«هستی» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «هستی» در غزلیات حافظ شیرازی
- هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی
کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را - اگر چه مستی عشقم خراب کرد ولی
اساس هستی من زان خراب آبادست - چه جای شکر و شکایت ز نقش نیک و بد است
چو بر صحیفه هستی رقم نخواهد ماند - گر به نزهتگه ارواح برد بوی تو باد
عقل و جان گوهر هستی به نثار افشانند - ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی برکند
چون تو را نوح است کشتیبان ز طوفان غم مخور - بیا و هستی حافظ ز پیش او بردار
که با وجود تو کس نشنود ز من که منم - نهادم عقل را ره توشه از می
ز شهر هستیش کردم روانه - ای دل مباش یک دم خالی ز عشق و مستی
وان گه برو که رستی از نیستی و هستی - عاشق شو ار نه روزی کار جهان سر آید
ناخوانده نقش مقصود از کارگاه هستی - آن غالیه خط گر سوی ما نامه نوشتی
گردون ورق هستی ما درننوشتی - طفیل هستی عشقند آدمی و پری
ارادتی بنما تا سعادتی ببری - بنیاد هستی تو چو زیر و زبر شود
در دل مدار هیچ که زیر و زبر شوی - سعدی شیرازی
- «هستی» در غزلیات سعدی شیرازی
- سیلاب نیستی را سر در وجود من ده
کز خاکدان هستی بر دل غبار دارم - گردنان را به سرانگشت قبولت ره نیست
چون قلم هستی خود را سر از آن اندازم - ز اول هستی آوردم قفای نیستی خوردم
کنون امید بخشایش همی دارم که مسکینم - شاکر نعمت به هر طریق که بودیم
داعی دولت به هر مقام که هستیم - بیا که ما سر هستی و کبریا و رعونت
به زیر پای نهادیم و پای بر سر هستی - تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد
دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی - یارا قدحی پر کن از آن داروی مستی
تا از سر صوفی برود علت هستی - سعدی چو ترک هستی گفتی ز خلق رستی
از سنگ غم نباشد بعد از شکسته جامی - خیام نیشابوری
- «هستی» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «هستی» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- هستی تو انبار كهن دستی در این انبار كن
بنگر چگونه گندمی وانگه به طاحون بر هلا - دیوانگان جسته بین از بند هستی رسته بین
در بیدلی دل بسته بین كاین دل بود دام بلا - هر هستییی در وصل خود در وصل اصل اصل خود
خنبك زنان بر نیستی دستك زنان اندر نما - پیش آر نوشانوش را از بیخ بركن هوش را
آن عیش بیروپوش را از بند هستی برگشا - پای تویی دست تویی هستی هر هست تویی
بلبل سرمست تویی جانب گلزار بیا - فلسفی این هستی من عارف تو مستی من
خوبی این زشتی آن هم تو نگاری صنما - مستی و طرفه مستیی هستی و طرفه هستیی
ملك و درازدستیی نعره زنان كه الصلا - اگر هستی تو از آدم در این دریا فروكش دم
كه اینت واجبست ای عم اگر امروز اگر فردا - چو اندر نیستی هستست و در هستی نباشد هست
بیامد آتشی در جان بسوزانید هستش را - چو عشقش دید جانم را به بالاییست از این هستی
بلندی داد از اقبال او بالا و پستش را - عنایتهای ربانی ز بهر خدمت آن شه
برویانید و هستی داد از عین ادب ما را - ای شاد كه ما هستیم اندر غم تو جانا
هم محرم عشق تو هم محرم تو جانا - دل گفت كه جان سپارم آن جا
بگذارم هستی و منی را - ما را مكنید یاد هرگز
ما خود هستیم یاد بیما - لیك اندر محو هستیشان یكی صد گشته بود
هست محو و محو هست آن جا بدید آمد مرا - هین خمش كن خار هستی را ز پای دل بكن
