«خسرو» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «خسرو» در غزلیات حافظ شیرازی
- خسروان قبله حاجات جهانند ولی
سببش بندگی حضرت درویشان است - حافظ از حشمت پرویز دگر قصه مخوان
که لبش جرعه کش خسرو شیرین من است - خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد
ساحت کون و مکان عرصه میدان تو باد - بیفشان جرعه ای بر خاک و حال اهل دل بشنو
که از جمشید و کیخسرو فراوان داستان دارد - صبا از عشق من رمزی بگو با آن شه خوبان
که صد جمشید و کیخسرو غلام کمترین دارد - خسروا حافظ درگاه نشین فاتحه خواند
و از زبان تو تمنای دعایی دارد - سحر چون خسرو خاور علم بر کوهساران زد
به دست مرحمت یارم در امیدواران زد - سحرم دولت بیدار به بالین آمد
گفت برخیز که آن خسرو شیرین آمد - یا رب اندر دل آن خسرو شیرین انداز
که به رحمت گذری بر سر فرهاد کند - مبین حقیر گدایان عشق را کاین قوم
شهان بی کمر و خسروان بی کلهند - خوش دولتیست خرم و خوش خسروی کریم
یا رب ز چشم زخم زمانش نگاه دار - رموز مصلحت ملک خسروان دانند
گدای گوشه نشینی تو حافظا مخروش - عمر خسرو طلب ار نفع جهان می خواهی
که وجودیست عطابخش کریم نفاع - دارای جهان نصرت دین خسرو کامل
یحیی بن مظفر ملک عالم عادل - خوشم آمد که سحر خسرو خاور می گفت
با همه پادشهی بنده تورانشاهم - شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان
که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان - خوش به جای خویشتن بود این نشست خسروی
تا نشیند هر کسی اکنون به جای خویشتن - دانی که چیست دولت دیدار یار دیدن
در کوی او گدایی بر خسروی گزیدن - تکیه بر اختر شب دزد مکن کاین عیار
تاج کاووس ببرد و کمر کیخسرو - آفتاب فتح را هر دم طلوعی می دهد
از کلاه خسروی رخسار مه سیمای تو - خسروا پیرانه سر حافظ جوانی می کند
بر امید عفو جان بخش گنه فرسای تو - گوی خوبی بردی از خوبان خلخ شاد باش
جام کیخسرو طلب کافراسیاب انداختی - و از برای صید دل در گردنم زنجیر زلف
چون کمند خسرو مالک رقاب انداختی - دانی مراد حافظ از این درد و غصه چیست
از تو کرشمه ای و ز خسرو عنایتی - چو خسروان ملاحت به بندگان نازند
تو در میانه خداوندگار من باشی - شیرینتر از آنی به شکرخنده که گویم
ای خسرو خوبان که تو شیرین زمانی - اجرها باشدت ای خسرو شیرین دهنان
گر نگاهی سوی فرهاد دل افتاده کنی - ادب و شرم تو را خسرو مه رویان کرد
آفرین بر تو که شایسته صد چندینی - خوش وقت بوریا و گدایی و خواب امن
کاین عیش نیست درخور اورنگ خسروی - سعدی شیرازی
- «خسرو» در غزلیات سعدی شیرازی
- عقل باری خسروی می کرد بر ملک وجود
باز چون فرهاد عاشق بر لب شیرین اوست - بر ماجرای خسرو و شیرین قلم کشید
شوری که در میان منست و میان دوست - خسرو آنست که در صحبت او شیرینیست
در بهشتست که همخوابه حورالعینیست - مرا شکر منه و گل مریز در مجلس
میان خسرو و شیرین شکر کجا گنجد - چو خسرو از لب شیرین نمی برد مقصود
قیاس کن که به فرهاد کوهکن چه رسد - به چند سال نشاید گرفت ملکی را
که خسروان ملاحت به یک نظر گیرند - من نظر بازگرفتن نتوانم همه عمر
از من ای خسرو خوبان تو نظر بازمگیر - مجنون رخ لیلی چون قیس بنی عامر
فرهاد لب شیرین چون خسرو پرویزم - شیرین زمان تویی به تحقیق
من بنده خسرو زمانم - مراد خسرو از شیرین کناری بود و آغوشی
محبت کار فرهادست و کوه بیستون سفتن - خسرو اگر عهد تو دریافتی
دل به تو دادی که تو شیرینتری - خیام نیشابوری
- «خسرو» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «خسرو» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- ای خسرو مه وش بیا ای خوشتر از صد خوش بیا
ای آب و ای آتش بیا ای در و ای دریا بیا - آن آب حیوان صفا هم در گلو گیرد ورا
كو خورده باشد بادهها زان خسرو میمون لقا - چون خون نخسپد خسروا چشمم كجا خسپد مها
كز چشم من دریای خون جوشان شد از جور و جفا - من دوش گفتم عشق را ای خسرو عیار ما
سر درمكش منكر مشو تو بردهای دستار ما - ز اول روز آمدی ساغر خسروی به كف
جانب بزم میكشی جان مرا كه الصلا - دیدن خسرو زمن شعشعه عقار من
سخت خوش است این وطن مینروم از این سرا - ای دل تو كه زیبایی شیرین شو از آن خسرو
ور خسرو شیرینی در عشق چو فرهاد آ - دیدم آن جا پادشاهی خسروی جان پروری
دلربایی جان فزایی بس لطیف و خوش لقا - بی شما هر موی ما گر سنجر و خسرو شوند
خسرو شاهنشه و سنجر مبادا بیشما - ز آن سوی هست و عدم چون خاص خاص خسروی
همچو ادبیران چه در هستی خزیدستی دلا - باز جانی شستهای بر ساعد خسرو به ناز
پای بندت با ویست ار چه پریدستی دلا - داستان خسروان بشنیدهایم
تو فزون از داستانی فاسقنا - ربودهاند كلاه هزار خسرو را
قبای لعل ببخشیده چهره ما را - كه دردمید در آن نی كه بود زیر زمین
كه گشت مادر شیرین و خسرو حلوا - به شرق و غرب فتادست غلغلی شیرین
چنین بود چو دهد شاه خسروان حلوا - شهید گشته به ظاهر حیات گشته به غیب
اسیر در نظر خصم و خسروی به خل - خسرو تبریز تویی شمس دین
سرور شاهان جهان علا - خسرو تبریز شهم شمس دین
بستم لب را تو بیا برگشا - خسرو شرق شمس دین از تبریز چون رسد
از مه و از ستارهها والله عار آیدت - سر برآور ز میان دل شمس تبریز
كو خدیو ابد و خسرو هر فرمانست - خسروان خاك كفش را به خدا تاج كنند
هر كه شیرین تو را دلشده چون فرهادست - بر چرخ سبزپوشان پر میزنند یعنی
سلطان و خسرو ما آنست و صد چنانست - خسرو جان شمس دین مفخر تبریزیان
در دو جهان همچو او شاه خوش آیین كه راست - دیدم آن شاه را آن شه آگاه را
گفتم این شاه كیست خسرو و سلطان كیست - خسرو وداع ملك خود از بهر شیرین میكند
فرهاد هم از بهر او بر كوه میكوبد كلند - جان چیست خم خسروان در وی شراب آسمان
زین رو سخن چون بیخودان هر دم پریشان میرود - كسی سنگ اندر او بندد چو صادق بود میخندد
چرا شیرین نخندد خوش كش از خسرو نثار آمد - شمس الحق تبریزی هم خسرو و هم میرست
پیراهن هر صبری زان میر همیدرد - دریای دل از لطفش پرخسرو و پرشیرین
وز قطره اندیشه صد گونه گهر سازد - لیلی و مجنون به فاقه آه حسرت میخورند
خسرو و شیرین به عشرت جام راوق میزند - عاشق نوكار باشی تلخ گیر و تلخ نوش
تا تو را شیرین ز شهد خسروی دارو كند - دخترانم چو شكر سرتاسر شیرینند
خسروان فلك اندر پیشان فرهادند - هر چه آن خسرو كند شیرین كند
چون درخت تین كه جمله تین كند - ترش ترش تو به خسرو مگو كه شیرین كو
پدید آید چون خواجه ناپدید شود - شمس تبریز خسرو عهدست
خسروان را هله به جان بخرید - خسروانی كه فتنهای چینید
فتنه برخاست هیچ ننشینید - خسروانی كه فتنهای چینید
فتنه برخاست هیچ ننشینید - ز بابا بشنو و برجه كه سلطانیت میخواند
كه خاك اوت كیخسرو بمیرد پیش او سنجر - ملوكان همه زربخش تویی خسرو سربخش
سر از گور برآورد ز تو مرده پیرار - همچو فرهاد از هوایت كوه هجران میكنم
ای تو را خسرو غلام و صد چو شیرین یاد دار - نیشكر باید كه بندد پیش آن لبها كمر
خسروی باید كه نوشم زان لب شیرین شكر - هر كی او مر عاشقان و صادقان را بنده شد
خسرو و شاهنشه و صاحب قرانست ای پسر - هر كی او مر عاشقان را بنده شد
