زن، زندگی، آزادی
«فراق» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «فراق» در غزلیات حافظ شیرازی
- در شگفتم که در این مدت ایام فراق
برگرفتی ز حریفان دل و دل می دادت - میل من سوی وصال و قصد او سوی فراق
ترک کام خود گرفتم تا برآید کام دوست - کوه اندوه فراقت به چه حالت بکشد
حافظ خسته که از ناله تنش چون نالیست - مبتلایی به غم محنت و اندوه فراق
ای دل این ناله و افغان تو بی چیزی نیست - شنیده ام سخنی خوش که پیر کنعان گفت
فراق یار نه آن می کند که بتوان گفت - در کف غصه دوران دل حافظ خون شد
از فراق رخت ای خواجه قوام الدین داد - بس بگشتم که بپرسم سبب درد فراق
مفتی عقل در این مسئله لایعقل بود - در مقامات طریقت هر کجا کردیم سیر
عافیت را با نظربازی فراق افتاده بود - مردم در این فراق و در آن پرده راه نیست
یا هست و پرده دار نشانم نمی دهد - ز شوق روی تو شاها بدین اسیر فراق
همان رسید کز آتش به برگ کاه رسید - در غریبی و فراق و غم دل پیر شدم
ساغر می ز کف تازه جوانی به من آر - بی عمر زنده ام من و این بس عجب مدار
روز فراق را که نهد در شمار عمر - محمل جانان ببوس آن گه به زاری عرضه دار
کز فراقت سوختم ای مهربان فریاد رس - وقت است کز فراق تو وز سوز اندرون
آتش درافکنم به همه رخت و پخت خویش - کنون چه چاره که در بحر غم به گردابی
فتاد زورق صبرم ز بادبان فراق - فلک چو دید سرم را اسیر چنبر عشق
ببست گردن صبرم به ریسمان فراق - بسی نماند که کشتی عمر غرقه شود
ز موج شوق تو در بحر بی کران فراق - زبان خامه ندارد سر بیان فراق
وگرنه شرح دهم با تو داستان فراق - به پای شوق گر این ره به سر شدی حافظ
به دست هجر ندادی کسی عنان فراق - اگر به دست من افتد فراق را بکشم
که روز هجر سیه باد و خان و مان فراق - دریغ مدت عمرم که بر امید وصال
به سر رسید و نیامد به سر زمان فراق - رفیق خیل خیالیم و همنشین شکیب
قرین آتش هجران و هم قران فراق - سری که بر سر گردون به فخر می سودم
به راستان که نهادم بر آستان فراق - چگونه دعوی وصلت کنم به جان که شده ست
تنم وکیل قضا و دلم ضمان فراق - چگونه باز کنم بال در هوای وصال
که ریخت مرغ دلم پر در آشیان فراق - ز سوز شوق دلم شد کباب دور از یار
مدام خون جگر می خورم ز خوان فراق - رود به خواب دو چشم از خیال تو هیهات
بود صبور دل اندر فراق تو حاشاک - طایر گلشن قدسم چه دهم شرح فراق
که در این دامگه حادثه چون افتادم - کو پیک صبح تا گله های شب فراق
با آن خجسته طالع فرخنده پی کنم - می سوزم از فراقت روی از جفا بگردان
هجران بلای ما شد یا رب بلا بگردان - جانا چه گویم شرح فراقت
چشمی و صد نم جانی و صد آه - دارم من از فراقش در دیده صد علامت
لیست دموع عینی هذا لنا العلامه - درونم خون شد از نادیدن دوست
الا تعسا لایام الفراق - وصال دوستان روزی ما نیست
بخوان حافظ غزل های فراقی - بسی نماند که روز فراق یار سر آید
رایت من هضبات الحمی قباب خیام - فراق و وصل چه باشد رضای دوست طلب
که حیف باشد از او غیر او تمنایی - سعدی شیرازی
- «فراق» در غزلیات سعدی شیرازی
- شب فراق نخواهم دواج دیبا را
که شب دراز بود خوابگاه تنها را - من نیز چشم از خواب خوش بر می نکردم پیش از این
روز فراق دوستان شب خوش بگفتم خواب را - شربتی تلختر از زهر فراقت باید
