«چمن» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «چمن» در غزلیات حافظ شیرازی
- ننگرد دیگر به سرو اندر چمن
هر که دید آن سرو سیم اندام را - ای صبا گر به جوانان چمن بازرسی
خدمت ما برسان سرو و گل و ریحان را - تخت زمرد زده است گل به چمن
راح چون لعل آتشین دریاب - می وزد از چمن نسیم بهشت
هان بنوشید دم به دم می ناب - شراب خورده و خوی کرده می روی به چمن
که آب روی تو آتش در ارغوان انداخت - به بزمگاه چمن دوش مست بگذشتم
چو از دهان توام غنچه در گمان انداخت - حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج
فکر معقول بفرما گل بی خار کجاست - در چمن باد بهاری ز کنار گل و سرو
به هواداری آن عارض و قامت برخاست - جان فدای دهنش باد که در باغ نظر
چمن آرای جهان خوشتر از این غنچه نبست - مرا و سرو چمن را به خاک راه نشاند
زمانه تا قصب نرگس قبای تو بست - دلت به وصل گل ای بلبل صبا خوش باد
که در چمن همه گلبانگ عاشقانه توست - قصر فردوس که رضوانش به دربانی رفت
منظری از چمن نزهت درویشان است - هر گل نو که شد چمن آرای
ز اثر رنگ و بوی صحبت اوست - نثار روی تو هر برگ گل که در چمن است
فدای قد تو هر سروبن که بر لب جوست - در این چمن گل بی خار کس نچید آری
چراغ مصطفوی با شرار بولهبیست - چمن حکایت اردیبهشت می گوید
نه عاقل است که نسیه خرید و نقد بهشت - صبحدم مرغ چمن با گل نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت - شد چمان در چمن حسن و لطافت لیکن
در گلستان وصالش نچمیدیم و برفت - خون شد دلم به یاد تو هر گه که در چمن
بند قبای غنچه گل می گشاد باد - در این چمن چو درآید خزان به یغمایی
رهش به سرو سهی قامت بلند مباد - هر سرو که در چمن درآید
در خدمت قامتت نگون باد - بهار عمر خواه ای دل وگرنه این چمن هر سال
چو نسرین صد گل آرد بار و چون بلبل هزار آرد - سزدم چو ابر بهمن که بر این چمن بگریم
طرب آشیان بلبل بنگر که زاغ دارد - دل ما به دور رویت ز چمن فراغ دارد
که چو سرو پایبند است و چو لاله داغ دارد - به چمن خرام و بنگر بر تخت گل که لاله
به ندیم شاه ماند که به کف ایاغ دارد - مرغ زیرک نزند در چمنش پرده سرای
هر بهاری که به دنباله خزانی دارد - دل ضعیفم از آن می کشد به طرف چمن
که جان ز مرگ به بیماری صبا ببرد - سایه تا بازگرفتی ز چمن مرغ سحر
آشیان در شکن طره شمشاد نکرد - طرف چمن و طواف بستان
بی لاله عذار خوش نباشد - باده صافی شد و مرغان چمن مست شدند
موسم عاشقی و کار به بنیاد آمد - سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند
همدم گل نمی شود یاد سمن نمی کند - نازنینتر ز قدت در چمن ناز نرست
خوشتر از نقش تو در عالم تصویر نبود - کنون که در چمن آمد گل از عدم به وجود
بنفشه در قدم او نهاد سر به سجود - می ده که نوعروس چمن حد حسن یافت
کار این زمان ز صنعت دلاله می رود - چمن خوش است و هوا دلکش است و می بی غش
کنون بجز دل خوش هیچ در نمی باید - نسیم در سر گل بشکند کلاله سنبل
چو از میان چمن بوی آن کلاله برآید - مگر نسیم خطت صبح در چمن بگذشت
که گل به بوی تو بر تن چو صبح جامه درید - شکر آن را که تو در عشرتی ای مرغ چمن
به اسیران قفس مژده گلزار بیار - گر بهار عمر باشد باز بر تخت چمن
چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور - گلعذاری ز گلستان جهان ما را بس
