یقین و چون ندانی
كز زخمه سخت بسكلد یار - چون ز عقل و جان و دل برخاستی بیرون شدی
این یقین و این عیان هم در گمانست ای پسر - چون ز عقل و جان و دل برخاستی
این یقین هم در گمانست ای پسر - ای مشعله یقین را وی پرورش زمین را
وی عقل اولین را ثانی و چیز دیگر - كه بیدلست و جگرخون عاشقست یقین
شكار را ندرانید هیچ شیر دو بار - چو چشم بینا در جان تو همینرسد
كسی كه چشم ندارد یقین بود معذور - چون تو گمانی ابدا خایفی از روز یقین
عین گمان را تو به سر عین یقین دان و مترس - اعدات آفتابا میدان یقین خفاشند
هم ننگ جمله مرغان هم حبس لیل عسعس - اوست یقین رهزن تو خون تو در گردن تو
دور شو از خیر و شرش دور شو از نیك و بدش - یقین میدان مجیب و مستجابست
دعای سوخته درویش دل ریش - عجب نباشد اگر قصد او فنای منست
همیشه شیرین باشد یقین عدوی ترش - هست صلاح دل و دین صورت آن ترك یقین
چشم فرومال و ببین صورت دل صورت دل - جمله كون مست دل گشته زبون به دست دل
مرحلههای نه فلك هست یقین دو گام دل - بقا اندر بقا باشد طریق كم زنان ای دل
یقین اندر یقین آمد قلندر بیگمان ای دل - از این همه بگذر بیگه آمدست حبیب
شبم یقین شب قدرست قل للیلی طل - چون آب باش و بیگره از زخم دندانها بجه
من تا گره دارم یقین می كوبی و می ساییم - چو زان یوسف جدا مانم یقین در بیت احزانم
حریف ظن بد باشم ندیم هر ندم باشم - یقین هر چشم جو گردد چو آن آب روان آمد
چو در جلوهست حسن او چه بند بوالحسن باشم - ماهی دگر است ای جان اندر دل مه پنهان
زین علم یقینستم آن عین یقین خواهم - یقین شد كه جماعت رحمت آمد
جماعت را به جان من چاكرستم - چو خاك پای عشقم تو یقین دان
كز این گل چون گل و سوسن برآیم - چو ممن آینه ممن یقین شد
چرا با آینه ما روگرانیم - اینك دم ما نسیم آن گل
ما گلبن گلشن یقینیم - گفتم كه تو بردهای یقین است
من از تو به عشوه برنگردم - ز سحر گر بگریزم تو یقین دان كه خفاشم
ز ضرر گر بگریزم تو یقین دان كه ضریرم - چو صلاح دل و دین را مه خورشید یقین را
به تو افتاد محبت تو شدی جان و روانم - بهر صلاح دین را محروسه یقین را
منكر به عشق گوید ز انكار توبه كردم - ور زان كه در یقینی دام یقین ز من بین
زان دام مقبلان را از كفر می رهانم - زیرا كه سكر مانع خدمت بود یقین
زین سو چو فربهیم بدان سوی لاغریم - یقین بنشكند آن نردبان وگر شكند
ز عین رخنه اشكست نردبان داریم - شیر است یقین در بیشه جان
بدرید یقین انبان شكم - ظلمت شك جای من بادا
گر از آن رو سر یقین دارم - چونك شكارش نشوم خواجه یقین دان كه سگم
چون پی اسپش ندوم خواجه یقین دان كه خرم - چون اولین و آخرین در حشر جمع آید یقین
از تو نباشد خوبتر در جمله آن انجمن - بسم الله ای روح البقا بسم الله ای شیرین لقا
بسم الله ای شمس الضحا بسم الله ای عین الیقین - صد آفتاب از تو خجل او خوشه چین تو مشتعل
نعره زنان در سینه دل استدركوا عین الیقین - گفت ز من نه بارها دیدهای اعتبارها
بر تو یقین نشد عجب قدرت و كاربار من - بر تو زنم یگانهای مست ابد كنم تو را
تا كه یقین شود تو را عشرت جاودان من - هست به شهر ولوله این كه شدهست زلزله