تا کند لذت وصل تو فراموش مرا - سعدی ز فراق تو نه آن رنج کشیدست
کز شادی وصل تو فرامش کند آن را - منه به جان تو بار فراق بر دل ریش
که پشه ای نبرد سنگ آسیایی را - سعدی نتوان به هیچ کشتن
الا به فراق روی احباب - دیده شاید که بی تو برنکند
تا نبیند فراق دیدارت - فراق افتد میان دوستداران
زیان و سود باشد در تجارت - هر قضایی سببی دارد و من در غم دوست
اجلم می کشد و درد فراقش سبب ست - فراق یار که پیش تو کاه برگی نیست
بیا و بر دل من بین که کوه الوندست - شب فراق که داند که تا سحر چندست
مگر کسی که به زندان عشق دربندست - بازآ که در فراق تو چشم امیدوار
چون گوش روزه دار بر الله اکبرست - فریاد من از فراق یارست
و افغان من از غم نگارست - درد دل من ز حد گذشتست
جانم ز فراق بی قرارست - گر به صد منزل فراق افتد میان ما و دوست
همچنانش در میان جان شیرین منزلست - هر آن شب در فراق روی لیلی
که بر مجنون رود لیلی طویلست - دردمند فراق سر ننهد
مگر آن شب که گور بالینست - سعدی چراغ می نکند در شب فراق
ترسد که دیده باز کند جز به روی دوست - نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست - ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست
گر امید وصل باشد همچنان دشوار نیست - خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست
طاقت بار فراق این همه ایامم نیست - با فراقت چند سازم برگ تنهاییم نیست
دستگاه صبر و پایاب شکیباییم نیست - کوس غارت زد فراقت گرد شهرستان دل
شحنه عشقت سرای عقل در طبطاب داشت - هر که هوایی نپخت یا به فراقی نسوخت
آخر عمر از جهان چون برود خام رفت - جنایتی که بکردم اگر درست بباشد
فراق روی تو چندین بسست حد جنایت - فراقنامه سعدی به هیچ گوش نیامد
که دردی از سخنانش در او نکرد سرایت - با شکایت ها که دارم از زمستان فراق
گر بهاری باز باشد لیس بعد الورد برد - تا کوه گرفتم ز فراقت مژه ای آب
چندان بچکانید که بر سنگ نشان کرد - بیچاره کسی که در فراقت
روزی به نماز دیگر آورد - بسوخت سعدی در دوزخ فراق و هنوز
طمع از وعده دیدار بر نمی گیرد - مده به دست فراقم پس از وصال چو چنگ
که مطربش بزند بعد از آن که بنوازد - امروز در فراق تو دیگر به شام شد
ای دیده پاس دار که خفتن حرام شد - برگ چشمم می نخوشد در زمستان فراقت
وین عجب کاندر زمستان برگ های تر بخوشد - فریاد که گر جور فراق تو نویسم
فریاد برآید ز دل هر که بخواند - به چند حیله شبی در فراق روز کنم
و گر نبینمت آن روز هم به شب ماند - فراق را دلی از سنگ سختتر باید
مرا دلیست که با شوق بر نمی آید - امیدوار چنانم که کار بسته برآید
وصال چون به سر آمد فراق هم به سر آید - طمع مدار وصالی که بی فراق بود
هرآینه پس هر مستیی خمار آید - فراق یار به یک بار بیخ صبر بکند
بهار وصل ندانم که کی به بار آید - گر فراقت نکشد جان به وصلت بدهم
تو گرو بردی اگر جفت و اگر طاق آید - جزای آن که نگفتیم شکر روز وصال
شب فراق نخفتیم لاجرم ز خیال - گر آن چه بر سر من می رود ز دست فراق
علی التمام فروخوانم الحدیث یطول - نه دست با تو درآویختن نه پای گریز
نه احتمال فراق و نه اختیار وصول - مرا نه دولت وصل و نه احتمال فراق
نه پای رفتن از این ناحیت نه جای مقام - دو سه بامداد دیگر که نسیم گل برآید