تا ببینی در درون خویشتن گلزارها - همچو آبی دیده در خود آفتاب و ماه را
چون ایازی دیده در خود هستی محمود را - در دماغ اندرببافد خمر صافی تا دماغ
در زمان بیرون كند جولاه هستی باف را - آن میی كز قوت و لطف و رواقی و طرب
بركند از بیخ هستی چو كوه قاف را - چون در او هستی به بینی گویی آن من نیستم
دعوی او چون نبینی گوییش آنی چرا - ز آن سوی هست و عدم چون خاص خاص خسروی
همچو ادبیران چه در هستی خزیدستی دلا - كشتی آن نوح كی بینیم هنگام وصال
چونك هستیها نماند از پی طوفان ما - و آنك مستان خمار جادوی اویند نیز
چون ثنا گویند كز هستی فتادستند جدا - گفتمش تو غم مخور پا اندرون نه مردوار
تا كند پاكت ز هستی هست گردی ز اجتبا - تا ببینی هستیت چون از عدم سر برزند
روح مطلق كامكار و شهسوار هل اتی - جمله عشق و جمله لطف و جمله قدرت جمله دید
گشته در هستی شهید و در عدم او مرتضی - آن عدم نامی كه هستی موجها دارد از او
كز نهیب و موج او گردان شد صد آسیا - لیك از آسیب جانت وز صفای سینهات
بی تو داده باغ هستی را بسی نشو و نما - وانگهی تخییلها خوشتر از این قوم رذیل
اینت هستی كو بود كمتر ز تخییل عما - هستی جان اوست حقا چونك هستی زو بتافت
لاجرم در نیستی میساز با قید هوا - چو نهادم سر هستی چه كشم بار كهی را
چو مرا گرگ شبان شد چه كشم ناز شبان را - روان شدست یكی جوی خون ز هستی من
خبر ندارم من كز كجاست تا به كجا - هستی تو فخر ما هستی ما عار ما
احمد و صدیق بین در دل چون غار ما - درآ تا خرقه قالب دراندازم همین ساعت
درآ تا خانه هستی بپردازم همین ساعت - كه هستی نیستی جوید همیشه
زكات آن جا نیاید كه امیریست - قصه چه كنم كه بر عدم نیز
نامش چو بریم هستی افزاست - تا تو مشتاقی بدان كاین اشتیاق تو بتی است
چون شدی معشوق از آن پس هستیی مشتاق نیست - كف هستی ز سر خم مدمغ برود
چون بگیرد قدح باده جان بر كف دست - هر كی عقد و حل احوال دل خویش بدید
بند هستی بشكست او و ز پیوند گذشت - قماش هستی ما را به ناز خویش بسوز
كه آن زكات لطیفت نصیب مسكینست - فسرده چند نشینی میان هستی خویش
تنور آتش عشق و زبانه را چه شدست - نیست شو نیست از خودی زیرا
بتر از هستیت جنایت نیست - زهی هستی كه تو داری زهی مستی كه من دارم
تو را هستی همیزیبد مرا مستی همیزیبد - چون برروم از پستی بیرون شوم از هستی
در گوش من آن جا هم هیهای تو میآید - این هستی و این مستی و این جنبش مستان
زان باده مدان كز دل انگور برآمد - مطربا رو بر عدم زن زانك هستی رهزنست
زانك هستی خایفست و هیچ خایف نیست شاد - میزن ای هستی ره هستان كه جان انگاشتست
كاندر این هستی نیامد وز عدم هرگز نزاد - این عدم دریا و ما ماهی و هستی همچو دام
ذوق دریا كی شناسد هر كه در دام اوفتاد - آتش صبر تو سوزد آتش هستیت را
آتش اندر هست زن و اندر تن هستی نژاد - گر دو صد هستیت باشد در وجودش نیست شو
زانك شاید نیست گشتن از برای آن وجود - هر چه آمد سوی هستی ره هستی گم كرد
كه ز مستی نشناسد كه كجا میآید - باری نبود آگه زین سو كه میرساند
ای كاش آگهستی زان سو كه میستاند - بنگر كه آسمان و زمین رهن هستی اند
اندر عدم گریز از این كور و زان كبود - عمری بیازمودی هستی خویش را
یك بار نیستی را هم باید آزمود - آنك تواضع كند نگذرد از حد خویش
یابد او هستی باقی بیرون ز حد - دریغ پرده هستی خدای بركندی