زین چمن سایه آن سرو روان ما را بس - زهد گران که شاهد و ساقی نمی خرند
در حلقه چمن به نسیم بهار بخش - یا رب این نوگل خندان که سپردی به منش
می سپارم به تو از چشم حسود چمنش - همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف
همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش - مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش
فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم - چنین قفس نه سزای چو من خوش الحانیست
روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم - مکن در این چمنم سرزنش به خودرویی
چنان که پرورشم می دهند می رویم - من اگر خارم و گر گل چمن آرایی هست
که از آن دست که او می کشدم می رویم - مر غول را برافشان یعنی به رغم سنبل
گرد چمن بخوری همچون صبا بگردان - یا رب آن آهوی مشکین به ختن بازرسان
وان سهی سرو خرامان به چمن بازرسان - با صبا در چمن لاله سحر می گفتم
که شهیدان که اند این همه خونین کفنان - طریق صدق بیاموز از آب صافی دل
به راستی طلب آزادگی ز سرو چمن - افسر سلطان گل پیدا شد از طرف چمن
مقدمش یا رب مبارک باد بر سرو و سمن - چو شاهدان چمن زیردست حسن تواند
کرشمه بر سمن و جلوه بر صنوبر کن - خوش چمنیست عارضت خاصه که در بهار حسن
حافظ خوش کلام شد مرغ سخنسرای تو - هشیار شو که مرغ چمن مست گشت هان
بیدار شو که خواب عدم در پی است هی - خال سرسبز تو خوش دانه عیشیست ولی
بر کنار چمنش وه که چه دامی داری - در چمن هر ورقی دفتر حالی دگر است
حیف باشد که ز کار همه غافل باشی - در آن چمن که بتان دست عاشقان گیرند
گرت ز دست برآید نگار من باشی - مسکین چو من به عشق گلی گشته مبتلا
و اندر چمن فکنده ز فریاد غلغلی - می گشتم اندر آن چمن و باغ دم به دم
می کردم اندر آن گل و بلبل تاملی - یار من چون بخرامد به تماشای چمن
برسانش ز من ای پیک صبا پیغامی - ز تندباد حوادث نمی توان دیدن
در این چمن که گلی بوده است یا سمنی - دو یار زیرک و از باده کهن دومنی
فراغتی و کتابی و گوشه چمنی - ترسم کز این چمن نبری آستین گل
کز گلشنش تحمل خاری نمی کنی - ساقی چمن گل را بی روی تو رنگی نیست
شمشاد خرامان کن تا باغ بیارایی - سعدی شیرازی
- «چمن» در غزلیات سعدی شیرازی
- از سر زلف عروسان چمن دست بدارد
به سر زلف تو گر دست رسد باد صبا را - نه چمن شکوفه ای رست چو روی دلستانت
نه صبا صنوبری یافت چو قامت بلندت - فراش خزان ورق بیفشاند
نقاش صبا چمن بیاراست - نکند میل دل من به تماشای چمن
که تماشای دل آن جاست که دلدار آن جاست - جنبش سرو تو پنداری کز باد صباست
نه که از ناله مرغان چمن در طرب ست - سرو چمن پیش اعتدال تو پستست
روی تو بازار آفتاب شکستست - خبر ما برسانید به مرغان چمن
که هم آواز شما در قفسی افتادست - چمن امروز بهشتست و تو در می بایی
تا خلایق همه گویند که حورالعینست - چون تو گلی کس ندید در چمن روزگار
خاصه که مرغی چو من بلبل بستان اوست - به تماشای درخت چمنش حاجت نیست
هر که در خانه چنو سرو روانی دارد - تا دگر باد صبایی به چمن بازآید
عمر می بینم و چون برق یمان می گذرد - تا در نظرت باد صبا عذر بخواهد
هر جور که بر طرف چمن باد خزان کرد - گل مژده بازآمدنت در چمن انداخت
سلطان صبا پرزر مصریش دهان کرد - سروبالای منا گر به چمن برگذری