بتر از هزاردستان بکشد فراق جفتم - سعدی از جور فراقت همه روز این می گفت
عهد بشکستی و من بر سر پیمان بودم - هنوز قصه هجران و داستان فراق
به سر نرفت و به پایان رسید طومارم - ز فکرهای پریشان و بارهای فراق
که بر دلست ندانم کدام برگیرم - درد پنهان فراقم ز تحمل بگذشت
ور نه از دل نرسیدی به زبان آوازم - غم زمانه خورم یا فراق یار کشم
به طاقتی که ندارم کدام بار کشم - بار فراق دوستان بس که نشست بر دلم
می روم و نمی رود ناقه به زیر محملم - آزرده ام از فراق چونانک
دل باز نمی دهد وصالم - فراقم سخت می آید ولیکن صبر می باید
که گر بگریزم از سختی رفیق سست پیمانم - چنانت دوست می دارم که گر روزی فراق افتد
تو صبر از من توانی کرد و من صبر از تو نتوانم - شب نیست که در فراق رویت
زاری به فلک نمی رسانم - من ترک وصال تو نگویم
الا به فراق جسم و جانم - چو روی دوست نبینی جهان ندیدن به
شب فراق منه شمع پیش بالینم - همه بر من چه زنی زخم فراق ای مه خوبان
نه منم تنها کاندر خم چوگان تو گویم - بر من دل انجمن بسوزد
گر درد فراق یار گویم - پایان فراق ناپدیدار
و امید نمی رسد به پایان - بیمار فراق به نباشد
تا به تو نکند به زنخدان - فراق دوستانش باد و یاران
که ما را دور کرد از دوستداران - فراق روی تو هر روز نفس کشتن بود
نظر به شخص تو امروز روح پروردن - چون انس گرفت و مهر پیوست
بازش به فراق مبتلا کن - که گر هم بدین نوع باشد فراق
به نزد تو باد آورد گرد من - چنان به یاد تو شادم که فرق می نکنم
ز دوستی که فراقست یا وصالست این - شب از فراق تو می نالم ای پری رخسار
چو روز گردد گویی در آتشم بی تو - دمی تو شربت وصلم نداده ای جانا
همیشه زهر فراقت همی چشم بی تو - سپر صبر تحمل نکند تیر فراق
با کمان ابرو اگر جنگ نیاغازی به - که سعدی چون فراق ما کشیدی
نخواهی دید در دوزخ عذابی - فراقنامه سعدی عجب که در تو نگیرد
و ان شکوت الی الطیر نحن فی الوکنات - چه حکایت از فراقت که نداشتم ولیکن
تو چو روی باز کردی در ماجرا ببستی - گله از فراق یاران و جفای روزگاران
نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی - سعدی اگر کشته شود در فراق
زنده شود چون به سرش بگذری - چاره صبرست و احتمال فراق
چون کفایت نمی کند نظری - عمری دگر بباید بعد از فراق ما را
کاین عمر صرف کردیم اندر امیدواری - از دولت وصالش حاصل نشد مرادی
وز محنت فراقش بر دل بماند باری - هر دم غم فراقش بر دل نهاد باری
هر لحظه دست هجرش در دل شکست خاری - زخم شمشیر اجل به که سر نیش فراقت
کشتن اولیتر از آن کم به جراحت بگذاری - من از فراق تو بیچاره سیل می رانم
مثال ابر بهار و تو خیل می تازی - چون تحمل نکند بار فراق تو کسی
با همه درد دل آسایش جانش باشی - ای دردمند مفتون بر خد و خال موزون
قدر وصالش اکنون دانی که در فراقی - هر زمان گویم ز داغ عشق و تیمار فراق
دل ربود از من نگارم جان ربودی کاشکی - همه عمر در فراقت بگذشت و سهل باشد
اگر احتمال دارد به قیامت اتصالی - چه خوشست در فراقی همه عمر صبر کردن
به امید آن که روزی به کف اوفتد وصالی - از من مطلب صبر جدایی که ندارم
سنگیست فراق و دل محنت زده جامی - جهل باشد فراق صحبت دوست
به تماشای لاله و سمنی - ای دل اگر فراق او و آتش اشتیاق او
