«گردون» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «گردون» در غزلیات حافظ شیرازی
- ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون
نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا - برو از خانه گردون به در و نان مطلب
کان سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را - تیر آه ما ز گردون بگذرد حافظ خموش
رحم کن بر جان خود پرهیز کن از تیر ما - ز دور باده به جان راحتی رسان ساقی
که رنج خاطرم از جور دور گردون است - شب صحبت غنیمت دان که بعد از روزگار ما
بسی گردش کند گردون بسی لیل و نهار آرد - چو پیش صبح روشن شد که حال مهر گردون چیست
برآمد خنده خوش بر غرور کامگاران زد - رقیب آزارها فرمود و جای آشتی نگذاشت
مگر آه سحرخیزان سوی گردون نخواهد شد - دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت
دایما یک سان نباشد حال دوران غم مخور - سری که بر سر گردون به فخر می سودم
به راستان که نهادم بر آستان فراق - ز چشم من بپرس اوضاع گردون
که شب تا روز اختر می شمارم - گردون چو کرد نظم ثریا به نام شاه
من نظم در چرا نکنم از که کمترم - من که دارم در گدایی گنج سلطانی به دست
کی طمع در گردش گردون دون پرور کنم - اعتمادی نیست بر کار جهان
بلکه بر گردون گردان نیز هم - مه جلوه می نماید بر سبز خنگ گردون
تا او به سر درآید بر رخش پا بگردان - جلوه گاه طایر اقبال باشد هر کجا
سایه اندازد همای چتر گردون سای تو - آن غالیه خط گر سوی ما نامه نوشتی
گردون ورق هستی ما درننوشتی - کام بخشی گردون عمر در عوض دارد
جهد کن که از دولت داد عیش بستانی - سعدی شیرازی
- «گردون» در غزلیات سعدی شیرازی
- آن بار که گردون نکشد یار سبکروح
گر بر دل عشاق نهد بار نباشد - گر نبارد فضل باران عنایت بر سرم
لابه بر گردون رسانم چون جهودان در فطیر - آه دردآلود سعدی گر ز گردون بگذرد
در تو کافردل نگیرد ای مسلمانان نفیر - ز گردون نعره می آید که اینت بوالعجب کاری
که سعدی را ز روی دوست برخوردار می بینم - افتاده زمین به حضرت او
گردونش به خدمت ایستاده - خیام نیشابوری
- «گردون» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «گردون» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- از عشق گردون متلف بیعشق اختر منخسف
از عشق گشته دال الف بیعشق الف چون دالها - رقصان سوی گردون شوم زان جا سوی بیچون شوم
صبر و قرارم بردهای ای میزبان زودتر بیا - خورشید از رویش خجل گردون مشبك همچو دل
از تابش او آب و گل افزون ز آتش در ضیا - بر خواجه روی زمین بگشاد از گردون كمین
تیری زدش كز زخم او همچون كمانی شد دوتا - ای هفت گردون مست تو ما مهرهای در دست تو
ای هست ما از هست تو در صد هزاران مرحبا - چه جای ما كه گردون را چو گاوان در خرس بست او
كه چون كنجد همیكوبد به زیر آسمان ما را - ترنگ و تنتنش رفته به گردون
اگر چه ناید آن در گوش صما - به پر عشق بپر در هوا و بر گردون
چو آفتاب منزه ز جمله مركبها - باده خواران به نیم جو نخرند
این دو قرص درست گردون را - شكار نسر طایر را به گردون
چو جان جعفری طیار امشب - میزنی تو زخمه و بر میرود
تا به گردون زیر و زارم روز و شب - آن كس كه به گردون رود و گیرد آهو
با صبر و تأنی و به هنجار مرا یافت - گاو و ماهی ثری قربان ماست
شیر گردونی به زیر بار ماست - جنون عشق به از صد هزار گردون عقل
كه عقل دعوی سر كرد و عشق بیسر و پاست - غلغل مستان چو به گردون رسید
كركس زرین فلك پر گرفت - در چاه شب غافل مشو در دلو گردون دست زن
یوسف گرفت آن دلو را از چاه سوی جاه شد - به دورانها چو من عاشق نرست از مغرب و مشرق
بپرس از پیر گردونی كه چون من پشت خم دارد - كسی كو خواب میبیند كه با ماهست بر گردون
چه غم گر این تن خفته میان كاهدان باشد - چراغ چرخ گردونم چو اجری خوار خورشیدم
امیر گوی و چوگانم چو دل میدان من باشد - اگر چرخ وجود من از این گردش فروماند