شهر مدینه را كنون نقل كژ است یا یقین - تا كه تو را شناختم همچو نمك گداختم
شكم و شك فنا شود چون برسد بر یقین - كاری كه كنی تو در میان نی
آن كرده حق بود یقین دان - هر خوشی كه فوت شد از تو مباش اندوهگین
كو به نقشی دیگر آید سوی تو می دان یقین - چونك برپرید كاسد گشت حبل
چون یقینی یافت كاسد گشت ظن - چون بكشتی نفس شومت را یقین
پای نه بر بام هفتم آسمان - دهلیز دیده است دل آنچ به دل رسید
در دیده اندرآید صورت شود یقین - لحاف گوش چپستش فراش گوش راست
به شب نتیجه یأجوج را یقین میدان - لحاف و فرش مقلد چون علم تقلید است
یقین به معنی یأجوجی است نی انسان - چهار روز ببودم به پیش تو مهمان
سه روز دیگر خواهم بدن یقین میدان - به قدر گریه بود خنده تو یقین میدان
جزای گریه ابر است خندههای چمن - لا تنظر غیرنا فتعمی
لا تله عن الیقین بالظن - گر سر ببینی پرطرب پر گشته از وی روز و شب
میدانك آن سر را یقین خاریده باشد دست او - ز مكر حق مباش ایمن اگر صد بخت بینی تو
بمال این چشمها را گر به پندار یقینی تو - خورشید معینت شد اقبال قرینت شد
مقصود یقینت شد بیشك و گمان برگو - ز تو دلها پر از نور یقین است
یقین را از گمان گویم زهی رو - آنچ این تن مینویسد بیقلم نبود یقین
آنك جان بر خود نویسد حاجت اقلام كو - تو یقین دار كه بیتو نفسی جان نزید
در احسان بگشا و پس دیوار مرو - هر دوست كه از عشق به دنیات كشاند
خود دشمن تو او است یقین دان و حسود او - صد ماه یقینم شد اندر دل شب پنهان
صد نور یقین دیدم مشتاق شكی بوده - به مقناطیس آید آخر آهن
به سوی كهربا آید یقین كاه - هر كه بیند او سبب باشد یقین صورت پرست
و آنك بیند او مسبب نور معنی دان شده - روز خندان در رخ عین الیقین
كافرستان گمان را شب شده - ای رحمه للعالمین بخشی ز دریای یقین
مر خاكیان را گوهری مر ماهیان را راحتی - از شمس تبریزی ببین هر ذره را نور یقین
گر ذوق در گفتن بدی هر ذرهای گویاستی - جان و دل مرید را از شهوات ما و من
جز ز زلال بحر تو نیست یقین طهارتی - در پی هر منوری هست یقین منوری
در پی هر زمینیی مرتقب سماییی - ایا ماهی یقین گشتت ز دریای پس پشتت
بگردان روی و واپس رو چو تو از اهل دریایی - اگر كفری و گر دینی اگر مهری و گر كینی
همو را بین همو را دان یقین میدان كه با اویی - زان گوش همیخارد كاومید چنین دارد
و آن گاه یقین دارد این از كرمت آری - گر باغ یقین خواهی پس رخت منه بر ظن
ظن ار چه بود عالی باشد چو یقین یا نی - بس جان گزین بوده سلطان یقین بوده
سردفتر دین بوده از عشق تو بیدینی - ای گرد جهان گشته و جز نقش ندیده
بر روی زن آبی و یقین دان كه بخوابی - صد نور یقین سجده كن روی چو ماهش
كی سوی مهش راه بزد ابر گمانی - اگر در عمر آهی بركشیدی
یقین امروز كاندر ظل آنی - بدیدم دوش كبریتی به دستت
یقین كردم كه دیكی میپزیدی - چو نور از ناودان چشم ریزد
یقین بیبام نبود ناودانی - ای خرد شكسته همچو سرمه
تو سرمه دیده یقینی - ز سفر بدر شوی تو چو یقین ماه نوی تو
ز شكست از چه تو تلخی چو همه قند و نباتی - به خزینه خوب رختی ز قدیم نیكبختی
به نبات چون درختی به ثبات چون یقینی - كه در آن زمان سری تو كه تو خویش دنب دانی