چنانك آن در خیبر علی حیدر كند - تو جام هستی خود را برو قوامی ده
كه آن شراب قدیمست و باقوام بود - به سالها بربودم من از عدم هستی
عدم به یك نظر آن جمله را ز من بربود - هستی خوش و سرمست تو گوش عدم در دست تو
هر دو طفیل هست تو بر حكم تو بنهاده سر - كه داند گفت گفت او كه عالم نیست جفت او
ز پیدا و نهفت او جهان كورست و هستی كر - به هستی بخش و مستی بخش بگرو
منال از نیست و اندر هست منگر - كمر بگشا ز هستی و كمر بند
به خدمت تا رهی زین نفس اغیار - تابشی از آفتاب فقر بر هستی بتاب
فارغ آور جملگان را از بهشت و خوف نار - هر گل خندان كه رویید از لب آن جوی مهر
رسته بود از خار هستی جسته بود از ذوالفقار - گر چه پیر كهنهای در حكمت و ذوق و صفا
از شراب صاف ما هستی تو پیرا دور دور - به نام عیش بریدند ناف هستی ما
به روز عید بزادیم ما ز مادر عیش - بجز بانگ دفت نبود نصیبی
چو هستی چون خصی در روز گردك - مجو مه را در این پستی كه نبود در عدم هستی
نروید نیشكر هرگز چو كارد آدمی حنظل - هر جا كه هستی حاضری از دور در ما ناظری
شب خانه روشن می شود چون یاد نامت می كنم - سرمایه مستی منم هم دایه هستی منم
بالا منم پستی منم چون چرخ دوار آمدم - بشستم تخته هستی سر عالم نمیدارم
دریدم پرده بیچون سر آن هم نمیدارم - سر برمزن از هستی تا راه نگردد گم
در بادیه مردان محوست تو را جم جم - در عالم پرآتش در محو سر اندركش
در عالم هستی بین نیلین سر چون قاقم - چه مستیم چه مستیم از آن شاه كه هستیم
بیایید بیایید كه تا دست برآریم - خاموش كه تا هستی او كرد تجلی
هستیم بدان سان كه ندانیم كه هستیم - در منزل اول به دو فرسنگی هستی
در قافله امت مرحوم رسیدیم - مبادم سر اگر جز تو سرم هست
بسوزا هستیم گر بیتو هستم - مسلمانی منور گشته از وی
مسلم گشته از هستی مسلم - مرا گویی بدین زاری كه هستی
به عشقم چون برآیی من چه دانم - خمش كن مرده وار ای دل ازیرا
به هستی متهم ما زین زبانیم - چنینیم و چنان و هر چه هستیم
اسیر دام عشق بیامانیم - سایه بنماید و نباشد
ما نیز چو سایه نیست هستیم - گر متهمیم پیش هستی
اندر تتق فنا امینیم - گه از آن كف گوهر هستی و سرمستی بریم
گه از آن دف نعره و فریاد زیر و بم خوریم - هستی است آن زنان و كار مردان نیستی است
شكر كاندر نیستی ما پهلوان برخاستیم - چه خوش و بیخود شاهی هله خاموش چو ماهی
چو ز هستی برهیدم چه كشی باز به هستم - خمش ار فانی راهی كه فنا خامشی آرد
چو رهیدیم ز هستی تو مكن باز به هستم - چه كم آید قدح آن را كه دهد بیست سبوكش
بشكن شیشه هستی كه چو تو نیست پرستم - بروی ای عالم هستی همه را پای ببستی
تو اگر جان منستی نپذیرم نپذیرم - سست كردم تنگ هستی را تمام
تا كه بر زین بقا محكم شدم - نیك و بد اندر جهان هستی است
ما نه نیكیم ای برادر نی بدیم - ای كه هستی ما ره را مبند
ما به كوه قاف و عنقا می رویم - چندان بریز باده كز خود شوم پیاده
كاندر خودی و هستی غیر تعب ندیدم - آب حیات ما كم از آن آب بحر نیست
ما موج می زنیم ز هستی سوی عدم - اگر ز جود كف تو به بحر راه برم
تمام گوهر هستی خویش بنمایم - بند هستی فروگشادم تا
همچو مه بیقبا بیاموزم - از شعاع تو است اگر لعلیم
از تو هستیم ما اگر هستیم - ای همه هستی مكن از ما كنار
زانك ز هستی به كنار آمدیم - از لطف تو چو جان شدم وز خویشتن پنهان شدم
ای هست تو پنهان شده در هستی پنهان من - ای باغ ساز و دست نی چون عقل فوق و پست نی