سرو بالای تو را سرو به بالا نرسد - عجب گر در چمن برپای خیزی
که سرو راست پیشت خم نباشد - سروبالای منا گر چون گل آیی به چمن
خاک پایت نرگس اندر چشم بینایی کشد - مرغان چمن نعره زنان دیدم و گویان
زین غنچه که از طرف چمنزار برآمد - سعدی چمن آن روز به تاراج خزان داد
کز باغ دلش بوی گل یار برآمد - طفل گیا شیر خورد شاخ جوان گو ببال
ابر بهاری گریست طرف چمن گو بخند - خیمه بیرون بر که فراشان باد
فرش دیبا در چمن گسترده اند - یکی درخت گل اندر فضای خلوت ماست
که سروهای چمن پیش قامتش پستند - در چمن سرو ستادست و صنوبر خاموش
که اگر قامت زیبا ننمایی بچمند - پارس در سایه اقبال اتابک ایمن
لیکن از ناله مرغان چمن غوغا بود - بامدادان به تماشای چمن بیرون آی
تا فراغ از تو نماند به تماشای دگر - چو درخت قامتش دید صبا به هم برآمد
ز چمن نرست سروی که ز بیخ برنکندش - گر چمن گوید مرا همرنگ رویش لاله ایست
از قفا باید برون کردن زبان سوسنش - عزیز مصر چمن شد جمال یوسف گل
صبا به شهر درآورد بوی پیرهنش - شگفت نیست گر از غیرت تو بر گلزار
بگرید ابر و بخندد شکوفه بر چمنش - شرم دارد چمن از قامت زیبای بلندت
که همه عمر نبودست چنین سرو روانش - بلبل که به دست شاهد افتاد
یاران چمن کند فراموش - به تولای تو در آتش محنت چو خلیل
گوییا در چمن لاله و ریحان بودم - که نه بر ناله مرغان چمن شیفته ام
که نه سودای رخ لاله حمرا دارم - گلی چو روی تو گر در چمن به دست آید
کمینه دیده سعدیش پیش خار کشم - بوستان خانه عیشست و چمن کوی نشاط
تا مهیا نبود عیش مهنا نرویم - مرغان چمن فغان برآرند
گر فرقت نوبهار گویم - یا رب آن رویست یا برگ سمن
یا رب آن قدست یا سرو چمن - بر سمن کس دید جعد مشکبار
در چمن کس دید سرو سیمتن - عارض نتوان گفت که دور قمرست این
بالا نتوان خواند که سرو چمنست آن - که می گوید به بالای تو ماند سرو بستانی
بیاور در چمن سروی که بتواند چنین رفتن - به جای خشک بمانند سروهای چمن
چو قامت تو ببینند در خرامیدن - دی به چمن برگذشت سرو سخنگوی من
تا نکند گل غرور رنگ من و بوی من - عجب گر در چمن برپای خیزد
که پیشش سرو ننشیند به زانو - خرم آن روز که چون گل به چمن بازآیی
یا به بستان به در حجره من بازآیی - گلبن عیش من آن روز شکفتن گیرد
که تو چون سرو خرامان به چمن بازآیی - قرین یار زیبا را چه پروای چمن باشد
هزاران سرو بستانی فدای سروبالایی - هرگز نبود اندر ختن بر صورتی چندین فتن
هرگز نباشد در چمن سروی بدین خوش منظری - دیگر نگه نکنم بالای سرو چمن
دیگر صفت نکنم رفتار کبک دری - به تربیت به چمن گفتم ای نسیم صبا
بگوی تا ندهد گل به خار چاووشی - چو سرو در چمنی راست در تصور من
چه جای سرو که مانند روح در بدنی - تا صبا می رود به بستان ها
چون تو سروی نیافت در چمنی - سروقدی میان انجمنی
به که هفتاد سرو در چمنی - تو بدین نعت و صفت گر بخرامی در باغ
باغبان بیند و گوید که تو سرو چمنی - خیام نیشابوری
- «چمن» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «چمن» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- از سرو گویم یا چمن از لاله گویم یا سمن
از شمع گویم یا لگن یا رقص گل پیش صبا - ای نوبهار عاشقان داری خبر از یار ما
ای از تو آبستن چمن و ای از تو خندان باغها - این ابر چون یعقوب من وان گل چو یوسف در چمن