چو تو را سری هوس شد تو یقین بدانك دنبی - چو یقین شدهست دل را كه تو جان جان جانی
بگشا در عنایت كه ستون صد جهانی - جز صفات ملكی نیست یقین محرم عشق
تو گرفتار صفات خر و دیو و ددهای - تو یقینی و عیان بر ظن و تقلید بخند
نظری جمله و بر نقل و خبر میخندی - چون كه قاف یقین راسخ و بیلرزه بود
در گمانی تو مگر كه چو كمان میلرزی - با یقین پاكشان بسرشتهای
چونشان اندر گمان افكندهای - تبریز شمس دینی گر داردش امینی
با دیده یقینی در غیب وانمودی - مرغ گزینی یقین دانه شیرین بچین
كمد از سوی چین مرغ تو را چینهای - هر كی بگرید به یقین دیده بود گنج دفین
هر كی بخندد بود او در حجب ستاری - وگر ز كوره بترسی یقین خیال پرستی
بت خیال تراشی وزان خیال هراسی - وگر تو خود سرطانی چو پهلوی شیری
یقین ز پهلوی او خوی پهلوان گیری - اگر دلت به بلا و غمش مشرح نیست
یقین بدانك تو در عشق شاه مختصری - به من نگر كه بجز من به هر كی درنگری
یقین شود كه ز عشق خدای بیخبری - مباش بسته مستی خراب باش خراب
یقین بدانك خرابیست اصل معموری - ز آه و ناله تو بوی مشك میآید
یقین تو آهوی نافی سمن چریدستی - گمان كه جزو یقینست شد یقین ز یقین
وگر جدا هلیش از یقین گمان داری - چو حق خدمت او ماجرا كند آغاز
یقین شود همه را زانك نیستشان هنری - چو یعقوب وقتم یقین بوی یوسف
ز صدساله راهم رساند دوایی - بجو بوی حق از دهان قلندر
به جد چون بجویی یقین محرم آیی - گمان میبری و این یقین و گمان
گمان میبرم من كه مانا تویی - خانهی تن گر شكند، هین منال
خواجه! یقین دان كه به زندان دری - «یقین» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- آن نور مبین که در جبین ما هست
وان ض یقین که در دل آگاهست - اندر حرکت قبض یقین بسط شود
آب چه و آب جو بدین ممتاز است - دروی پریی، پری رخی پنهانست
پس کفر یقین کمینگه ایمانست - گفتم که از آن نیشکرم افزون کن
گفتا نه یقین است که آن نیشکر است - چون پاک آئی ز هر دو عالم به یقین
آنگه بنشان نفرت انگشت نهند - تا سر نشود یقین که سرکش نشود
وان دلبر برگزیده سرکش نشود - در عشق توام وفا قرین میباید
وصل تو گمانست و یقین میباید - در عشق توم وفا قرین میباید
وصل تو گمانست، یقین میباید - شب رفت کجا رفت همانجای که بود
تا خانه رود باز یقین هر موجود - عاشق تو یقین دان که مسلمان نبود
در مذهب عشق کفر و ایمان نبود - محرم چو شدی در حرم اجلالش
بینی به یقین جمال معشوقهی بکر - چون از خود و غیر خود مسلم گشتی
معشوق تو هم توئی یقین دان و مترس - در بحر صفا گداختم همچو نمک
نه کف و ایمان نه یقین ماند و نه شک - ای عشق که هستی به یقین معشوقم
تو خالق مطلقی و من مخلوقم - من دل چکنم چونکه به تحقیق و یقین
خود را چو شناختم ترا دانستم - در دیدهی ما نگر جمال حق بین
کاین عین حقیقت است و انوار یقین - نی حق نه حقیقت نه شریعت نه یقین
اندر دو جهان کرا بود زهرهی این - دیدم که عشق است یقین پوشیده
گشتیم برهنه از چنین پوشیده - چون کار مسافران دینم کردی
حمال امانت یقینم کردی - هر چند ملولی تو یقین است که تو
با اینکه ملولی ز کسی کم نزنی