خسرو و صاحب قرانست ای پسر - ندا رسید به جانها ز خسرو منصور
نظر به حلقه مردان چه میكنید از دور - كدام بحر خداوند شمس دین به حق
به ذات پاك خدا اوست خسرو اكبر - بر دو دیده نهم غمت كاین درد
داروی خاص خسرویست به بار - ای یوسف مه رویان ای جاه و جمالت خوش
ای خسرو و ای شیرین ای نقش و خیالت خوش - گاه با شیرین چو خسرو خوش بخند
گه ز هجرش كوه كن فرهاد باش - بنگر در شمس دین خسرو تبریزیان
شادی جانهای پاك دیده دلهای عشق - ای خسرو شاهنشهان ای تختگاهت عقل و جان
ای بینشان با صد نشان ای مخزنت بحر عدم - باقیش بفرما تو ای خسرو دریاخو
بستم چو صدف من لب یعنی كه گهر دارم - چو خسرو زلف شیرینان گرفتم
اگر قصد یكی فرهاد كردم - خمش كن خسروا هم گو ز شیرین
ز شیرینی همیسوزد دهانم - چون بنده بندگان عشقیم
كیخسرو و كیقباد باشیم - نخورد خسرو دل غم مگر الا غم شیرین
به چه دل غم خورم آخر دل غمخوار ندارم - بنهد كلاه از سر خم خاص خسروانی
بجهد ز مهر ساقی چو من از خمار گویم - نیست شهرت طلب و خسرو شاعرباره
كش به بیت غزل و شعر روان بفریبم - ای كه در خوابت ندیده خسروان
این عجب بیدار چونت یافتم - بر سرم نه آن كلاه خسروی
كان چنان شیرین ذقن می آیدم - بندگان خویش را بر هر دو كون
خسرو و خاقان و سنجر می كنم - در تاج خسروان به حقارت نظر كنم
تا شوق روی توست مها طوق گردنم - زان سوی این پنج حس نوبت ما پنج كن
كان سوی این شش جهت خسرو این هر ششیم - ز شمس تبریز انگشتری چو بستانیم
هزار خسرو تمغاج را غلام كنیم - ما لی اله غیره نال البرا یا خیره
طاب الموافی سیره لا تخسرو اعقابكم - خرگوش و كبك و آهوان باشد شكار خسروان
شیران نر بین سرنگون بربسته بر فتراك من - ای خسرو و سلطان من سلطان سلطانان من
ای آتشی انداخته در جان زیركسار من - حرز دل یعقوبم سرچشمه ایوبم
هم چستم و هم خوبم هم خسرو و هم شیرین - شه هندوی بنگی را آن مایه شنگی را
آن خسرو زنگی را كرد حشری بر چین - ای شهر جهان خراب بیتو
ای خسرو و شهریار خندان - در خم خسروانی می بهر ماست جوشان
این جا چه كار دارد رنج خمار با من - نقاش چین بگفتم آن روح محض را
آن خسرو یگانه تبریز شمس دین - خسرو خوبان بخواست از صنمان سرخراج
خاست غریو از فلك وز سوی مه كالامان - باز برآمد ز كوه خسرو شیرین من
باز مرا یاد كرد جان و دل و دین من - دلها چو خسرو از لبش شیرین چو شكر تا ابد
گر یك زمان پنهان شود نالند چون فرهاد از او - آن دلبر عیار جگرخواره ما كو
آن خسرو شیرین شكرپاره ما كو - خسروان بر تخت دولت بین كه حسرت میخورند
در لقای عاشقان كشته بدنام او - او مگر صورت عشق است و نماند به بشر
خسروان بر در او گشته ایاز و قتلو - در پیش شمس خسرو تبریز ای فلك
میباش در سجود كه این شد كمال تو - خسرو جان شمس دین مفخر تبریزیان
در دل تن عشق دل در دل دلدار تو - خسرو شیرین بنشین بنشین
راه سپاهان برگو برگو - آن عقل و دل گم كردگان جان سوی كیوان بردگان
بیچتر و سنجق هر یكی كیخسرو و سلطان شده - ای حزم جمله خسروان از عهد آدم تا كنون
بستان گرو از من به جان كز حزم تو پا كوفته - خسرو جانی و جهان وز جهت كوهكنان
با تو كلندی است گران جز كه به فرهاد مده - شمس الحق تبریزی شرحی است مر اینها را
آن خسرو روحانی شاهنشه شه زاده - خسرو تبریزیان شمس حق روحیان
پر شده از تو دهان زخم زبانم مده - هر خسروی مسكین تو صید كمین شاهین تو
وی سلسله تقلیب تو زنجیر هر دیوانهای - ای تبریز شمس دین خسرو شمس مشرقت
پرتو نور آن سری عاریتی است ای سری - در دو جهان بننگرد آنك بدو تو بنگری
خسرو خسروان شود گر به گدا تو نان دهی - وگر خسرو از این شیرین یكی انگشت لیسیدی
چرا قید كله بودی چرا قید قبایستی - چنان نادر خداوندی ز نادر خسروی آید
كه بخشد تاج و تخت خود مگر چون تو كلهداری - گر بسته شدی از وی رسته ز همه بندی
نی خدمت كس خواهی نی خسروی و شاهی - ز درد تو رواق صاف جوشید
ز درد خمهای خسروانی - آن شاه كیست شمس تبریز
آن خسرو ملك بینشانی - گر ز آنك كله نهی وگر نی
شاهنشه جمله خسروانی - بگشا سر خنب خسروانی
تا خلق زنند دست و پایی - همه ماهند نه ماهی همه كیخسرو و شاهی
همه چون یوسف چاهی ز تو اندر چه تاری - پی خسروان شیرین هنر است شور كردن
به چنین حیات جانها دل و جان سپار باری - بدهیم جان شیرین به شراب خسروانی
چو سر خمار ما را به كف كرم بخاری - ای خم خسروان كه تو داروی هر غمی
رنجور نیستی تو چرا سر گرفتهای - ای آنك تو شكار چنین دام گشتهای
ملك هزار خسرو و سنجر گرفتهای - ای خنك آن دم كه تو خسرو و خورشید را
سخت بگیری كمر خانه خود دركشی - خسرو تبریزیی شمس حق و دین كه او
شمع همه جمعهاست من شده پروانهای - تو شمس خسرو تبریز شراب باقی برریز
براق عشق بكن تیز كه بس لطیف سواری - ایا دلی كه تو حامل شدی از آن خسرو
به وقت جنبش آن حمل تا در او نگری - به دست ساقی تو خاك میشود زر سرخ
چو خاك پای ویی خسروی و فغفوری - اگر ز خسرو جانها حلاوتی یابی
محال هر دو جهان را چو من درآشامی - هرچه هستی ای امیر، سخت مستی شیرگیر
هر زبان خواهی بگو، خسروا شیرین لبی - خرسواره چرا شدی شاها
خسروی وز نژاد سلطانی - گر نبدی غیرت شیرین من
فخر دو صد خسرو و فرهادمی - گر چنینی، گر چنانی، جان مایی جان جان
هر زبان خواهی بفرما، خسروا، شیرین لبی - «خسرو» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- شیرین سخنی در دل ما میخندد
بر خسرو شیرین سخنی میبندد - زان خسرو جان تو مهر شاهی بستان
وانگاه ز ماه تا به ماهی بستان - درویشان را به ملک خسرو کرده
وی خسرو را بردهی شیرین کرده - ای آنکه غلام خسرو شیرینی
با عشق بساز گر حریف دینی - چون نیشکر است این نیت ای نائی
شیرین نشود خسرو ما گر نائی - صوفی صاف است غم بر او ننشیند
کیخسرو و کیقباد باشد صوفی - فردوسی
- «خسرو» در شاهنامه فردوسی
- شو این نامهی خسروان بازگوی
بدین جوی نزد مهان آبروی - چو آن چهرهی خسروی دیدمی
ازان نامداران بپرسیدمی - جهان بیسر و تاج خسرو مباد
همیشه بماناد جاوید و شاد - نبشتن به خسرو بیاموختند
دلش را به دانش برافروختند - چنین جشن فرخ ازان روزگار
به ما ماند ازان خسروان یادگار - چه گفت آن سخنگوی با فر و هوش
چو خسرو شوی بندگی را بکوش - پدید آمد از هر سویی خسروی
یکی نامجویی ز هر پهلوی - چو بشنید جندل ز خسرو سخن
یکی رای پاکیزه افگند بن - به بخت جهاندار هر سه پسر
سه خسرو نژاد از در تاج زر - سه خواهر ز یک مادر و یک پدر
پری چهره و پاک و خسرو گهر - بزد بر سر خسرو تاجدار
ازو خواست ایرج به جان زینهار - چو خسرو برانگونه آمد ز راه
چنین بازگشت از پذیره سپاه - کنون تاجت آوردم ای شاه و تخت
به بار آمد آن خسروانی درخت - یکی تیغ زد زود بر گردنش
بدو نیمه شد خسروانی تنش - جهان پهلوان سام بر پای خاست
چنین گفت کای خسرو داد راست - فرود آمد از کوه و بالای خواست
همان جامهی خسرو آرای خواست - وزین جا سوی زابلستان شود
برآیین خسروپرستان شود - منوچهر فرمود تا برنشست
مر آن پاکدل گرد خسروپرست - پیاده بدین سان ز پرده سرای
برنجیدت این خسروانی دو پای - وزین بندگان سپهبدپرست
ازین تاج و این خسروانی نشست - همه موبدان آفرین خواندند