بشكفته روی یوسفان از اشك افشاران ما - دورم ز خضرای دمن دورم ز حورای چمن
دورم ز كبر و ما و من مست شراب كبریا - مستان چمن پنهان اشكوفه ز شاخ افشان
صد كوه چو كه غلطان سیلاب حبابی را - رو در چمن و به روی گل بنگر
همدم شو بلبل بهاری را - چمنی كه تا قیامت گل او به بار بادا
صنمی كه بر جمالش دو جهان نثار بادا - كوته شود بیابان چون قبله او بود
پیش و سپس چمن بود و سرو دلربا - شاد آمدی بیا و ملوكانه آمدی
ای سرو گلستان چمن و لاله زار ما - جغد نهای بلبلی از چه در این منزلی
باغ و چمن را چه شد سبزه و سرو و صبا - سنبله با یاسمین گفت سلام علیك
گفت علیك السلام در چمن آی ای فتا - كو بلبل چمنها تا گفتمی سخنها
نگذشت بر دهانها یا دست هیچ كاتب - خاری كه ندارد گل در صدر چمن ناید
خاكی ز كجا یابد بیروح سر و سبلت - خاموش و تفرج چمن كن
كامروز نیابت دو دیدهست - نی در آن بزم كس از درد دلی سر بگرفت
نی در آن باغ و چمن پای كس از خار بخست - زاغ اگر عاشق سرگین خر آمد گو باش
بلبلان را به چمن با گل رعنا چه خوشست - ای باد خوش كه از چمن عشق میرسی
بر من گذر كه بوی گلستانم آرزوست - هین كه براقان عشق در چمنش میچرند
تنگ درآمد وصال لایقشان زین كه راست - هر نفس آواز عشق میرسد از چپ و راست
ما به چمن میرویم عزم تماشا كه راست - در این چمن نظری كن به زعفران رویان
كه روی زرد و دل درد داغ آن سیماست - اگر چه باد سخن بگذرد سخن باقیست
اگر چه باد صبا بگذرد چمن شادست - نگار ختن را حیات چمن را
میان گلستان كشیدی كه نوشت - سمن را گفت نیلوفر كه پیچاپیچ من بنگر
چمن را گفت اشكوفه كه فضل كردگار آمد - نفس ار چه كه زاهد شد او راست نخواهد شد
گر راستیی خواهی آن سرو چمن دارد - نفس ار چه كه زاهد شد او راست نخواهد شد
ور راستیی خواهی آن سرو چمن دارد - چمن جز عشق تو كاری ندارد
وگر دارد چو من باری ندارد - كی باشد كاین قفص چمن گردد
و اندرخور گام و كام من گردد - گل پرستان چمن را دشمن مخفیست مار
این چمن بیمار باد و دشمنش بیمار باد - نوبهاری هست با صد رنگ گلزار و چمن
ترك سرد و خشك و ادباری ماه دی كنید - چمنی كه جمله گلها به پناه او گریزد
كه در او خزان نباشد كه در او گلی نریزد - گر چه بیدست و دهانند درختان چمن
لیك سرسبز و فزاینده و دردی خوارند - همه مرغان چمن هر طرفی میپرند
بلبل از واسطه گل ز چمن مینرود - نمك و حسن جمال تو كه رشك چمن است
در جهان جز جگر بنده نمكسود نكرد - بگذر از باغ جهان یك سحر ای رشك بهار
تا ز گلزار چمن رسم خزان برخیزد - شاهدان چمن ار پار قیامت كردند
هر یك امسال به زیبایی صد چندان شد - مردگان چمن از دعوت حق زنده شدند
كفرهاشان همه از رحمت حق ایمان شد - همه مرغان ز چمن هر طرفی میپرند
بلبل بیدل یك دم ز چمن مینرود - بگذر از باغ جهان یك سحر ای رشك بهار
تا ز گلزار و چمن رسم خزان برخیزد - من شده مهمان تو در چمن جان تو
پای پر از خار شد دست یكی گل نچید - در چمن عیش خار از چه شكفتهست
منبت آن شهره نوبهار نه این بود - كسی كه عاشق آن رونق چمن باشد
عجب مدار كه در بیدلی چو من باشد - چنار فهم كند اندكی ز سوز چمن
دو دست پهن برآرد خوش و دعا گوید - كلوخ و سنگ چه داند بهار را چه اثر
بهار را ز چمن پرس و سنبل و شمشاد - وجود ما و وجود چمن بدو زندهست
زهی وجود لطیف و ظریف كو دارد - هزار بار چمن را بسوخت و بازآراست