در تو اثر نمی کند تو نه دل که آهنی - مولوی
- «فراق» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- هر چه بیافت باغ دل از طرب و شكفتگی
از دی این فراق شد حاصل او همه هبا - درون مجمر دلها سپند و عود میسوزد
كه سرمای فراق او زكام آورد مستان را - بود عاشق فراق اندر چو اسمی خالی از معنی
ولی معنی چو معشوقی فراغت دارد از اسما - تا فراق شمس تبریزی همی خنجر كشد
دستهای گل بجز خنجر مبادا بیشما - ای وصالت یك زمان بوده فراقت سالها
ای به زودی بار كرده بر شتر احمالها - تا بدیدی دل عذابی گونه گونه در فراق
سنگ خون گرید اگر زان بشنود احوالها - ور نه از تشنیع و زاریها جهانی پر كنم
از فراق خدمت آن شاه من آفاق را - پرده صبرم فراق پای دارت خرق كرد
خرق عادت بود اندر لطف این مخراق را - از فراق شمس دین افتادهام در تنگنا
او مسیح روزگار و درد چشمم بیدوا - كجاست آن هنر تو نه كه همان دستی
نه این زمان فراقست و آن زمان لقا - فراق را بندیدی خدات منما یاد
كه این دعاگو به زین نداشت هیچ دعا - دلست همچو حسین و فراق همچو یزید
شهید گشته دو صد ره به دشت كرب و بلا - شمس تبریز موسی عهدی
در فراقت مدارهارون را - یا فراق الشیخ شمس الدین من تبریزنا
كم تری فی وجهنا آثار ما حرشتنا - و زال عنك فراق امر من صبر
و محنه فتنتنا و خاب من فتنا - یا نعم ساقی حلو التلاقی
مر الفراق لا تظلمونا - پوستیام دور مانده من ز گوشت
چون ننالم در فراق و در عذاب - ما غریبان فراقیم ای شهان
بشنوید از ما الی الله المأب - ما عشت فی هذا الفراق سویعه
لو لا لقاك كل یوم ارقب - ز ابر پرآب دو چشمش ز تصاریف فراق
بر شكوفه رخ پژمرده بباریده خوش است - گویی مرا شبت خوش خوش كی به دست آتش
آتش بود فراقت حقا و زان زیادت - پایم نمیرسد به زمین از امید وصل
هر چند از فراق توم دست بر سرست - پایان فراق بین كه جهان آمد این جهان
اندر جهان كی دید كسی كز جهان نرفت - گفتم كه ناتوانم و رنجورم از فراق
گفتا بگیر هین كه گه اعتذار نیست - زر او دهد كه رخش از فراق همچو زر است
چرا دهد زر و سیم آن پری كه سیمینست - فراق دوست اگر اندكست اندك نیست
درون چشم اگر نیم تای موست بدست - در این فراق چو عمری به جست و جو بگذشت
به وقت مرگ اگر نیز جست و جوست بدست - در فراق آفتاب جان ببین
از شفق پرخون شده سیمای چرخ - درد فراق من كشم ناله به نای چون رسد
آتش عشق من برم چنگ دوتا چرا بود - دل من در فراق جان چو ماری سرزده پیچان
بگرد نقش تو گردان مثال آسیا باشد - مگر درد فراق و جور هجران
كه تاب آن نبودش زان بری شد - در چاه فراق هر كی افتادهست
ره یابد و همره رسن گردد - تا قدر وصال حق بدانند
تا درد فراق حق بینند - این بانگ طراق چوب ما را
دانیم كه از فراق خیزد - خوابم از دیده چنان رفت كه هرگز ناید
خواب من زهر فراق تو بنوشید و بمرد - در فراق لب چون شكر او تلخ شدیم
زان شكرهای خدایانه شكرریز كنید - در فراقند و همه منتظرند
كز كجا وصل و لقا میآید - صدق نگر بینفاق وصل نگر بیفراق
طاق طرنبین و طاق طاق شوم كان رسید - مده به دست فراقت دل مرا كه نشاید
مكش تو كشته خود را مكن بتا كه نشاید - جنازهام چو ببینی مگو فراق فراق
مرا وصال و ملاقات آن زمان باشد - به روز وصل چو برقم شب فراق چو ابر