ورا خسرو پاکدین خواندند - برش خسروی بیست پهنای او
چو سیصد فزون بود بالای او - چو از خوان خسرو بپرداختند
به تخت دگر جای میساختند - ابا خلعت خسروانی و تاج
همان یاره و طوق و هم تخت عاج - که او دادت این خسروانی درخت
که هر روز نو بشکفاندش بخت - یکی دخمهی خسروانی کند
پس از رفتنم مهربانی کند - بزد گردن خسرو تاجدار
تنش را بخاک اندر افگند خوار - بباید یکی شاه خسرونژاد
که دارد گذشته سخنها بیاد - از آرایش جامهی پهلوی
همان تاج و هم بارهی خسروی - برون آمد از نزد خسرو قلون
به پیش اندرون مردم رهنمون - که ای خسرو خسروان جهان
پناه بزرگان و پشت مهان - یکی مغفری خسروی بر سرش
خوی آلوده ببر بیان در برش - همان بوم و بر باز یابید و تخت
به بار آید آن خسروانی درخت - چو بشنید گفتار خسرو پرست
به بر زد جهاندار بیدار دست - یکی تخت پیروزه و میشسار
یکی خسروی تاج گوهر نگار - همه بارشان دیبهی خسروی
ز چینی و رومی و از پهلوی - بیاورد پس خسرو خسته دل
پرستنده سیصد عماری چهل - چو سودابه پوشیدگان را بدید
ز بر جامهی خسروی بردرید - ستاره شمر گفت و خسرو شنید
یکی کژ و ناخوب چاره گزید - زمانه چنان شد که بود از نخست
به آب وفا روی خسرو بشست - چو نامه به نزدیک خسرو رسید
غمی شد دلش کان سخنها شنید - سپهدار گودرز کشواد رفت
به نزدیک خسرو خرامید تفت - ز آواز ابریشم و بانگ نای
سمن عارضان پیش خسرو به پای - یکی تیغ هندی به چنگ اندرش
یکی مغفر خسروی بر سرش - نبینی که موبد به خسرو چه گفت
بدانگه که بگشاد راز از نهفت - بگویم بدین ترک با زور دست
چنین یال و این خسروانی نشست - بفرمود تا دیبهی خسروان
کشیدند بر روی پور جوان - همی ریخت خون و همی کند خاک
همه جامهی خسروی کرد چاک - بدو گفت خسرو نژاد تو چیست
که چهرت همانند چهر پریست - سیاوش به اسپی دگر برنشست
بیانداخت آن گوی خسرو به دست - بدو گفت کار جریره بساز
به فر سیاووش خسرو به ناز - بدو گفت گرسیوز ای شهریار
هنرمند وز خسروان یادگار - سرافراز کیخسروش نام کن
به غم خوردن او دل آرام کن - ز گیتی برآرد سراسر خروش
زمانه ز کیخسرو آید به جوش - چو کیخسرو آید به کین خواستن
عنانش ترا باید آراستن - بران خسروی یال و آن چنگ او
بدان شاخ و آن فر و اورنگ او - بدین نیز بگذشت گردان سپهر
به خسرو بر از مهر بخشود چهر - بخندید خسرو ز گفتار اوی
سوی پهلوان سپه کرد روی - نشست از بر باره دست کش
بیامد بر خسرو شیرفش - فرنگیس و کیخسرو آنجا رسید
بسی مردم آمد ز هر سو پدید - بدو گفت کیخسرو پاک دین
به تو باد رخشنده توران زمین - ز بهر جوان اسپ و بالای خواست
همان جامهی خسروآرای خواست - که روز نوآیین و جشنی نوست
شب سور آزاده کیخسروست - وزانجا بر خسرو آمد دمان
رخی ارغوان و دلی شادمان - که گفتی مرا چند خسپی مپای
به جشن جهانجوی کیخسرو آی - فرامرز گفت ای گو شوربخت
منم بار آن خسروانی درخت - پراگند کاووس بر یال خاک
همه جامهی خسروی کرد چاک - ترا مهر سودابه و بدخوی
ز سر برگرفت افسر خسروی - دریغ آن بر و برز و بالای او
رکیب و خم خسرو آرای او - به گردنکشان خسرو آواز کرد
که ای نامداران روز نبرد - چنین گفت با شاه توران سپاه
کهای پرهنر خسرو نیکخواه - کنون نزد آن پیر خسرو شویم
چو رزم اندر آید همه نو شویم - چو کیخسرو آید ز توران زمین
سوی دشمنان افگند رنج و کین - به توران یکی نامداری نوست
کجا نام آن شاه کیخسروست - چو کیخسرو از چشمه او را بدید
بخندید و شادان دلش بردمید - چو نزدیک کیخسرو آمد دلیر
پر از خون بر و چنگ برسان شیر - همی باش بر کوه و در مرغزار
چو کیخسرو آید ترا خواستار - برانم که پور سیاوش توی
ز تخم کیانی و کیخسروی - ازو شاد شد خسرو پاکدین
ستودش فراوان و کرد آفرین - زبان را به ترکی بیاراستی
ز کیخسرو از وی نشان خواستی - چو کیخسرو او را به آرام یافت
بپویید و با زین سوی او شتافت - بدو گفت کیخسرو ای شیر مرد
مرا مادر این از پدر یاد کرد - چه کردید با گیو و خسرو کجاست
سخن بر چه سانست برگوی راست - بدو گفت کیخسرو اکنون کجاست
بباید به من برگشادنت راست - کنون جان خسرو شد و رنج من
همین رنج بد در جهان گنج من - سرانجام کیخسرو آید پدید
بجا آورد بندها را کلید - ز کیخسرو ایدر نبینم نشان
چه دارم همی خویشتن را کشان - بشد شهر یکسر پر از گفت و گوی
که خسرو به ایران نهادست روی - برفتند زان بیشه هر دو به راه
بپرسید خسرو ز کاووس شاه - همانا که خسرو ز مادر نزاد
وگر زاد دادش زمانه به باد - ببندید کیخسرو شوم را
بداختر پی او بر و بوم را - دل خسرو از درد و رنجش بسوخت
به کردار آتش رخش برفروخت - به کیخسرو اندر نگه کرد گیو
بدان تا چه فرمان دهد شاه نیو - بدو گفت کیخسرو ای شیرفش
زبان را ز سوگند یزدان مکش - که گر گیو و خسرو به ایران شوند
زنان اندر ایران چه شیران شوند - بدوگفت کیخسرو ای رزمساز
کنون بر تو بر کار من شد دراز - نوندی کجا بادبانش نکوست
به خوبی سزاوار کیخسرو اوست - بدو گفت گیو ار تو کیخسروی
نبینی ازین آب جز نیکوی - که گر گیو و کیخسرو دیوزاد
شوند ابر غرنده گر تیز باد - بدو گفت کیخسرو اینست و بس
پناهم به یزدان فریادرس - چو کیخسرو ایران بجوید همی
فرنگیس باری چه پوید همی - به آب اندر افگند خسرو سیاه
چو کشتی همی راند تا باژگاه - که چون گیو و خسرو ز جیحون گذشت
غم و رنج ما باد گردد بدشت - بدان سو گذشتند هر سه درست
جهانجوی خسرو سر و تن بشست - رسیدند پس گیو و خسرو بر آب
همی بودشان بر گذشتن شتاب - چو کاووس کی روی خسرو بدید
سرشکش ز مژگان به رخ بر چکید - چو با گیو کیخسرو آمد به زم
جهان چند ازو شاد و چندی دژم - نباشم بدین کار همداستان
ز خسرو مزن پیش من داستان - بگویش که کیخسرو آمد به زم
که بادی نجست از بر او دژم - تو این رنجها را که بردی برست
که خسرو جوانست و کندآورست - خبر شد به گیتی که فرزند شاه
جهانجوی کیخسرو آمد ز راه - همی تافت زان تخت خسرو چو ماه
ز یاقوت رخشنده بر سر کلاه - بیاراست گودرز کاخ بلند
همه دیبهی خسروانی فگند - چو کیخسرو آمد بر شهریار
جهان گشت پر بوی و رنگ و نگار - چو از دود خسرو نیا را بدید
بخندید و شادان دلش بردمید - یکی نیزه بگرفت خسرو به دست
همان نامه را بر سر نیزه بست - چو کاووس بر تخت زرین نشست
گرفت آن زمان دست خسرو به دست - چو نامه به دیوار دژ برنهاد
به نام جهانجوی خسرو نژاد - بسی آفرین بر سیاوش بخواند
که خسرو به چهره جز او را نماند - برانگیخت کیخسرو اسپ سیاه
چنین گفت با پهلوان سپاه - بفرمود خسرو بدان جایگاه
یکی گنبدی تا به ابر سیاه - ز عنبر نوشتند بر پهلوی
چنان چون بود نامهی خسروی - جهانی فرو ماند اندر شگفت
که کیخسرو آن فر و بالا گرفت - که این نامه از بندهی کردگار
جهانجوی کیخسرو نامدار - به هر شهر بنشست و بنهاد تخت
چنانچون بود خسرو نیک بخت - بفرمود خسرو بسالار بار
که خوان از خورشگر کند خواستار - یکی خط بنوشت بر پهلوی
به مشکاب بر دفتر خسروی - نهادند بر کوههی پیل تخت
ببار آمد آن خسروانی درخت - رخ شاه شد چون گل ارغوان
که دولت جوان بود و خسرو جوان - ازان نامور خسرو سرکشان
چنین بود در پادشاهی نشان - بسی آفرین کرد و بنشست شاد