چه عشق دارد با ما چه جست و جو دارد - هزار بار چمن را بسوخت و بازآراست
چه عشق دارد با ما چه جست و جو دارد - كلوخ و سنگ چه داند بهار جز اثری
بهار را ز چمن پرس و سنبل و شمشاد - سمنی نخندد شجری نرقصد
چمنی نبوید چو صبا نباشد - به وصال بهار او چو بخندد دل چمن
ز غم هجر جویها چو سرشكم روان شود - از روی تو در هر جان باغ و چمنی خندان
وز جعد تو در هر دل از مشك تلی دیگر - هر درخت و هر گیاهی در چمن رقصان شده
لیك اندر چشم عامه بسته بود و برقرار - تا بدیدم چمنت ز آب و گیا ببریدم
آن ستورست كه در آب و گیا اولیتر - در چمن آیید و بربندید دید
تا نیفتد بر جماعت هر نظر - گر چه نرگس نگرانست به باغ
از چمن نرگس تر را چه خبر - اندر چمن ز غیب غریبان رسیدهاند
رو رو كه قاعدست كه القادم یزار - ای چشم و ای چراغ روان شو به سوی باغ
مگذار شاهدان چمن را در انتظار - میزندم نرگس چشمك خموش
خطبه مرغان چمن گوش دار - مجلس چمنیست و گل شكفته
ای ساقی همچو سرو برخیز - اندر چمن عشقت شمس الحق تبریزی
صد گلشن و گل گردد یك خار به آمیزش - جهان از بهارش چو فردوس گردد
چمن بیزبانی بگوید ثنایش - گل نقل بلبلان و شكر نقل طوطیان
سبزهست و لاله زار و چمن كوری كلاغ - تو بلبل چمنی لیك می توانی شد
به فضل حق چمن و باغ با دو صد بلبل - آمد بهار ای دوستان منزل سوی بستان كنیم
گرد غریبان چمن خیزید تا جولان كنیم - آمد رسولی از چمن كاین طبل را پنهان مزن
ما طبل خانه عشق را از نعرهها ویران كنیم - من طرفه مرغم كز چمن با اشتهای خویشتن
بیدام و بیگیرندهای اندر قفص خیزیدهام - همچون غریبان چمن بیپا روان گشته به فن
هم بسته پا هم گام زن عزم غریبستان كنیم - معنی هر قد و خدم سایه لطف احدم
كعبه هر نیك و بدم دایه باغ و چمنم - تو به صفت سرو چمن من به صفت سایه تو
چونك شدم سایه گل پهلوی گل خیمه زنم - ای كه تو شاه چمنی سیركن صد چو منی
چشم و دلم سیر كنی سخره این خوان نشوم - گویم به حجر حی شو گویم به عدم شیء شو
گویم به چمن دی شو داری عجب اقرارم - نقل و باده چه كم آید چو در این بزم دریم
سرو و سوسن چه كم آید چو میان چمنیم - بنهان از همه خلقان چه خوش آیین باغی است
كه چو گل در چمنش جامه جان بدریدم - درد چون آبستنان می گیردم
طفل جان اندر چمن می آیدم - این چنین باغ و چنین سرو و چمن
جای آن هست اگر می نروم - اندر این آخرجهان ز گزاف
بس چمن نام هر چمین گفتم - زاغ را بلبل چمن خواندم
خار را سرو و یاسمین گفتم - بركن قبا و پیرهن تسلیم شو اندر كفن
بیرون شو از باغ و چمن ساكن شو اندر خاك و خون - دلدار من در باغ دی می گشت و می گفت ای چمن
صد حور خوش داری ولی بنگر یكی داری چو من - كو سوسن و كو نسترن كو سرو و لاله و یاسمن
كو سبزپوشان چمن كو ارغوان كو ارغوان - دلدار من در باغ دی می گشت و می گفت ای چمن
صد حور كش داری ولی بنگر یكی داری چو من - گلبن روی غیبیان چون برسد بدیدهای
از گل سرخ پر شود بیچمنی كنار جان - در شرق خداوندی شمس الحق تبریزی
آیند و روند اینها در هر چمن و بستان - تخم پنهان كرده خود را نگر باغ و چمن
شهوت پنهان خود را بین یكی شخصی دوان - این چمنها وین سمن وین میوهها خود رزق ماست
آن گیا و خار و گل كاندر بیابان است آن - ور براندازد ز رویت باد دولت پردهای
از حیا گل آب گردد نی چمن ماند نه من - خاك خواری را بمان چون خاك خواری پیشه گیر