هستی چو نحل خانه كن یا جان معمار بدن - از لطف تو چون جان شدم وز خویشتن پنهان شدم
ای هست تو پنهان شده در هستی پنهان من - مقام خوف آن را دان كه هستی تو در او ایمن
مقام امن آن را دان كه هستی تو در او لرزان - منی حق شود پیدا منی ما فنا گردد
بسوزد خرمن هستی چو ماه حق كند خرمن - گر فوقی وگر پستی هستی طلب و مستی
نی بر زبرین وقف است این بخت نه بر زیرین - دروازه هستی را جز ذوق مدان ای جان
این نكته شیرین را در جان بنشان ای جان - ذوقی كه ز خلق آید زو هستی تن زاید
ذوقی كه ز حق آید زاید دل و جان ای جان - اندر قفص هستی این طوطی قدسی را
زان پیش كه برپرد شكرانه شكرخا كن - چون مست ازل گشتی شمشیر ابد بستان
هندوبك هستی را تركانه تو یغما كن - شد زنگی شب مستی دستی همگان دستی
در دیده هر هستی از دیده زنگی بین - ز جوش بحر آید كف به هستی
دو پاره كف بود ایران و توران - مسلم كن دل از هستی مسلم
امید نامسلم را رها كن - هستی بگذارم و شوم خاك
تا هست كنی مرا دگر فن - خاموش كه گفت نیز هستی است
باش از پی انصتواش الكن - خاص خاص سر حق و شمس دین بینظیر
فخر تبریز و خلاصه هستی و نور روان - ای كلیم عشق بر فرعون هستی حمله بر
بر سر او تو عصای محو موسی وار زن - بر در مخدوم شمس الدین ز دیده آب زن
در همه هستی ز نار چهره او نار زن - چو عروس جان ز مستی برسد به كوی هستی
خورشش از این طبق ده تتقش هم از خرد كن - بس بود هستی او مایه هر نیست شده
بس بود مستی او عذر همه بیادبان - در فنا جلوه شود فایده هستیها
پس نباید ز بلا گریه و درچغزیدن - رستی ز عالم اما از خویشتن نرستی
عار است هستی تو وین عار تا به گردن - دانم كه برشكستی تو محو دل شدستی
در عین نیست هستی یك حمله دگر كن - به سربالای هستی روی آرید
چو مرغان خلیلی از نشیمن - گر خویش تو بر مستی بزنی
هستی تو بر هستی بزنی - ای شب من این نوحه گری از تو ندارم باوری
چون پیش چوگان قدر هستی دوان چون گوی او - مستی ببینی رازدان میدانك باشد مست او
هستی ببینی زنده دل میدانك باشد هست او - شاه همه جهان تویی اصل همه كسان تویی
چونك تو هستی آن ما نیست غم از كسان تو - هست احرامت در این حج جامه هستیت را
از سر سرت بكندن شرط این احرام كو - چونك هستی را فكندی روح اندر روح بین
جوق جوق و جمله فرد آن جایگه اجرام كو - ای مستی ما از هستی تو
غوطه گه ما جوی خوش تو - چو هستی را همیروبی سر هر نفس میكوبی
بدید آید یكی خوبی نه رو باشد نه رخساره - به بحر نیستی درشد همه هستی محقر شد
به ناگه شعلهای برشد شگرف از جان خون خواره - ای بنده شیر تن هستی تو اسیر تن
دندان خرد بنما نعمت خور همواره - هر گوشه یكی مستی دستی ز بر دستی
و آن ساقی هر هستی با ساغر شاهانه - ای آنك ز یك برقی از حسن جمال خود
این جمله هستی را در حال عدم كرده - وآنگه ز وجود تو برساخته هستی را
تا جمله حوادث را انوار قدم كرده - هر ذره كه میپوید بیخنده نمیروید
از نیست سوی هستی ما را كی كشد خنده - مستی ده و هستی دهای غمزه خماره
تو دلبر و استادی ما عاشق و این كاره - مردان طریق چاره جستند
با هستی خود نبود چاره - رو خرابیها نگر در خانه هستی ز عشق
سقف خانه درشكسته آستان برخاسته - زیر این هفت آسیا هستی ما را خوش بكوب
روشنایی كی فزاید سرمه ناكوفته - میان دل چو برآید غبار و طبل و علم
هزار سنجق هستی ببین تو بشكسته - هزار ساغر هستی شكسته این دل من