از این دو حال مشوش بگو كدام برید - سفر كنید از این غربت و به خانه روید
از این فراق ملولیم عزم فرمایید - تخته بند فراق تخت نشست
تاج بر سر كه چیست خاقان شد - با فراقت از دو عالم چون منم مظلومتر
گر بنالد ظالم از مظلوم تو نالیده گیر - در فراق شمس تبریزی از آن كاهید تن
تا فزاید جانها را جان فزایی سیر سیر - از فراقت تلفم گشته خیالت علفم
كه دلم را شكمی شد ز تو پرجوع بقر - اگر نخواست مرا پس چرام خواهان كرد
كه زرد كرد رخم را فراق آن رخسار - به آب چشم بگویش كه از زمان فراق
شدست روز سیاه و شدست مو كافور - یتیمان فراقش را بخندان
یتیمان را تو نالیدن میاموز - اگر آتش است یارت تو برو در او همیسوز
به شب فراق سوزان تو چو شمع باش تا روز - چشمی كه غرقه بود به خون در شب فراق
آن چشم روی صبح به دیدن گرفت باز - ای آب زندگانی بخشا بر آن كسی
كو پیش از این فراق در آن آب كرد پوز - من نبرم ز سرخوشان خاصه از این شكركشان
مرگ بود فراقشان مرگ كه را بود هوس - جان سرگردان كه گم شد در بیابان فراق
از بیابانها سوی دارالامان آوردمش - ماه كه چون عاشقان در پی خورشید بود
بعد فراق دراز خفیه بپیوست دوش - چو شیرگیر شد این دل یكی سحر ز میش
سزد كه زخم كشد از فراق سگسارش - علی الله ای مسلمانان از آن هجران پرآتش
ظلام فی ظلام من فراق الحب قد اغطش - روی چو خورشید تو بخشش كند
روز وصالی كه ندارد فراق - سخت بود هجر و فراق ای حبیب
خاصه فراقی ز پی اعتناق - استاره به جنگ كز فراقش
این عرصه چرخ تنگ شد تنگ - چو زد فراق تو بر سر مرا به نیرو سنگ
رسید بر سر من بعد از آن ز هر سو سنگ - مرا ز مطبخ عشق خوش تو بویی بود
فراق میزند از بخت من بر آن بو سنگ - جراحت همه را از نمك بود فریاد
مرا فراق نمكهاش شد وبال وبال - چون رخ آفتاب شد دور ز دیده زمین
جامه سیاه می كند شب ز فراق لاجرم - زبون خاص و عامم در فراقت
بیا تا ترك خاص و عام گیرم - درمان ز كسی دگر نجویم
زیرا ز فراق توست دردم - نفسی فوق طباقم نفسی شام و عراقم
نفسی غرق فراقم نفسی راز تو رندم - هله شمس الحق تبریز ز فراق تو چنانم
كه هیاهوی و فغان از سر بازار برآرم - ز فراق جان من گر ز دو دیده در فشاند
تو گمان مبر كه از وی دل پرگهر ندارم - تو چه عاشق فراقی چه ملولی و چه عاقی
ز كف جز تو ساقی ندهد طرب شرابم - ز فراق گلستانش چو در امتحان خارم
برهم ز خار چون گل سخن از عذار گویم - یوسفم افتاده در چاه فراق
از شه مصر آن رسن می آیدم - باغ دل سرسبز و تر باشد ولیك
از فراقش خشك و بیبر می كنم - من گریبان را دریدم از فراق
در پی او همچو دامن می روم - سیر گشتیم از غریبی و فراق
سوی اصل و سوی آغاز آمدیم - در فراق روی آن معشوق جان
ماحضر با عشق او می ساختیم - من بنده الستم آن تو بوده استم
آن خیره كش فراقت می راند خیر خیرم - ز برگ ریز خزان فراق سیر شدم
به گلشن ابد و سرو پایدار روم - رحمتی آر و پادشاهی كن
كاین فراق تو بر نمیتابم - در وصالت چرا بیاموزم
در فراقت چرا بیاموزم - در فراقت سزای خود دیدم
چون بدیدم سزا بیاموزم - در فراق جمال او ما را
جسم ویران و جان در او چون بوم - چند تلخی كشید جان ز فراق
عاقبت از فراق وارستیم - الی كم اقاسی هجركم و فراقكم
الی كم اانس طیفكم و خیالكم - در جست و جوی روی تو در پای گل بس خارها