خاك را از بعد خواری در چمن اعزاز بین - هر یكی نوعی گلی و هر یكی نوعی ثمر
او چو سرمجموع باغ و جان جان صد چمن - ناگهان آن گلرخم از گلستان سر برزند
پیش آن گل محو گردد گلستانهای چمن - دست دستان صبا لخلخه را شورانید
تا بیاموخت به طفلان چمن خلق حسن - همه خوردند و بخفتند و تهی گشت وطن
وقت آن شد كه درآییم خرامان به چمن - همچو اشتر بمدو جانب هر خاربنی
ترك این باغ و بهار و چمن و جوی مكن - لاله زار و چمن ار چه كه همه ملك وی است
هوس و رغبت او بین تو به گلدسته من - همه خوردند و بخفتند و تهی گشت وطن
وقت آن شد كه درآییم خرامان به چمن - دست دستان صبا لخلخه را شورانید
تا بیاموخت به طفلان چمن خلق حسن - كه چو من جمله چمن سوختهاند
ز آتش او ز كران تا به كران - بیتو دل را نبود برگ جهان
بیتو گل را نبود برگ چمن - به قدر گریه بود خنده تو یقین میدان
جزای گریه ابر است خندههای چمن - تو گل و من خار كه پیوستهایم
بیگل و بیخار نباشد چمن - كار تو این است كه دل پروری
پرورش آمد همه كار چمن - صد چو تو و صد چو منش مست شده در چمنش
رقص كنان دست زنان بر سر هر طارم از او - تن ما خفته در آن خاك به چشم عامه
روح چون سرو روان در چمن اخضر او - ور از آن نیز بترسی هله چون مرغ چمن
دم به دم زمزمه بیالف و لام بگو - بر مثل زاهدان جمله چمن خشك بود
مستك و سرسبز شد از لب خمار تو - چو گل سرخ در چمن بفروزد رخ و ذقن
نگرد جانب سمن كه سلام علیكم - جان بهار و چمنی رونق سرو و سمنی
هین كه بهانه نكنی ای بت عیار بده - ای صنم خفته ستان در چمن و لاله ستان
باده ز مستان مستان در كف آحاد مده - ای چشم چمن میبین وی گوش سخن میچین
بگشای لب نوشین ای یار خوش افسانه - بیبرگی بستان بین كمد دی دیوانه
خوبان چمن رفتند از باغ سوی خانه - صد هزاران تشنه ز استسقا بگفته ترك جان
صد هزاران بلبل آن سو از چمن بگریخته - زعفران رخ ما از حذر چشم بد است
ما حریف چمن و لاله ستانیم همه - نیست شدم در چمن قفل بر آن در بزن
هر كی بپرسد ز من هیچ نشانم مده - خامش كه مرغ گفت من پرد سبك سوی چمن
نبود گرو در دفتری در حجرهای بنهادهای - انهار باده سو به سو در هر چمن پنجاه جو
بر سنگ زن بشكن سبو بر رغم هر خشم آرهای - ای جان صد باغ و چمن تشریف ده سوی وطن
هر چند بدرایی من نگذاشت جای آشتی - بر سر خرپشته من بانگ زن ای كشته من
دانك من اندر چمنم صورت من در لحدی - نی بلبل خوش لحنی نی طوطی خوش رنگی
نی فاخته طوقی نی در چمن مایی - صبایی كه بخندانی چمن را
اگر چه تشنگان را تو عذابی - منگر به سمن به چشم خردی
منگر به چمن به چشم خواری - سخنی ز نسر طایر طلبیدم از ضمایر
كه عجب در آن چمنها كه ملك بود پریدی - هیچ كس رشك نبردی كه فلان دست ببرد
هر كسی در چمن روح به كام آسودی - سحری كرد ندایی عجب آن رشك پری
كه گریزید ز خود در چمن بیخبری - بلبلان و همه مرغان خوش و شاد از چمنند
جغد و بوم و جعلی گر ز چمن بگریزی - گلرخا سوی گلستان دو سه هفته بمرو
تا ز شرم تو نریزد گل سرخ چمنی - ای كه تو چشمه حیوان و بهار چمنی
چو منی تو خود خود را كی بگوید چو منی - طاقهای سبز چون بندد چمن
جفت گردد ورد و نیلوفر بلی - ای گل چمن بیارا میخند آشكارا
زیرا سه ماه پنهان در خار میدویدی - ای همرهان و یاران گریید همچو باران
تا در چمن نگاران آرند خوش لقایی - هر چند سالها ز چمن گل بچیدهایم