خمار نرگس مخمور تو نسازیده - بر تو زیانی كی شود از تو عدم گر شیء شود
معدوم یابد خلعتی گیرد ز هستی رایتی - رحمت به پستی میرسد اكسیر هستی میرسد
سلطان مستی میرسد با لشكر جرارهای - ور هستی تن لا شدی این نفس سربالا شدی
بعد از تمامی لا شدن در وحدت الاستی - ای نیست بر هستی بزن بر عیش سرمستی بزن
دل بر دل مستی بزن دستی بزن دستی بزن - پیشتر آ تا كه نه من مانم این جا نه سخن
ظلمت هستی چه زند پیش صبوح چو تویی - خامش كن اگر تو را از خمشان خبر بدی
وقت كلام لاییی وقت سكوت هستیی - درآمد عشق در مسجد بگفت ای خواجه مرشد
بدران بند هستی را چه دربند مصلایی - عدمها مر عدمها را چو میبیند به دل گشته
به هستی پیش میآید كه تا دزدد پذیرایی - زهی اقبال درویشی زهی اسرار بیخویشی
اگر دانستیی پیشت همه هستی عدم بودی - چرا تو سرد و برف آیی فنا شو تا شگرف آیی
غم هستی تو كمتر خور چه شیرین است بیخویشی - دو خورشید از بگه دیدن یكی خورشید از مشرق
دگر خورشید بر افلاك هستی شاد و خندانی - از آن می كو ز بهر شه دهان خویش بگشادی
همه هستی فروبردی تو پنداری نهنگستی - اگر امروز دلدارم كند چون دوش بدمستی
درافتد در جهان غوغا درافتد شور در هستی - وگر این گندم هستی سبكتر آرد میگشتی
متاع هستی خلقان برون زین آسیایستی - ای مست مكش محشر بازآی ز شور و شر
آن دست بر آن دل نه ای كاش دلی هستی - گر عشق بزد راهم ور عقل شد از مستی
ای دولت و اقبالم آخر نه توام هستی - ای جان سوی جانان رو در حلقه مردان رو
در روضه و بستان رو كز هستی خود جستی - تن را بدهد هستی جان را بدهد مستی
از دل ببرد سستی وز رخ ببرد زردی - هر نیست بود هستی در دیده از آن سرمه
هر وهم برد دستی از عقل به آسانی - بر رسم زبردستی میكن تو چنین مستی
تا بگذری از هستی ای سخره هرجایی - آمد مه ما مستی دستی فلكا دستی
من نیست شدم باری در هست یكی هستی - آن آب به جوش آمد هستی به خروش آمد
تا واشد و دریا شد این عالم چون چاهی - ای روح بزن دستی در دولت سرمستی
هستی و چه خوش هستی در وحدت یكتایی - بیگاه شد این عمر ولیكن چو تو هستی
در نور خدایی چه به گاهی و چه دیری - صد هستی دیگر بجز این هست بگیری
كاین را تو فراموش كنی خواجه كجایی - ما نیز خیالات بدستیم و از این دم
هستی پذرفتیم ز دمهای خدایی - زیانتر خویش را و دیگران را
نباشد چون حسد در جمله هستی - در این خاكستر هستی چو غلطی
در آتشدان و كانون شو كه بودی - حریفت حاضر است آن جا كه هستی
ولیكن گر بگوید شرم داری - بر من نیستی یارا كجایی
به هر جایی كه هستی جان فزایی - سلام علیك ای مقصود هستی
هم از آغاز روز امروز مستی - به تأویلات تو او درنگنجد
كه تو هستی فصولی او اصولی - دولت همه سوی نیستی بود
میجوید ابلهش ز هستی - چون گلشن نیستی نمودی
چون صبر كنیم ما به هستی - این جا گفتن ز روی جسم است
و آن جا همه هستی است جا نی - این وهم من است شرح تو نیست
تو خود هستی چنانك هستی - گر خواب و قرار رفت غم نیست
دولت بر ماست چون تو هستی - انبیا عامی بدندی گر نه از انعام خاص
بر مس هستی ایشان كیمیا میریختی - نیست بر هستی شكستی گرد چون انگیختی
چون تو پس كردی جهان چونی چو واپیش آمدی - صد هزاران خانه هستی به آتش درزده
تشنگان مرد و زن مردانه دیوانگی - مس هستیت چو موسی نه ز كیمیاش زر شد
چه غم است اگر چو قارون به جوال زر نداری - ای آنك امام عشقی تكبیر كن كه مستی