که گیتی به کیخسرو آباد باد - که خسرو ز توران به ایران رسید
نشست از بر تخت کو را سزید - برو ریز دینار و مشک و گهر
یکی افسری خسروی با کمر - چو خسرو گو پیلتن را بدید
سرشکش ز مژگان به رخ بر چکید - ابر شهریار آفرین کرد و گفت
که با جان خسرو خرد باد جفت - ترا شاه کیخسرو اندرز کرد
که گرد فرود سیاوش مگرد - چو یکیک بگفت از نشان گوان
بپیش فرود آن شه خسروان - بدان کوه سر خویش کیخسروست
که یک موی او به ز صد پهلوست - چو خسرو ز توران بایران رسید
یکی مغفر شاه شد ناپدید - گمانی همی آن برم بر سرش
زره تا میان خسروانی برش - بدو گفت بهرام کای نیکبخت
تویی بار آن خسروانی درخت - یکی مجلس آراست با پیلتن
رد و موبد و خسرو رای زن - جزین هدیهها باشد و اسپ و زین
بزر افسر و خسروانی نگین - بایران برادرت شاه نوست
جهاندار و بیدار کیخسروست - همی رفت با کوس خسرو بدشت
بدان تا سپهبد بدو برگذشت - بایران ترا پهلوانی دهد
همان افسر خسروانی دهد - بدیشان نگه کرد خسرو بخشم
دلش پر ز درد و پر از خون دو چشم - که کهتر پسر بود و پرخاشجوی
دریغ آنچنان خسرو ماهروی - بدو گفت خسرو که ای پهلوان
دلم پر ز تیمار شد زان جوان - همه یک بیک پیش تو بندهایم
ز تشویر خسرو سرافگندهایم - زواره فرامرز و زال سوار
که او ماند از خسروان یادگار - همه شهر ایران کنم رود آب
بکام دل خسرو افراسیاب - سواری سرافراز و خسروپرست
بیامد ببر زد برین کار دست - وزان پس بگویم بکیخسرو این
بشویم دل و مغزش از درد و کین - سخنگوی دهقان چنین کرد یاد
که یک روز کیخسرو از بامداد - بدانست خسرو که آن نیست گور
که برنگذرد گور ز اسپی بزور - ازو ماند کیخسرو اندر شگفت
چو بنهاد جام آفرین برگرفت - زمانه چنان شد که بود از نخست
بب وفا روی خسرو بشست - بدو گفت خسرو که ای پر هنر
همیشه بپیش بدیها سپر - همه بادهی خسروانی بدست
همه پهلوانان خسروپرست - کجا نام ما زان برآمد بلند
بنزدیک خسرو شدیم ارجمند - پریچهرگان پیش خسرو بپای
سر زلفشان بر سمن مشکسای - بگیریم ازیشان پری چهره چند
بنزدیک خسرو شویم ارجمند - چو سالار هشیار بشنید رفت
بنزدیک خسرو خرامید تفت - همان طوق کیخسرو و گوشوار
همان یارهی گیو گوهرنگار - کجا خان ارمانش خوانند نام
وز ارمانیان نزد خسرو پیام - چو کیخسرو آمد بکین خواستن
جهان ساز نو خواست آراستن - بریشان ببخشود خسرو بدرد
بگردان گردنکش آواز کرد - گزین کرد خسرو برستم سپرد
بدو گفت کای نامبردار گرد - الانان و غزدژ بلهراسب داد
بدو گفت کای گرد خسرو نژاد - ابا دودمان نزد خسرو شوی
بدان سایهی مهر او بغنوی - کنم با تو پیمان که خسرو ترا
بخورشید تابان برآرد سرا - برای هشیوار و مردان مرد
برآرم ز کیخسرو این بار گرد - چو خسرو به بیداد کارد درخت
بگردد برو پادشاهی و تخت - نبد خسروان را چنو کدخدای
بپرهیز دین و برادی و رای - بخواهم ز کیخسرو شومزاد
که تخم سیاوش بگیتی مباد - چو پیکار کیخسرو آمد پدید
ز من جادویها بباید شنید - خروشان همی بود زین گفت و گوی
ز کیخسرو آگاهی آمد بروی - تو از کار کیخسرو اندازه گیر
کهن گشته کار جهان تازه گیر - ازان نامور خسرو سرکشان
چنین بود در پادشاهی نشان - که پیروز کیخسرو از پشت پیل
بزد مهره و گشت گیتی چو نیل - همان روز کیخسرو آنجا رسید
زمین کوه تا کوه لشکر کشید - من از پند کیخسرو افزون کنم
ز دل کینه و آز بیرون کنم - چو اندر کیخسرو آرم به یاد
تو بشنو نگر سر نپیچی ز داد - ترا داد یزدان کلاه و کمر
دگر شاه کیخسرو دادگر - چو کیخسرو از تو پر اندیشه گشت
ترا داد تخت و خود اندر گذشت - به اخترت گویند کیخسروی
به شاهی به تخت مهی بر شوی - به کاوسیان خواهد او نیکوی
بزرگی و هم افسر خسروی - به کاوسیان بود لهراسپ شاد
همیشه ز کیخسروش بود یاد - نوشت اندران نامهی خسروی
نکو آفرینی خط یبغوی - بران سان که کیخسرو و کینهجوی
ترا بیش بود از کیان آبروی - یکی نامه بنوشت خوب و هژیر
سوی نامور خسرو و دین پذیر - بدادندش آن نامهی خسروی
نوشته درو بر خط یبغوی - به درگاه خسرو نهادند روی
همه مرزداران به فرمان اوی - بسی رنج بیند به رزم اندرون
شه خسروان را بگویم که چون - بدان ای گزیده شه خسروان
که من هرچ گفتم نباشد جز آن - پس پشت لشکر به بستور داد
چراغ سپهدار خسرو نژاد - برو بر فگندند برگستوان
برو بر نشست آن شه خسروان - ز بور اندر افتاد خسرو نگون
تن پاکش آلوده شد پر ز خون - بیامد یکی تیرش اندر قفا
شد آن خسرو شاهزاده فنا - همه جامه تا پای بدرید پاک
بران خسروی تاج پاشید خاک - گذاره شد از خسروی جوشنش
به خون غرقه شد شهریاری تنش - سپه را همه پیش رفتن دهم
ورا خسروی تاج بر سر نهم - شه خسروان گفت کای جان باب
چرا کردی این دیدگان پر ز آب - که خسرو بسیچید آراستن
همی رفت خواهد به کین خواستن - نشسته بران بارهی خسروی
بپوشیده آن جوشن پهلوی - چو او را چنان زار و کشته بدید
همه جامهی خسروی بردرید - دریغا سوارا شها خسروا
نبرده دلیرا گزیده گوا - ازان دشت آواز کردش کسی
که جاماسپ را کرد خسرو گسی - ز من خسرو آزار دارد همی
دلش از رهی بار دارد همی - گرانمایه فرزند گفتا چرا
چه کردی تو با خسرو کشورا - برین بر نهادند و گشتند باز
فرستاده و پور خسرو نیاز - همه موبدان را به کرسی نشاند
پس آن خسرو تیغزن را بخواند - شه خسروان گفت با موبدان
بدان رادمردان و اسپهبدان - سر خسروان گفت بند آورید
مر او را ببندید و زین مگذرید - برآمد بسی روزگاری بدوی
که خسرو سوی سیستان کرد روی - برآشفت خسرو به اسفندیار
به زندان و بندش فرستاد خوار - چو طبعی نباشد چو آب روان
مبر سوی این نامهی خسروان - چو بشنید جاماسپ بر پای خاست
بدو گفت کای خسرو داد و راست - یکی جوشن خسروانی بخواست
همان جامهی پهلوانی بخواست - بگویم به تأیید محمود شاه
بدان فر و آن خسروانی کلاه - چنین داد پاسخ ورا گرگسار
که ای شیردل خسرو شهریار - می خسروانی سه جامش بداد
بخندید و زان اژدها کرد یاد - سه جام می خسروانیش داد
ببد گرگسار از می لعل شاد - ترا یار بود ایزد ای نیکبخت
به بار آمد آن خسروانی درخت - می خسروانی به جام بلور
گسارنده می داد رخشان چو هور - که بر پیش کاوس کی بنده بود
ز کیخسرو اندر جهان زنده بود - نه اندر جهان نامداری نوست
بزرگست و با عهد کیخسروست - بنه بر سرت افسر خسروی
نگارش همه گوهر پهلوی - بداند که هستی تو خسرونژاد
کند آفریننده را بر تو یاد - چنین گفت کین نامور پهلوست
سرافراز با جامهی خسروست - هماندر زمان بهمن آمد پدید
ازو رایت خسروی گسترید - ندانست مرد جوان زال را
بیفراخت آن خسروی یال را - برفتند هر دو به جای نشست
خود و نامداران خسروپرست - بدو گفت بهمن که خسرو نژاد
سخنگوی و بسیار خواره مباد - بیارم برت عهد شاهان داد
ز کیخسرو آغاز تا کیقباد - چو هنگام رفتن فراز آیدت
به دیدار خسرو نیاز آیدت - به ایوانها تخت زرین نهید
برو جامهی خسرو آیین نهید - بزرگست و گرشاسپ بودش پدر
به گیتی بدی خسرو تاجور - همان عهد کیخسرو دادگر
که چون او نبست از کیان کس کمر - تو اندر زمانه رسیده نوی
اگر چند با فر کیخسروی - همان سلم پور فریدون گرد
که از خسروان نام شاهی ببرد - وزو شاه کیخسرو پاک و راد
که لهراسپ را تاج بر سر نهاد - چو من زین زرین نهم بر سپاه