ای یاس من گوید همیاندر فراقت یاسمن - بس كن از این بهانهها وام هوای او بده
تا نبود قماش جان پیش فراق مرتهن - مها تویی سلیمان فراق و غم چو دیوان
چو دور شد سلیمان نه دست یافت شیطان - ماهیان را صبر نبود یك زمان بیرون آب
عاشقان را صبر نبود در فراق دلستان - هر دو عالم بیجمالت مر مرا زندان بود
آب حیوان در فراقت گر خورم دارد زیان - موی بر سر شد سپید و روی من بگرفت چین
از فراق دلبری كاسدكن خوبان چین - گفتمش چونی دلا او گریه درشدهای های
از فراق ماه روی همنشان همنشین - نیك بنگر در رخ من در فراق جان جان
بی دل و جان می نویسد گر چه در انشی است آن - دیده من در فراق دولت احیای او
در میان خندان شده در قدرت مولی است آن - زندگیام وصل تو مرگم فراق
بینظیرم كردهای اندر دو فن - در بیخودی تو خود را میجوی تا بیابی
زیرا فراق صعب است خاصه ز حق بریدن - جانم چو كورهای است پرآتش بست نكرد
روی من از فراق چو زر میكنی مكن - وگر چو زر ز فراقی كجاست داغ فراق
چنین فسرده بود سكههای مهجوران - بگو به هرچ بسوزی بسوز جز به فراق
روا نباشد و این یك ستم روانه مكن - مثال آبم در جوی كژروان چپ و راست
فراق از چپ و از راستم گشاده كمین - ارفضوا هذا الفراق و اكرموا بالاعتناق
و ارغبوا فی الاتفاق و افتحوا باب الجنان - ای فسون اجل فراق لبت
رو فسون مسیح آیین كن - فراق من شده فربه ز خون تو كه خورد ای دل
چرا قربان شدی ای دل چو شیشاك نزاری تو - چون مثالی برنویسد در فراق
خون ببارد از خم طغرای او - قلم از عشق بشكند چو نویسد نشان تو
خردم راه گم كند ز فراق گران تو - ما عشت فی هذا الفراق سویعه
لو لا لقائك كل یوم ارقب - شنیدستی كه الفرقه عذاب
فراقش آتش آمد با زبانه - اترك هذا وصف فراقا
تنشق لهوله العباره - و آن دگر را ز امتحان اندر فراق انداخته
سر سر عاشقانش در بلا آموخته - این صدفهای دل ما با چنین درد فراق
با گهرهای صفای باوفا آمیخته - دزدیده دل ز حسنت از عشق جامه واری
تا شحنه فراقت دستان دل بریده - نی با تو اتفاقم نی صبر در فراقم
ز آسیب این دو حالت جان میشود فشرده - قد زرع الفراق فی خدی بذر زعفر
وشت علی العیون من كثره ما سقیته - هدده فراقه من غمرات یومه
ثم اتاه لیله من قمر امانه - طبل فراق میزنی نای عراق میزنی
پرده بوسلیك را جفت حجاز میكنی - آه كه در فراق او هر قدمی است آتشی
آه كه از هوای او میرسدم ملامتی - شب این روز آن باشد فراق آن وصال این
قدح در دور میگردد ز صحتها و بیماری - شود شبهای تاریك فراق آن صنم روشن
بگوید وصل خوش نكته به گوش هجر یك رازی - تلخ است فراق تو دوری ز وثاق تو
ای آنك مبادا كس دور از تو جدا چونی - چه كم گردد ز جاهت گر بپرسی
كه چونی در فراقم دردمندی - من آنم كز فراقت مستمندم
تو آنی كه خلاص مستمندی - نفخت فیه جان بخشی است هر صبح
فراق فالق الاصباح تا كی - چه كم گردد ز حسنت گر بپرسی
كه چونی در فراقم دردمندی - من آنم كز فراقت مستمندم
تو آنی كه هلاك مستمندی - ایا روز فراقم همچو قیری
ایا روز وصالم همچو قاری - ببینا این فراق من فراقی
ببینا بخت لنگم راهواری - خیالت شحنه شهر فراق است
تو زان پاكی تو سلطان وصالی - ای دیده ز نم زبون نگشتی
وی دل ز فراق خون نگشتی - این درد ز غصه فراق است