دو دست را برافشان بیزار شو ز هستی - ای نقش بند پنهان كاندر درونه ای جان
داری هزار صورت جز ماه و جز مهستی - امروز بس خرابی هم جام آفتابی
نی كدخدای ماهی نی شوهر مهستی - افزونی از مساكن بیرونی از معادن
آن نیستی ولیكن هستی چنانك هستی - هستی ز غیب رسته بر غیب پرده بسته
و آن غیب همچو آتش در پردههای دودی - دود ار چه زاد ز آتش هم دود شد حجابش
بگذر ز دود هستی كز دود نیست سودی - هستی تو از سر و بن در چشم خویش ناخن
زنار روم گم كن در عشق زلف شامی - رقصان شو ای قراضه كز اصل اصل كانی
جویای هر چه هستی میدانك عین آنی - تا یافت جانم او را من گم شدم ز هستی
تا پای او گرفتم دستم نشد به كاری - ای دل تو هر چه هستی دانم كه این زمان
خورشیدوار پرده افلاك میدری - غافل بدم از آن كه تو مجموع هستیی
مشغول بود فكر به ایمان و كافری - آهن هستی من صیقل عشقش چو یافت
آینه كون شد رفت از او آهنی - تو هر چه هستی میباش یك سخن بشنو
اگر چه میوه حكمت بسی بچیدستی - رهید جان دوم از خودی و از هستی
شدهست صید شهنشاه خویش در مستی - تو را كه آب حیاتی چه كم شود كوزه
چه حاجت آید جان و جهان چو تو هستی - برست جان و دلم از خودی و از هستی
شدست خاص شهنشاه روح در مستی - فروگرفت مرا مست وار و میگفتم
بجستمی من از او گر بهانهای هستی - هرچه هستی ای امیر، سخت مستی شیرگیر
هر زبان خواهی بگو، خسروا شیرین لبی - دایهی هستیها، چشمهی مستیها
سرده مستانی، و افت سرهایی - تو هر چند صدری شه مجلسی
ز هستی نرستی در این محبسی - از این چاه هستی چو یوسف برآ
كه بستان و ریحان و صحرا تویی - او نیستها را دادست هستی
او قلبها را بخشد روایی - نانچ خوردی بده به مخموران
ای ولی نعمت همه هستی - جان مایی و شمع مجلس ما
السلام علیك خوش هستی - جان جان مایی، معنی اسمایی
هستی اشیایی سر فتنهی غوغایی - گر خویش تو بر مستی بزنی
هستی تو بر هستی بزنی - «هستی» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- اندیشه و غم را نبود هستی و تاب
آنجا که شرابست و ربابست و کباب - ای هستی بیگانه از این ره برخیز
زحمت باشد بودن اغیار امشب - این چرخ غلام طبع خود رایهی ماست
هستی ز برای نیستی مایهی ماست - با هستی و نیستیم بیگانگی است
وز هر دو بریدیم نه مردانگی است - ای دوست چو از میانه مقصود توئی
جای گله نیست چون تو هستی همه هست - تا با تو ز هستی تو هستی باقیست
ایمن منشین که بتپرستی باقیست - خواهی که ترا کشف شود هستی دوست
بر رو به درون مغز و برخیز ز پوست - روزیکه دلم ز بند هستی برهد
در کتم عدم چه عشقها خواهم باخت - تو هم به موافقت سری در جنبان
گر زانکه سر عاشق هستی هستت - نه چرخ غلام طبع خود رایهی ماست
هستی ز برای نیستی مایهی ماست - ای قوم که برتر از مه و مهتابید
از هستی آب و گل چرا میتابید - چون نیستی تو محض اقرار بود
هستی تو سرمایهی انکار بود - گوئیکه مرا چنانکه هستی بنمای
گر بنمایم چنانکه هستم نشود - هستی جهان و در جهان نیست که دید
در هستی و نیستی چنان نیست که دید - گر راه روی راه برت بگشایند
ور نیست شوی به هستیت بگرایند - هستی اثری ز نرگس مست تو بود
آب رخ نیستی هم از هست تو بود - در هستی دوست نیست گردان خود را
کان نیستی از هزار هستی خوشتر - در هستی عشق تو چنین نیست شدم
کان نیستی از هزار هستی خوشتر - آنجا که تو نیستی از اینهام چه سود؟
و آنجا که تو هستی خود از اینها بچه کار؟ - ای عشق که هستی به یقین معشوقم