بگرداند مرا آن كس كه گردون را بگرداند - در خانه جهد عیسی تا وارهد از دشمن
از خانه سوی گردون ناگاه گذر یابد - میخندد این گردون بر سبلت آن مفتون
خود را پی دو سه خر آن مسخره خر سازد - آمد شه معراجی شب رست ز محتاجی
گردون به نثار او با دامن زر آمد - چون بسته نبود آن دم در شش جهت عالم
در جستن او گردون بس زیر و زبر آمد - از گردش گردون شد روز و شب این عالم
دیوانه آن جا را گردون بنگر داند - عید آمد ای مجنون غلغل شنو از گردون
كان معتمد سدره از عرش مجید آمد - وگر بیكار گردد چرخ گردون
جهان عاشقان بر كار باشد - مشو غره به ازرق پوش گردون
كه اندر زیر ایزاری ندارد - منور شد چو گردون خاك تبریز
چو شمس الدین در آن میدان درآمد - سرك بر آستان نه همچو مسمار
كه گردون این چنین سر را نساید - یك شبی خورشید پایه تخت او را بوسه داد
لاجرم بر چرخ گردون تا ابد تابنده شد - به سفر چون مه گردون به شب چارده پر شد
به نظرهای الهی به یكی لحظه كجا شد - به سفر چون مه گردون به شب چارده پر شد
به نظرهای الهی به یكی لحظه كجا شد - خردم گفت برپر ز مسافران گردون
چه شكسته پا نشستی كه مسافرم نیامد - بره و خوشه گردون ز برای خورش است
تا ز خرمنگه آن ماه عطایی برسد - ما ز گردون سوی مادون آمدیم
باز ما را سوی گردون بركشید - صاف جانها سوی گردون میرود
درد جانها سوی هامون میرود - جان و دل فرشته جفت هوای حق شد
گردون فرشتگان را زان روی مفرش آمد - ترك فلك گاو را بر سر گردون ببست
كرد ندا در جهان كی به سفر میرود - ز خورشید پرسی كه گردون چه سان بد
ز مه پرس باری كه جوزا چه میشد - دل گردون خلل كند چو مه تو نهان شود
چو رسد تیر غمزهات همه قدها كمان شود - نبود رشك عشق تو بجهد خون عاشقان
چو شفق بر سر افق همه گردون نشان شود - از رخ ماه او چو ابر گشود
هفت گردون ز همدگر بگشاد - شمس تبریز نردبانی ساخت
بام گردون برآ كه آسان شد - آورد برون گردون از زیر لگن شمعی
كز خجلت نور او بر چرخ نماند اختر - التماس آتشینم سوی گردون میرود
جبرئیل از عرش گوید یا رب آمین یاد دار - همچو خور عالم فروز و همچو گردون سرفراز
هم كلید هشت جنت هم برون از پنج و چار - عاشق روی تو را گنبد گردون نكشد
مگرش جای دهی بر سر گردون دگر - دلو گردون چو از آن آب حیات آمد پر
شود آن سنبله خشك از او گوهربار - گر چه میكاهم چو ماه از عشق او
گر چه میگردم چه گردون بر قمر - زان عشق همچو افیون لیلی كنی و مجنون
ای از سنات گردون سانی و چیز دیگر - پرده گردون بدر نعمت جنت بخور
آب بزن بر جگر حور بكش در كنار - تو تیره گردی از شب چو آینه گردون
نه زردروی خزان گردی از هوا چو شجر - گر به سنام سر گردون روی
بر تو قضا راست سنامی دگر - ببوسد خاك پایش شیر گردون
بدان لب كه نیالاید به مردار - ای مست ماه روی تو استاره و گردون خوش
رویت خوش و مویت خوش و آن دیگرت بیرون خوش - چه باشد در چنان دریا به غیر گوهر گویا
چه باتابست آن گردون ز عكس بحر دربارش - از او چونست این دل چون كز او غرقست ره ره خون
وز او غوغاست در گردون و ناله جان ز هیهایش - مه كی باشد با مه ما كز جمال و طالعش
نحس اكبر سعد اكبر گشت بر گردون خویش - آن مه كه هست گردون گردان و بیقرارش
وان جان كه هست این جان وین عقل مستعارش - باز سعادت رسید دامن ما را كشید
بر سر گردون زدیم خیمه و ایوان خویش - از شرر آفتاب شیشه گردون نكفت
سایه بیسایهای دید دراشكست دوش - بگویمت كه چرا چرخ میزند گردون
كیش به چرخ درآورد تاب اختر عیش - اگر چه كره گردون حرون و تند نمود
به دست عشق وی آمد شكال و افسارش - تا حلقه مطربان گردون
مستانه برآورند آهنگ - یكی میرفت در چاهی چو در چه دید او ماهی
مه از گردون ندا كردش من این سویم تو لاتعجل - چو بگذشتی تو گردون را بدیدی بحر پرخون را
ببین تو ماه بیچون را به شهر لامكان ای دل - لب ببند ایرا به گردون میرسد