از هیبت حكم آسمانی - فرمود كه این فراق فانی است
افغان ز فراق جاودانی - یا رب چه شود اگر تو ما را
از هر دو فراق وارهانی - ای كه آن رحمت نمودی از پی چندین فراق
مینگنجم زین طرب در هیچ جا شاد آمدی - اول از دست فراقت عاشقان را تی كنی
وآنگه اندر پوستشان تا سر همه در زر كنی - من چو جانداری بدم در خدمت آن پادشاه
اینك اكنون در فراقش میكنم جان ساییی - چو فراق گشت سركش بزنی تو گردنش خوش
به قصاص عاشقانت كه تو صارم زمانی - به وصال میبنالم كه چه بیوفا قرینی
به فراق میبزارم كه چه یار باوفایی - به گه وصال آن مه چه بود خدای داند
كه گه فراق باری طرب است و جان فزایی - آسمان گر واقفستی زین فراق
انجم و شمس و قمر بگریستی - فاروق چون نباشی چون از فراق رستی
صدیق چون نباشی چون یار غار گشتی - قولی كه در عراق است درمان این فراق است
بی قول دلبری تو آخر بگو كجایی - از بس كه تند و عاقم در دوزخ فراقم
دوزخ ز احتراقم گیرد گریزپایی - از جان من بپرس كه با كفش آهنین
اندر ره فراق كجاها رسیدهای - دلهای بیقرار ببیند كه در فراق
از بهر چه نیاز و كشانی نهادهای - جان را وباست هجر تو سوزان آن لطف
مهلكتر از فراق وبایی بدیدهای - میترسم از فراق دراز تو سنگ دل
تا نشكند سبوی امیدم ز آفتی - نی نی خود از نوازش او تند شد فراق
كز یك نهاله آمد این لطف و قاهری - گر خوگری به لطف نباشد دل مرا
او كی فراق داند در دور دایری - تا چند از فراق مرا كار بشكنی
زاریم نشنوی و مرا زار بشكنی - دستم شكست دست فراقت ز كار و بار
دانستمی دگر به چه مقدار بشكنی - ز قیل و قال تو گر خلق بو نبردندی
ز حسرت و ز فراقت همه بمردندی - گهی فراق نمایی و چاره آموزی
گهی رسول فرستی و جان پیغامی - هزار جام پر از زهر داده بود فراق
رسید معدن تریاق و كرد تریاقی - به فردا میفكن فراق و وصال
كه سرخیل امروز و فردا تویی - در فراقند زین سفر یاران
این سفر را قرار بایستی - ای دل اندر اصول وصل گریز
كه بسی در فراق جان كندی - هذا انیسی، عندالفراق
هذا خلاصی، عند البء - لو ان فراقی حملالطور والصفا
زمانا یسیرا هدمت بالزلازل - لیالی الفراق! فكم ذاالجوی؟!
ربی الوصل! ما حان ان تهتدی؟! - «فراق» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- گفتی ز فراق ما پشیمان گشتی
ای جان چه پشیمان که پشیمانیها - ای آنکه گریخت از در مذهب ما
گوشش بکشد فراق تا ملهب ما - آن شاه که خاک پای او تاج سر است
گفتم که فراق تو ز مرگم بتر است - وانکس که ز ناموس نهان میدارد
پیداست که در فراق زیر و زبر است - با وصل خوشت میزنم و میگیرم
وصلی که در او فراق را رنگی نیست - هرچند فراق پشت امید شکست
هرچند جفا دو دوست آمال ببست - از یار بجز فراق بر جای نماند
رفت آن همه روزگار گوئی که نبود - المنةالله که به تو پیوستم
وز سلسلهی بند فراقت رستم - گفتم به فراق مدتی بگزارم
باشد که پشیمان شود آن دلدارم - من دوش فراق را جفا میگفتم
با دهر فراق پیش میآشفتم - ای گرسنهی وصل تو سیران جهان
لرزان ز فراق تو دلیران جهان - مردی نبود گریختن سوی وصال
هنگام فراق مرد باید بودن - نی نی غلطم که خود فراق تو مرا
کی زنده رها کند که بازم بینی - دادی همه را به وعده خواب خرگوشی
وز تیغ فراق گردن خواب زدی - آخر ز فراق هر دو آهی کردی
زان آه بسوی خویش راهی کردی