تو خالق مطلقی و من مخلوقم - زینگونه که من به نیستی خرسندم
چندین چه دهید بهر هستی پندم - ما رخت وجود بر عدم بربندیم
بر هستی نیست مزور خندیم - تا با خودی دوری ارچه هستی با من
ای بس دوری که از تو باشد تا من - تو هستی من شدی از آنی همه من
من نیست شدم در تو از آنم همه تو - سوگند بدان روی تو و هستی تو
گر میدانم نه از تو این پستی تو - استاد مرا بگفتم اندر مستی
کگاهم کن ز نیستی و هستی - تا در غم عشق دوست چون آتش و آب
از خود نشوی نیست به هستی نرسی - تو سیر شدی من نشدم زین مستی
من نیست شدم تو آنچه هستی هستی - گفتم بگشای در که من مست نیم
گفتا که برو چنانکه هستی هستی - گفتم که کدامست طریق هستی
دل گفت طریق هستی اندر پستی - همسایگی مست فزاید مستی
چون مست شوی بازرهی از هستی - فردوسی
- «هستی» در شاهنامه فردوسی
- به هستیش باید که خستو شوی
ز گفتار بیکار یکسو شوی - از این پرده برتر سخنگاه نیست
ز هستی مر اندیشه را راه نیست - خجسته نشست تو با فرهی
که هستی سزاوار شاهنشهی - بگویش که گرچه تو هستی بلند
سه فرزند تو برتو بر ارجمند - بخوانم به رستم بر این داستان
که هستی برین کار همداستان - که از شیر و دیو و نهنگ و پلنگ
نترسی و هستی چنین تیزچنگ - نه من کودکم گر تو هستی جوان
به کشتی کمر بستهام بر میان - یکی دختری هستی آراسته
چو ماه درخشنده با خواسته - چو گردن به اندیشه زیر آوری
ز هستی مکن پرسش و داوری - ز هستی نشانست بر آب و خاک
ز دانش منش را مکن در مغاک - خداوند هستی و هم راستی
نخواهد ز تو کژی و کاستی - بهستی یزدان گواهی دهند
روان ترا آشنایی دهند - خداوند هستی و هم راستی
نخواهد ز تو کژی و کاستی - ازو گشت پیدا مکان و زمان
پی مور بر هستی او نشان - بیارای زان سان که هستی رخت
به شمشیر یازم کنون پاسخت - سپارم ترا افسر و تخت عاج
که هستی به مردی سزاوار تاج - بداند که هستی تو خسرونژاد
کند آفریننده را بر تو یاد - نه فرزند زالی مرا گفت نیز
وگر هستی او خود نیرزد به چیز - همه یاد دارید پیر و جوان
هرانکس که هستید روشنروان - شما نیز یکسر چه گویید باز
هرانکس که هستید گردنفراز - چنین داد پاسخ به مادر جوان
که تو هستی از گوهر پهلوان - یکی آنک هستیش را راز نیست
به کاریش فرجام و آغاز نیست - و دیگر که هستیم ساسانیان
ببندیم کین را کمر بر میان - که هرکس که هستیم بابکنژاد
به دیدار و چهر تو گشتیم شاد - ز خاشاک ناچیز تا عرش راست
سراسر به هستی یزدان گواست - به آواز گفتند پس موبدان
که هستی تو داناتر از بخردان - به هستی یزدان گوایی دهیم
روان را بدین آشنایی دهیم - چو خشنود گردد ز ما کردگار
به هستی غم روز فردا مدار - سپینود را گفت بهرامشاه
که دانم که هستی مرا نیکخواه - کنون آفرین بر تو شد ناگزیر
ز ما هر که هستیم برنا و پیر - چنین پاسخ آورد این خود مساز
که هستیم زین ساختن بینیاز - به ایران برادر بدی کدخدای
به هستی ز بیدادگر سوفزای - به هستی یزدان گوایی دهند
روان تو را آشنایی دهند - نخست آنکه یابی بدو آرزوی
ز هستیش پیدا کنی نیکخوی - بتوقیع پاسخ چنین داد باز
که هستیم ازان لشکری بینیاز - ز هستی وبخشش بود مرد مه
تو ار گنج داری نبخشی نه به - بجای کسی نیست ما را سپاس
وگر چند هستیم نیکی شناس - بران نه که هستی تو سیصد سوار
به رزم اندرون شیرجویی شکار - در اندیشهی دل نگنجد خدای
به هستی همو با شدت رهنمای - به هستی یزدان نیوشان ترم
همیشه سوی داد کوشان ترم