به سر بر نهم خسروانی کلاه - همایون بدی گاه کاوس کی
همان روز کیخسرو نیکپی - سر تنگ تابوت کردند سخت
شد آن بارور خسروانی درخت - کجا نامهی خسروان داشتی
تن و پیکر پهلوان داشتی - چو سر پر شد از بادهی خسروی
شغاد اندر آشفت از بدخوی - گشاد آن میان بستن پهلوی
برآهیخت زو جامهی خسروی - شغاد آن به نفرین شوریدهبخت
بکند از بن این خسروانی درخت - چو کیخسرو آمد از افراسیاب
ز خون کرد گیتی چو دریای آب - به پیش جهاندار بر پای خاست
چنین گفت کای خسرو داد و راست - تو تا باشی ای خسرو پاک و راد
مرنجان کسی را که دارد نژاد - ز هنگامهی کی قباد اندرآی
چنین تا به کیخسرو پاکرای - بلند و کهن بود و آزرده بود
یکی خسروی جای پر پرده بود - همه جامهی خسروانی به زر
درو بافته چند گونه گهر - سکندر دل خسروانی گرفت
سخن گفتن پهلوانی گرفت - کمر خواست پرگوهر شاهوار
یکی خسروی جامهی زرنگار - چو دارا بران کرسی زر نشست
برفتند گردان خسروپرست - سکندر چنین داد پاسخ بدوی
که ای نیکدل خسرو راستگوی - ز سر برگرفت افسر خسرویش
گشاد آن بر و جوشن پهلویش - فرستید سوی شبستان ما
به نزدیک خسروپرستان ما - ترا خواهم اندر جهان نیکوی
بزرگی و پیروزی و خسروی - یکی جام زر هر یکی را به دست
بر آیین خوبان خسروپرست - چو بخشنده شد خسرو رایزن
زمانه بگوید به مرد و به زن - بدو گفت کای خسرو شیرفش
به مردی مگردان سر خویش کش - من از گنج وز بدره و هرچ هست
ز اسپان و مردان خسرو پرست - بفرمود تا خلعت خسروی
ز رومی و چینی و از پهلوی - زبانها نه تازی و نه خسروی
نه ترکی نه چینی و نه پهلوی - بخوانی مرا بر تو باشد شکست
که یزدانپرستم نه خسروپرست - همان چهر کیخسرو جنگجوی
بزرگی و مردی و فرهنگ اوی - ستارهشمر زان غمی گشت سخت
بپوشید بر خسرو نیکبخت - همان خسرو و اشک و فریان و فور
همان نامور خسرو شهرزور - کجا شد فریدون و ضحاک و جم
مهان عرب خسروان عجم - همان دوده و لشکر و کشورش
همان خسروی قامت و منظرش - کزیشان جز از نام نشنیدهام
نه در نامهی خسروان دیدهام - نخست اشک بود از نژاد قباد
دگر گرد شاپور خسرو نژاد - بیاورد پس جامهی پهلوی
یکی باره با آلت خسروی - پسروار خسرو همی داشتش
زمانی به تیمار نگذاشتش - ازان پس کنی رزم با اردوان
که اختر جوانست و خسرو جوان - بفرمود تا موبد و کدخدای
بیامد بر خسرو پاکرای - پسر زاد پس دختر اردوان
یکی خسروآیین و روشنروان - نوشتن بیاموختش پهلوی
نشست سرافرازی و خسروی - بماناد این شاه با مهر و داد
ندارد جهان چون تو خسرو به یاد - نه خسروپرست و نه یزدانپرست
اگر پای گیری سر آید به دست - چو یزدان نیکیدهش نیکوی
بما داد و تاج سر خسروی - ز دهقان وز مرد خسروپرست
به گیتی سوی بد میازید دست - هیون برنشستند و اسپان به دست
برفتند گردان خسروپرست - سیه جوشن خسروی در برش
درفشان درفش سیه بر سرش - می خسروی خواست طایر به جام
نخستین ز غسانیان برد نام - بگفت آنک در باغ شادی و بخت
شکفته شد آن خسروانی درخت - ز کشورش بپراگند زیردست
همان از درش مرد خسروپرست - سه جام می خسروانی بخورد
پراندیشه شد سر سوی خواب کرد - گرین کودک خرد خوی پدر
نگیرد شو خسروی دادگر - چنان گشت بهرام خسرونژاد
که اندر هنر داد مردی بداد - چنین پاسخ آورد منذر بدوی
که ای پر هنر خسرو نامجوی - چو بشنید منذر ز خسرو سخن
برو آفرین کرد مرد کهن - یکی مرد بد پیر خسرو به نام
جوانمرد و روشندل و شادکام - یکی مرد بر گاه بنشاندند
به شاهی همی خسروش خواندند - که شد تخت ایران ز خسرو تهی
کسی نیست زیبای شاهنشهی - چنین گفت موبد که از راه داد
نه خسرو گریزد نه کهتر نژاد - نهفته مرا گنج و آگنده هست
همان نامداران خسروپرست - چو خسرو که بود از نژاد پشین
به شاهی برو خواندند آفرین - گروهی به بهرام باشند شاد
ز خسرو دگر پاره گیرند یاد - چو بهرام و خسرو به هامون شدند
بر شیر با دل پر از خون شدند - چو خسرو بدید آن دو شیر ژیان
نهاده یکی افسر اندر میان - بشد خسرو و برد پیشش نماز
چنین گفت کای شاه گردنفراز - به خسرو سپردند و بنواختش
بر گاه فرخنده بنشاختش - شهنشاه خسرو به نرسی رسید
ز تخت اندر آمد به کرسی رسید - بیاورد پس خلعت خسروی
همان اسپ و هم جامهی پهلوی - ورا خلعت خسروی ساختند
سرش را به ابر اندر افراختند - همی چامهی رزم خسرو زدند
وزان جایگه هر زمان نو زدند - بسی دفتر خسروان زین سخن
سیه گردد و هم نیاید به بن - نخستین شهنشاه را چامهگوی
چنین گفت کای خسرو ماهروی - نمانی مگر بر فلک ماه را
به شادی همان خسرو گاه را - به مردی تواندر زمانه نوی
که هم شاه و هم خسرو و هم گوی - چو بشنید بهرام بالای خواست
یکی جامهی خسرو آرای خواست - نه خسروپرست و نه یزدانشناس
ندانست کردن به چیزی سپاس - لب خسروان پر ز نفرین اوست
همه روی گیتی پر از کین اوست - چو تو تیر گیری و شمشیر و گرز
ازان خسروی فر و بالای برز - چو نان خورده شد جام پر میببرد
نخستنی به بهرام خسرو سپرد - بفرمود خسرو به سالار بار
که بازارگان را کند خواستار - زنی دید بر کتف او بر سبوی
ز بهرام خسرو بپوشید روی - وزیر خردمند بر پای خاست
چنین گفت کی خسرو داد و راست - چنین گفت کز شاه خسرونژاد
که چون او به گیتی ز مادر نزاد - کز ایران فرستادهی خسروپرست
سخنگوی و هم کامگار نوست - کجا آن بزرگان خسرونژاد
جهاندار کیخسرو و کیقباد - نکردست کس جنگ با کوه و سنگ
وگر چه دلیرست خسرو به چنگ - به ایوانها تخت زرین نهاد
برو جامهی خسرو آیین نهاد - چنین گفت کز عهد شاهان داد
به گردی نخوانمت خسرونژاد - به نامه درون پندها یاد داد
ز جمشید و کیخسرو کیقباد - که در دست ایشان بود کیقباد
چو فرزند پیروز خسرو نژاد - برفتند یکسر سوی کیقباد
بگفتند کای شاه خسرونژاد - فراوان بخندید نوشین روان
که دولت جوان بود و خسرو جوان - مبادا ز تو تخت پردخت و گاه
مه این نامور خسروانی کلاه - چو بیداد جوید یکی زیردست
نباشد خردمند و خسروپرست - چو بشنید فرزند کسری که تخت
بپردخت زان خسروانی درخت - اگر تخت گشتی ز خسرو تهی
همو بود زیبای شاهنشهی - دگر گفت با تاج و نام بلند
کرا خوانی از خسروان سودمند - چنان دید درخواب کز پیش تخت
برستی یکی خسروانی درخت - چنین گفت کز خسرو دادگر
نپیچید باید به اندیشه سر - چو با حاجب شاه گستاخ شد
پرستندهی خسروی کاخ شد - به ایوان بیاراست جای نشست
برفتند گردان خسروپرست - به قرطاس برنامهی خسروی
نویسنده بنوشت بر پهلوی - نهادند برنامه بر مهر شاه
بیاراست آن خسروی تاج و گاه - فراوانش بستود بر پهلوی
بدو داد پس نامهی خسروی - درگنج بگشاد نوشین روان
زچیزی که بد درخور خسروان - نبشت او بران نامهی خسروی
نبود آن زمان خط جز پهلوی - شب تیره و روز پیدا نبود
بدان سان که پیغام خسرو شنود - نبوید نیازد بدو نیز دست
بلرزد دل مرد خسروپرست - مر او را پدر کرده پرویز نام
گهش خواندی خسرو شادکام - ز خسرو زیان باز باید ستد
اگر صد زیانست اگر پانصد - همان نیز تاوان بدان دادخواه
رسانید خسرو بفرمان شاه - بدو گفت موبد که لشکر بساز
که خسرو به لشکر بود سرفراز - کنون رنج در کارخسرو بریم
بخواننده آگاهی نو بریم - که در شب به نزدیک خسرو شود
از ایران به آگاهی نو شود - بشهر اندرون رفت خسرو بدرد