ناگه ز چشم بد به ره خار میكشی - ور راه نیستی به یمین از سوی شمال
كی چون چمن حریف جنوب و شمولمی - گر سایه چمن نبدی و فروغ او
من چون درخت بخت خسان بیاصولمی - از چمن یار صد روان مقدس
در گل و گلزار همچنانك تو دیدی - غبغب غنچه در این چمن بنخندد
تا تو به خنده دهان او نگشایی - هزار سوسن نادر ز روی گل بشكفتی
هزار رسم دل افزا بدان چمن بنهادی - چو بگذری تو ز دیوار باغ و در چمن آیی
زبان شكر گزاری سجود شكر بیاری - طراوت سمنی تو چه رونق چمنی تو
مگر تو عین منی تو مگر تو آینه واری - چمن نگر كه نمیگنجد از طرب در پوست
كه نقش چند بدو داد باغ روحانی - خراب و مست خدایی در این چمن امروز
هزار شیشه اگر بشكنی تو معذوری - بیامدیم دگربار سوی آن چمنی
كه هست بلبل او را غلام عنقایی - نهفته شد گل، و بلبل پرید از چمنم
بدرد خستهی خارم، تو نیز میدانی - در لطف اگر بروی شاه همه چمنی
در قهر اگر بروی كه را ز بن بكنی - چمن خود بگوید تو را بیزبانی
صلا در چمن رو كه اصل صلایی - به زیر و به بالا تو بودی معلا
فلك را دریدی چمن را شكفتی - باغ و چمن و فردوس منی
سرو و سمن خندان منی - طیره مشو خیره مرو زین چمن
ورنه چو جغدان سوی ویران شوی - «چمن» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- آن سرو چمن دعوی قامت میکرد
گل خندهزنان بر او قیامت میکرد - کو پای که او باغ و چمن را شاید
کو چشم که او سرو و سمن را شاید - یک لحظه گل از چمن همی افشانیم
یک دم به شکرستان شکر میکاریم - در هر چمنی که دیدهام سروی را
بر یاد قد تو پاش بوسیدستم - بوی دهن تو از چمن میشنوم
رنگ تو ز لاله و سمن میشنوم - ای روی تو باغ و چمن هر دو جهان
از جان تو زنده شد تن هر دو جهان - بیدل من و بیدل تو و بیدل تو و من
سرمست همی شدیم روزی به چمن - درهای گلستان و چمن را بگشای
چون بلبل مست ز آشنائی برگو - دی از سر سودای تو من شوریده
رفتم به چمن جامه چو گل بدریده - امشب منم و یکی حریف چو منی
بر ساخته مجلسی برسم چمنی - وان سرو چمن را که کمین بندهی تست
از خدمتت آزاد و هزار آزادی - نی در غلطم تو با عروسان چمن
ز اندیشهی پوشیدهی من حیرانی - ای نرگس بیچشم و دهن حیرانی
در روی عروسان چمن حیرانی - فردوسی
- «چمن» در شاهنامه فردوسی
- چنان نامور گم شد از انجمن
چو در باغ سرو سهی از چمن - به بالای تو بر چمن سرو نیست
چو رخسار تو تابش پرو نیست - که چون برکشد از چمن بیخ سرو
سزد گر گیا را نبوید تذرو - یکی میوهداری بماند ز من
که نازد همی بار او بر چمن - برادر نداری نه خواهر نه زن
چو شاخ گلی بر کنار چمن - برید آن سر شاهوارش ز تن
فگندش چو سرو سهی بر چمن - همه خاک آن شارستان شاد شد
گیا بر چمن سرو آزاد شد - به سرخه نگه کرد پس پیلتن
یکی سرو آزاده بد بر چمن - نگه کرد چنگش بران پیلتن
ببالای سرو سهی بر چمن - که مردی گزین کرد از انجمن
به بالای سرو سهی در چمن - فرود آمدند از چمنده ستور
شکسته دل و چشمها گشته کور - ز بارهی چمنده فرود آمدند
گو پیر هر دو پیاده شدند - بدو گفت شاپور کز بوستان
نرست از چمن کینهی دوستان - توی شاه پیروز و لشکرشکن
همان رویه چون لاله اندر چمن - بشد مزدک از باغ و بگشاد در
که بیند مگر بر چمن بارور - به باغ بزرگ اندر از بس درخت
نبد شاه را در چمن جای تخت - همیداشت آن زهر با خویشتن
همیدوخت سرو چمن را کفن