بنزد پدر رفت با بادسرد - چو خسرو نشست از برتخت زر
برفتند هرکس که بودش هنر - بدو گفت خسرو که ای شهریار
مباد آنک برچشم تو سوکوار - چنین گفت خسرو بدستور خویش
که کاری درازست ما را به پیش - چنین گفت خسرو بدان مهتران
که ای سرفرازان و جنگ آوران - چنین گفت خسرو که این باد وبس
شکست و جدایی مبیناد کس - زیک روی خسرو دگر پهلوان
میان اندرون نهروان روان - بنه برنهاد وسپه برنشست
بپیکار خسرو میان را ببست - چوآگاه شد خسرو از کاراوی
غمی گشت زان تیز بازار اوی - تنی چند با او ز ایرانیان
همه بسته برجنگ خسرو میان - بدو گفت خسرو کهای بدکنش
نه از تخم ساسان شدی برمنش - بدین اسپ و برگستوان کسان
یکی خسروی برزو نارسان - چنین گفت خسرو که ای سرکشان
ز بهرام چوبین که دارد نشان - ورا گفت خسرو که دارا بمرد
نه تاج بزرگی بساسان سپرد - چنین پاسخ آورد خسرو بدوی
کهای بیهده مرد پیکار جوی - چوبشنید خسرو بپیمود راه
خرامان بیامد به پیش سپاه - چنین گفت خسرو که آن داستان
که داننده یادآرد ازباستان - چو خسرو ز بهرام پاسخ شنید
برخساره شد چون گل شنبلید - بدو گفت خسرو کهای شوم پی
چرا یاد گرگین نگیری بری - بدو گفت خسرو کهای بدکنش
چراگتشهای تند وبرتر منش - رسیدند بهرام و خسرو بهم
گشاده یکی روی و دیگر دژم - بدو گفت خسرو کهای بدنهان
چودانی که او بود شاه جهان - بدو گفت خسرو که هرگز مباد
که باشد بدرد پدر بنده شاد - بدو گفت کای مهتر جنگجوی
چگونه شدی پیش خسرو بگوی - تلی بود پر سبزه وجای سور
سپه را همیدید خسرو ز دور - چو خسرو بیامد بپرده سرای
زبیگانه مردم بپردخت جای - چوبشنید خسرو پسند آمدش
به دل رای او سودمند آمدش - یکی مازخسرو نگردیم باز
بترسیم کین کارگردد دراز - مباشید ایمن بران رزمگاه
که خسرو شبیخون کند با سپاه - چو بهرام برگشت خسرو چوگرد
پل نهروان سر به سر باز کرد - رسیدند بهرام و خسرو بهم
دلاور دو جنگی دو شیر دژم - تخوار آن زمان پیش خسرو رسید
که گنج وبنه زان سوی پل کشید - چوبشنید خسرو بگستهم گفت
که با ما کسی نیست در جنگ جفت - همیگفت هرکس که خسرو کجاست
که امروز پیروزی روز ماست - چو خسرو چنان دید بر پل بماند
جهاندیده گستهم را پیش خواند - ببالا همیبود خسرو بدرد
دودیده پر از خون و رخ لاژورد - چوخسرو و را دید برگشت شاد
دو زاغ کمان را بزه برنهاد - یکی تاخت تا نزد خسرو رسید
پرنداوری از میان برکشید - چو بشنید خسرو زمین بوس داد
بسی بر نهان آفرین کرد یاد - چوبشنید خسرو بیامد بدر
گریزان برفت او ز پیش پدر - همیراندند آن دو تن نرم نرم
خروشید خسرو به آوای گرم - چنین تا بخسرو رسید این دومرد
جهانجوی چون دیدشان روی زرد - وزان روی خسرو بیابان گرفت
همی از بد دشمنان جان گرفت - بدو گفت خسرو که دانای چین
یکی خوب زد داستانی برین - چنین گفت خسرو به یزدان پرست
که از خوردنی چیست کاید بدست - چو خسرو برفت از بر چاره جوی
جهاندیده سوی سقف کرد روی - جهانجوی با آن دو خسرو پرست
گرفت از پی و از برسم بدست - همیگفت هر کس که این خسروست
که با تاج و با جامههای نوست - بخورد آن زمان خسرو از می سه جام
می و نان کشکین که دارد بنام - فرود آمد آن شب بدانجا سپاه
همیداشتی رای خسرو نگاه - چنین گفت خسرو که بد روزگار
که دشمن بدین گونه شد خواستا ر - چو بر خسرو این کار گیریم تنگ
مگر تیز گردد بیاید به جنگ - بدو گفت خسرو که ای نیک خواه
مرا اندرین کار بنمای راه - چو خسرو شما را بدید او برفت
سوی روم با لشکر خویش تفت - چوبشنید بهرام کامد سپاه
سوی روم شد خسرو کینه خواه - تو با خسرو شوم گشتی یکی
جهاندیده یی کردی از کودکی - بگفت این و بنشست مرد دلیر
خزروان خسرو بیامد چو شیر - ممان دیر تا خسرو سرفراز
بکوبد بنزد تو راه دراز - وگر بیم داری ز خسرو به دل
پی از پارس وز طیسفون برگسل - به پوزش یک اندر دگر نامه ساز
مگر خسرو آید برای تو باز - دگر خسرو آن مرد بیداد و شوم
پدر را بکشت آنگهی شد بروم - نه برداشت خسرو پی از جای خویش
کجا زاد فرخ نهد پای پیش - بفرمانش آریم اگر چه گوست
و گر داستان را همه خسروست - که بگریخت شاهی چوخسرو زگاه
سوی دشمنان شد ز دست سپاه - بر آید همه نزد خسرو شوید
برین بوم و بر بیش ازین مغنوید - که گر خسرو آید برین مرز وبوم
سپاه آرد از پیش قیصر ز روم - که آنگه که خسرو بیاید زجای
ببینم من او را نشینم ز پای - ز بند این دو پای من آزاد کن
نخستین ز خسرو برین یادکن - که در روم آباد خسرو چه کرد
همی آشتی نو کند گر نبرد - چو آن ساربان روی خسرو بدید
بدان نامدار آفرین گسترید - همیتاخت خسرو به پیش اندرون
نه آب وگیا بود و نه رهنمون - چو از دور خراد بر زین بدید
ز جایی که بد پیش خسرو دوید - بدو گفت خسرو که نام توچیست
کجا رفت خواهی و کام تو چیست - چو خسرو به نزدیک ایشان رسید
بران شهر لشکر فرود آورید - نشانش یکایک به خسرو بگفت
همه رازها برگشاد از نهفت - بدو گفت خسروکه از خوردنی
چه داری هم از چیز گستردنی - چو مهتر برانگونه برنامه دید
هم اندر زمان پیش خسرو دوید - گرفتند یاران برو آفرین
که ای پاک دل خسرو پاک دین - چوخسرو نگه کرد و نامه بخواند
ز کار جهان در شگفتی بماند - بدو گفت خسرو جزین نیست رای
که با توشه باشیم و با رهنمای - چوخسرو به پیش اندرون بیشه دید
سپه را بران سبزه اندر کشید - بدو گفت خسرو که مهمان به راه
بیابی فزونی شود دستگاه - چو خسرو جوان بود و برتر منش
بدیشان نکرد از بدی سرزنش - همیگفت هرکس که ما بندهایم
به گفتار خسرو سر افگندهایم - بر آشفت خسرو به بستام گفت
که با من سخن برگشا از نهفت - بدو گفت خسرو تویی بیگمان
زتخت پدرگشته نا شادمان - بدو گفت خسرو که ای رای زن
ازان پس چه گویی چه خواهد بدن - چوگفتار راهب بیاندازه شد
دل خسرو از مهر او تازه شد - بدو گفت خسرو که از ترسگار
نیاید سخن گفت نابکار - ز گفتار او ماند خسرو شگفت
چو شرم آمدش پوزش اندر گرفت - بدو گفت خسرو جزین خود مباد
که کردی تو ای پیرداننده یاد - بپرسید خسرو کزین انجمن
که کوشد به رنج و به آزار تن - ببود اندر آن شهر خسرو سه روز
چهارم چو بفروخت گیتی فروز - چو بشنید خسرو بدان شاد گشت
روانش از اندیشه آزاد گشت - بکوشید با مرد خسروپرست
بدان تا شما را نیاید شکست - مرا خسرو از خویش و پیوند بیش
ز جان سخن گوی دارمش پیش - بدو گفت رو پیش خسرو بگوی
که ای شاه بینا دل و راه جوی - بر خسرو آمد فرستاده مرد
سخنهای قیصر همه یاد کرد - بیامد ز نزدیک خسرو سوار
چنین تا در قیصر نامدار - اگر خسرو آن خسروانی کلاه
بدست آورد سر بر آرد بماه - چو آمد به نزدیک خسرو سوار
بگفت آنچ بشنید با نامدار - چو خسرو بدید آن دلش تنگ شد
رخانش ز اندیشه بیرنگ شد - نگه کن خسرو بدین کار زار
شود شاد اگر پیچد از روزگار - نه بس دیر شاهی به خسرو رسد
ز شاهنشهی گردش نو رسد - چو خسرو سوی مرز خاقان شود
ورا یاد خواهد تن آسان شود - چوایشان بران گونه دیدند رای
بپردخت خسرو زبیگانه جای - یکی نامه بنوشت بر پهلوی
برآیین شاهان خط خسروی - که پذرفت خسرو زیزدان پاک
ز گردنده خورشید تا تیره خاک - همیتاخت تا پیش قیصر چوباد
سخنهای خسرو بدو کرد یاد - چو آن نامه نزدیک خسرو رسید
زپیوستن آگاهی نو رسید - برهنه نباید که خسرو تو را
ببیند که کاری رسد نو تو را - چو بشنید خسروکه آمد سپاه
ازان شارستان برد لشکر به راه - دل خسرو از لشکر نامدار
بخندید چون گل بوقت بهار - چو خسرو بدید آن گزیده سپاه
سواران گردنکش ورزمخواه - بخسرو فرستاد به آیین دین
همیخواست ازکردگار آفرین - بپذرفت دخترش گستهم گرد
به آیین نیکو بخسرو سپرد - جهاندار خسرو به موسیل گفت
که رنج تو کی ماند اندرنهفت - چنین گفت خسرو بگستهم شیر
که این کی بود ای سوار دلیر - بدو گفت خسرو که با رنج تو
درفشان کنم زین سخن گنج تو - چو رفتند نزدیک خسرو فراز
ستودند و بردند پیشش نماز - چو بیکار شد مرد خسروپرست
جهانجوی فرمود تا بر نشست - بپرسید خسرو به بندوی گفت
که گفتم تو راخاک یابم نهفت - ازان آگهی سر به سر نو شدند
بیاری به نزدیک خسرو شدند - به خسرو بگفت آنچ بر وی رسید
همان مردمی کو ز بهرام دید - همیگفت وخسرو فراوان گریست
ازان پس بدو گفت کاین مردکیست - برفت این دوگرد ازمیان سپاه
ز لشکر نگه کرد خسرو به راه - به گفتار بیکار با خسرویم
به دل با تو همچون بهار نویم - چو خسرو ببیند سپاه تو را
همان مردی و پایگاه تو را - بکردار بازارگانان برفت
بدرگاه خسرو خرامید تفت - شوم نامه نزدیک خسروبرم
به نزدیک او هدیهی نوبرم - اگر خسرو آید به ایران زمین
نبینی مگر گرز و شمشیر کین - ببستند بر پیش خسرو میان
که ما جنگ جوییم زایرانیان - چو آواز تیغش به خسرو رسید
بخندید کان زخم بهرام دید - چو خسرو بران گونه پیکار دید
فلک تار دید و زمین قار دید - همیخواندندیش بهرام چید
ببرید خسرو ز رومی امید - نیاطوس جنگی بتابید چشم
ازان خندهی خسرو آمد بخشم - دل و جان خسرو پراندیشه بود
جهان پیش چشمش یکی بیشه بود - به خسرو چنین گفت کای نامدار
نه نیکو بود خنده درکارزار - به خسرو چنین گفت کای سرفراز
نگه کن بدان بنده دیوساز - بدو گفت خسرو من از کشتنش
نخندم همی وز بریده تنش - چو بشنید خسرو زکوت این سخن
دلش گشت پردرد و کین کهن - دل خسرو ازکوت شد دردمند
گشادند زان کشته بند کمند - چوخسرو چنان دید برپای خاست
ازان کوهسر سر برآورد راست - نگه کرد خسرو بدان رزمگاه
جهان دید یکسر زلشکر سیاه - دل خسرو از درد ایشان بخست
تن خسته زندگان راببست - فرخ زاد و چون خسرو سرفراز
چو اشتاد پیروز دشمن گداز - هم آنگاه خسرو بران روی کوه
پدید آمد از راه دور از گروه - چوخسرو چنان دید با اندیان
چین گفت کای نره شیر ژیان - بخسرو چنین گفت کای پرفریب
به پیش فراز توآمد نشیب - چنین گفت خسرو بدین مهتران
که ای سرفرازن و فرمانبران - همه جنگ را تاختن نوکنند
برزم اندرون یاد خسرو کنند - هم آنگاه بهرام بالای خواست
یکی مغفر خسرو آرای خواست - همه جامهاش سبز و خنگی به زیر
ز دیدار او گشت خسرو دلیر - چو خسرو بیاراست بر قلبگاه
همه دل گرفتند یکسر سپاه - نباید که ما بیش باشیم چار
به خسرو مرا کس نیاید به کار - برو آفرین کرد خسرو به مهر
که پاداش بادت ز گردان سپهر - گرانمایه خسرو بشاپور گفت
من آن نامه با رای او بود جفت - چو نزدیک شد دست خسرو گرفت
ز یزدان پاک این نباشد شگفت - چو بهرام را دید خسرو ز راه
به ایرانیان گفت کامد سپاه - فرستاده خسرو به شاپور کس
که موسیل راباش فریادرس - بدو گفت خسرو که نام تو چیست
همیگفت چندی و چندی گریست - چوبهرام آواز خسرو شنید
باندیشه آن جادوی را بدید - بدیدند یاران خسروهمه
شد او گرگ و آن نامداران رمه - بدو گفت خسرو که اینست روی
که گفتی ز لشکر کنون یار جوی - نیاطوس چون روی خسرو ندید
عماری زرین به یکسو کشید - جفا پیشه برپیل تنها برفت
سوی قلب خسرو خرامید تفت - نگه کرد خسرو پس پشت خویش
ازان چار بهرام را دید پیش - مرا برگزیدند بر خسروان
به خاک افگنم نام نوشین روان - بدو گفت خسرو که هرگز گناه
بپیچید برو من نیم کینه خواه - چو یابی رهایی ز دستم بپوی
ز من هرچ دیدی به خسرو بگوی - ازین سوی خسرو بران رزمگاه
بیامد که بهرام بد با سپاه - همان خسروی طوق با گوشوار
صدوشست تا جامهی زرنگار - پذیره فرستاد خسرو سوار
گرانمایگان گرامی هزار - بزرگان به نزدیک خسرو شدند
همه پاک با هدیه نو شدند - چو خسرو نگه کرد و نامه بخواند
ازان خواسته در شگفتی بماند - به خسرو چنین گفت پس رهنمای
که دین نیست شاها به پوشش بپای - چو بشنید خسرو برآشفت و گفت
که کس دین یزدان نیارد نهفت - دگر روز خسرو بیاراست گاه
به سر برنهاد آن کیانی کلاه - به خسرو چنین گفت مریم که من
بپا آورم جنگ این انجمن - چو خسرو فرود آمد از تخت بار
ابا جامهی روم گوهر نگار - ز قیصر شنیدی که خسرو ز دین
بگردد چو آید به ایران زمین - غمی گشت زان کار خسرو چودید
بر خساره شد چون گل شنبلید - بیامد به نزدیک خسرو چو گرد
دل خویش خوش کرد زان گفته مرد - سواران رومی همه جنگ جوی
به درگاه خسرو نهادند روی - هم آنگه ز لشکر سواری چو باد
به خسرو فرستاد رومی نژاد - همی خلعت خسروی دادشان
به شاهی به مرزی فرستادشان - دگر مهر خسرو سوی اندیان
بفرمود بردن برسم کیان - چو بهرام بشنید بالای خواست
یکی جوشم خسرو آرای خواست - چو خاقان شنید این سخن برنشست
برفتند ترکان خسرو پرست - بزرگانش خوانند بهرام گرد
که از خسروان نام مردی ببرد - چوآن نامه نزدیک خاقان رسید
بران گونه گفتار خسرو شنید - ببرم سر خسرو بیهنر
که مه پای بادا ازیشان مه سر - برین هم نشان تا به اسفندیار
چو کیخسرو و رستم نامدار - چنان هم که با شاه ایران شکست
نه خسرو پرست و نه یزدان پرست - سخنهای خسرو بدو یاد کرد
دل مرد بیتن بدان شاد کرد - که آگاهی ما به خسرو برند
ورا زان سخن هدیهی نو برند - همیگفتم ای خسرو انجمن
که شاخ وفا را تو از بن مکن - نبد خسروی برتر از جمشید
کزو بود گیتی به بیم وامید - همه یکسره پیش خسرو شوید
بگویید و گفتار او بشنوید - نه خسرو پرست و نه ایزدپرست
تن پیلوار سپهبد که خست - چوخراد بر زین به خسرو رسید
بگفت آن کجا کرد و دید و شنید - بریدند هم در زمان او بمرد
پر از خون روانش به خسرو سپرد - سپاهی که از نزد خسرو شدی
برو روزگار کهن نو شدی - همان نیز گردوی و خسرو بهم
همیرفت از گردیه بیش و کم - چو بشنید خسرو بران شاد شد
همه رنجها بر دلش باد شد - نهاد آن خط خسرو اندر میان
بپیچید برنامه بر پرنیان - سپهبد به تاریکی اندر بمرد
شب و روز روشن به خسرو سپرد - فرستاده آمد بر زن چوگرد
سخنهای خسرو بدو یادکرد - نگه کرد خسرو بران زاد سرو
برخ چون بهار و برفتن تذرو - چو آن نامه نزدیک خسرو رسید
از آن زن و را شادی نو رسید - بدو مانده بد خسرو اندر شگفت
بدان برز و بالا و آن یال و کفت - بدیدم بیارم به فرمان کی
بدان تا فرستدش خسرو بری - بدو گفت خسرو ز کردار بد
چه داری بیاد ای بد بیخرد - بدو گفت خسرو که بد اخترت
نوشته مبادا جزین بر سرت - ازان زشت بد کامهی شوم پی
که آمد ز درگاه خسرو بری - چنین گفت خسرو که بسیارگوی
نژند اختری بایدم سرخ موی - همه موبدان مانده زو در شگفت
که تا یاد خسرو چنین چون گرفت - بخندید خسرو ز گفتار زن
بدو گفت کای ماه لشکرشکن - هممی هر زمانش فزون بود بخت
ازان تاجور خسروانی درخت - چو خسرو گشاده در باغ دید
همه چشمهی باغ پر ماغ دید - فرستاد خسرو سوی مرز روم
نگهبان آن فرخ آزاد بوم - نهادی یکی گنج خسرو نهان
که نشناختی کهتری در جهان - ز موبد چو بشنید خسرو سخن
بخندید و کاری نو افگند بن - بگوش اندرون خواند خسرو قباد
همیگفت شیر وی فرخ نژاد - چو شب کودک آمد گذشته سه پاس
بیامد بر خسرو اخترشناس - به فرخ بفرمود تا برنشست
یکی مرزبان بود خسروپرست - بدان من ز خسرو پذیرم سپاس
نیایش کنم روز و شب در سه پاس - به آرام شادست و پیروزبخت
بدین خسروانی نو آیین درخت - کنون داستان کهن نو کنیم
سخنهای شیرین و خسرو کنیم - چو خسرو به پردخت چندی به مهر
شب و روز گریان بدی خوبچهر - همیبود تاخسرو آنجا رسید
سرشکش ز مژگان برخ برچکید - به چشم اندر آورد زو خسرو آب
به زردی رخش گشت چون آفتاب - چو بالای سیصد به زرین ستام
ببردند با خسرو نیک نام - چنان خسروی برز و شاخ بلند
ز دشت اندر آمد به کاخ بلند - هزار و صد و شست خسرو پرست
پیاده همیرفت ژوپین بدست - مرین خوب رخ را به خسرو دهید
جهان را بدین مژدهی نو دهید - به سر برنهاد افسر خسروی
نگارش همه پیکر پهلوای - از ایوان خسرو برآمد ببام
به روز جوانی نبد شادکام - به موبد چنین گفت خسرو که تشت
همانا بد این گر دگرگونه گشت - نرفتند نزدیک خسرو سه روز
چهارم چوب فروخت گیتی فروز - چنین گفت خسرو که شیرین بشهر
چنان بد که آن بیمنش تشت زهر - فرستاد خسرو مهان را بخواند
بگاه گران مایگان برنشاند - چو موبد چنان دید برپای خاست
به خسرو چنین گفت کای راد وراست - به ایران اگر زن نبودی جزین
که خسرو بدو خواندی آفرین - چو آگاهی آمد ز خسرو به راه
به نزد بزرگان و نزد سپاه - همیکرد هر کس به خسرو نگاه
همه انجمن خیره از بیم شاه - که شیرین به مشکوی خسرو شدست
کهن بود کار جهان نوشدست - بشد زود موبد بگفت آن به شاه
همیداشت خسرو مر او را نگاه - چو آمد به کیخسرو نیک بخت
فراوان بیفزود بالای تخت - چو خسرو همیخواست کاید بباغ
دل میزبان شد چو روشن چراغ - بشد تابجایی که خسرو شدی
بهاران نشستن گهی نو شدی - فراوان بجستند و باز آمدند
به نزدیک خسرو فراز آمدند - چو آن دانشی گفت و خسرو شنید
به آواز او جام می در کشید - بیامد بمالید برخاک روی
بدو گفت خسرو چه مردی بگوی - نباید که در پیش خسرو شود
که ما کهنه گشتیم و او نو شود - یکی مرد بیدار با فرهی
به خسرو رسانید زو آگهی - کنون از مداین سخن نو کنم
صفتهای ایوان خسرو کنم - بدانست خسرو که او راست گفت
کسی راستی را نیارد نهفت - که خسرو فرستاد کسها بروم
به هند و به چین و به آباد بوم - چوشد هفت سال آمد ایوان بجای
پسندیدهی خسرو پاک رای - بر خسرو آمد جهاندیده مرد
برو کار و زخم بنایاد کرد - چو فرمان دهد خسرو زود یاب
نگیرم برین کار کردن شتاب - بدو گفت خسرو که چندین زمان
چرا خواهی از من توای بدگمان - از ایوان خسرو کنون داستان
بگویم که پیش آمد از راستان - دگر آنک نامش همیبشنوی
تو گویی همه دیبهی خسروی - کنون از بزرگی خسرو سخن
بگویم کنم تازه روز کهن - ز دینار و گنجش کرانه نبود
چنو خسرو اندر زمانه نبود - چو آگاه شد خسرو از کارشان
نبود آرزومند دیدارشان - دگر زاد فرخ که نامی بدی
به نزدیک خسرو گرامی بدی - چو پیغام خسرو شنید آن سپاه
شد از بیم رخسار ایشان سیاه - برون آمد از پیش خسرو نوند
به بازو مر آن نامه را کرد بند - بشد زاد فرخ به خسرو بگفت
که لشکر همه یار گشتند و جفت - بدو گفت قیصر که خسرو کجاست
ببایدت گفت بما راه راست - بدانست خسرو که آن کژگوی
همی آب و خون اندر آرد به جوی - مرا خواستی تا به خسرو دهی
که هرگز مبادت بهی و مهی - گزین کرد خسرو پس آزاده یی
سخن گوی و دانا فرستاده یی - بدو گفت گریان که خسرو کجاست
رها کردن مانه کار شماست - همان زاد فرخ زبان برگشاد
بدیهای خسرو همه کرد یاد - چو خسرو بدان گونه آوا شنید
به رخساره شد چون گل شنبلید - کنون رنج در کار خسرو بریم
بخواننده آگاهی نوبریم - بدانست شیروی کو خسروست
که دیدار او در زمانه نوست - چنین گفت زان پیل بر پهلوی
که ای گنج اگر دشمن خسروی - چو خسرو ز دور آن سپه را بدید
به پژمرد و شمشیر کین برکشید - که ما بندگانیم و او خسروست
بدان شاه روز بد اکنون نوست - چو نزدیک او رفت تنها ببود
فراوان سخن گفت و خسرو شنود - همیبود خسرو بران مرغزار
درخت بلند ازبرش سایه دار - بدو گفت خسرو چه گفتی بگوی
نه انده گساری نه پیکارجوی - چنین شاخ در گنج خسرو بدی
برین گونه هر سال صد نوبدی - بدو گفت خسرو که آری رواست
همه بیمم از مردم ناسزاست - بخندید خسرو به آواز گفت
که این رای تو با خرد نیست جفت - سوی ناسزایان شود تاج وتخت
تبه گردد این خسروانی درخت - همیگفت هریک به بانگ بلند
که ای پر هنر خسرو ارجمند - چنین داد پاسخ که فرخ قباد
به خسرو مرا چند پیغام داد - که همداستانی مکن روز و شب
که کس پیش خسرو گشاید دو لب - تو اکنون ز خسرو برین بارخواه
بدان تا بگویم پیامش ز شاه - بدان نامه در بد که شادان بزی
که با تاج زر خسروی را سزی - بمیرد کسی کو ز مادر بزاد
ز کیخسرو آغاز تا کی قباد - برنده همیبرد و خسرو نخورد
ز چیزی که دیدی بخوان گرم و سرد - به خوالیگران شاه شیروی گفت
که چیزی ز خسرو نباید نهفت - همیگفت الایا ردا خسروا
بزرگاسترگاتن آور گوا - هر آنکس که او کار خسرو شنود
به گیتی نبایدش گستاخ بود - ابا جامه و آبدستان وآب
همیکرد خسرو ببردن شتاب - چو آگاهی آمد به بازار و راه
که خسرو بران گونه برشد تباه - که خون چنان خسروی ریختی
همیکوه در گردن آویختی - به لرزید خسرو چو او را بدید
سرشکش ز مژگان به رخ برچکید - چنین گفت خسرو که آمد زمان
بدست فرومایهی بدگمان - به مزد جهاندار خسرو بداد
به نیکی روان ورا کرد شاد - که زان پس که من نزد خسرو شدم
به مشکوی زرین او نوشدم - بشد چهر بر چهر خسرو نهاد
گذشته سخنها برو کرد یاد - چو آوردم این روز خسرو ببن
ز شیروی و شیرین گشایم سخن - به نزدیک او کس فرستاد شاه
که از سوک خسرو برآمد دو ماه - بدان گه که من جفت خسرو بدم
به پیوستگی در جهان نو بدم - به پیروز خسرو سپردم سپاه
که از داد شادست و شادان ز شاه - چو خسرو که چشم و دل روزگار
نبیند چنو نیز یک شهریار - دگرگونه آهنگ بدکامه کرد
به پیروز خسرو یکی نامه کرد - چو پیروز خسرو چنان نامه دید
همه پیش و پس رای خودکامه دید - چو پیروز خسرو بیامد برش
تو گفتی ز گردون برآمد سرش - بد اندیش یاران او را براند
جز از شاه و پیروز خسرو نماند - پس آگاهی به نزد گر از
که زو بود خسرو بگرم و گداز - همه یار پیروز خسرو شدند
اگر نو جهانجوی اگر گو بدند - پس از من پسر بر نشیند بگاه
نهد بر سر آن خسروانی کلاه - نشانی ز پیروز خسرو بجست
بیاورد ناگاه مردی درست - چو بر خسروی گاه بنشست شاد
کلاه بزرگی به سر برنهاد - یکی افسری خسروی بر سرش
درفشان ز دیبای چینی برش - نگه کرد خسرو بدو خیره ماند
بدان خیرگی نام یزدان بخواند - بدو گفت خسرو که در آسیا
نشستست کنداوری برگیا - به شبگیر گاه سپیده دمان
سواری سوی خسرو آمد دوان - فرومایهیی بود خسرو به نام
نه تخت و نه گنج و نه تاج و نه کام - جهاندار کیخسرو از پشت اوی
بیامد جهان کرد پرگفت و گوی - درودی همان بر که کشتی به باغ
درفشان شد آن خسروانی چراغ - سواران ماهوی شوریده بخت
به دیدند کان خسروانی درخت