بیزبان هیهای دل هیهای دل - دوران كنون دوران من گردون كنون حیران من
در لامكان سیران من فرمان ز قان آوردهام - از كاسه استارگان وز خون گردون فارغم
بهر گدارویان بسی من كاسهها لیسیدهام - چرخ ار نگردد گرد دل از بیخ و اصلش بركنم
گردون اگر دونی كند گردون گردان بشكنم - مرا گردون همیگوید كه چون مه بر سرت دارم
بگفتم نیك می گویی بپرس از من اگر باشم - به خرمنگاه گردونی كه راه كهكشان دارد
چو تركان گرد تو اختر چه خرگاهی نمیدانم - كه آن خورشید بر گردون ز عشق او همیسوزد
و هر دم شكر می گوید كه سوزش را همیشایم - مگر من خانه ماهم چو گردون
كه چون گردون ز عشقش بیسكونم - غلام ماست ازرق پوش گردون
غلام خویشتن را چون اسیریم - چرا از جهل بر ما می دوانی
نه گردون را چنین ما می دوانیم - چون براق عشق عرشی بود زیر ران ما
گنبدی كردیم و سوی چرخ گردون تاختیم - گه چو گردون از مه و خورشید اشكم پر كنیم
گر چو خورشید آبها را جمله بیاشكم خوریم - هله ای گنبد گردون بشنو قصهام اكنون
كه چو تو همره ماهم بر و پهنای تو دارم - نه چو گردون نه چو چرخم نه چو مرغم نه چو فرخم
نه چو مریخ سلح كش نه چو مه نیمه و زیرم - جز از آن روی چو ماهت كه مهش جویان است
دگر از بهر كه سرگشته چو گردون باشیم - والله كشانم او را چندان به گرد گردون
كز جان دودرنگش آتش عیان برآرم - بار دگر ذره وار رقص كنان آمدیم
زان سوی گردون عشق چرخ زنان آمدیم - چه نردبان كه تراشیدهام من نجار
به بام هفتم گردون رسید رفتارم - جان مست گشت از كاس او ای شاد كاس و طاس او
طاسی كه بهر سجدهاش شد طشت گردون سرنگون - عالم چه دارد جز دهل از عیدگاه عقل كل
گردون چه دارد جز كه كه از خرمن افلاك من - گر این از شمس تبریز است زهی بنده نوازیها
وگر از دور گردون است زهی دور و زهی دوران - از دست كشاكش من وز چرخ پرآتش من
می گردم و می نالم چون چنبره گردون - بجو باده گلگون از آن دلبر موزون
كه این دم مه گردون روان گشت به میزان - ز گردشهای تو می داند آن كس
كه گردون را بگرداند خمش كن - شنیدم چرخ گردون را كه می گفت
منم یك لقمه از حلوای مستان - نمیبینم تو را آن مردی و زور
كه بر گردون روی نارفته در گور - در گم شدگی رسید جایی
كان جا نه زمین بود نه گردون - خاك را دیدم سیاه و تیره و روشن ضمیر
آب روشن آمد از گردون و كردش امتحان - گر ز صوفی خانه گردونی ای صوفی برآ
و اندرآ اندر صف انا لنحن الصافون - دل چو دریا شودم چون گهرت درتابد
سر به گردون رسدم چونك بخاری سر من - خاكیان زین باده بر گردون زدند
ای می تو نردبان آسمان - جانی ز شرح افزون بالای چرخ گردون
چست و لطیف و موزون چون مه به برج میزان - ای عاشق موفق وی صادق مصدق
میبایدت چو گردون بر قطب خود تنیدن - نشست نقش دعایم به عالم گردون
كجاست گوش نمازی كه بشنود آمین - ز خورشید یك جو چو ظاهر شود
بروبد ز گردون ره كهكشان - در عشق چون مجنون شود سرگشته چون گردون شود
آن كو چنین رنجور شد نایافت شد داروی او - بیپای چو روز و شب اندر سفریم ای جان
چون میرسد از گردون هر لحظه تعال تو - به خاك آن هر سه عنصر را كند صید
به گردون میكند آهو شكار او - چرا ازرق قبای چرخ گردون
چنین بندد كمر از شیوه تو - دامن گردون پر از در است و مروارید و لعل
جانهای عاشقان چون سیلها غلطان شده - آه عاشق ز چه سوزد تتق گردون را
ز آنك میخیزد آن آتش و آن آهش از او - گاو و بزغاله و بره گردون چرخ
باد ای ماه بتان قربان تو - مگر غول بیابانی ره مدین نمیدانی
كه فوق سقف گردونی تو را قصر است و درساره - قمررویان گردونی بدیده عكس رخسارش
خجل گشته از آن خوبی پس گردن بخاریده - برای ماه بیچون را كشیدی جور گردون را
مسلم گشت مجنون را كه عاقل نیست این كاره - به دم در چرخ میآری فلكها را و گردون را
چه باشد پیش افسونت یكی ادراك پوسیده - خوی ملكی بگزین بر دیو امیری كن
گاو تو چو شد قربان پا بر سر گردون نه - از هیبت خون ریزی آن چشم چو مریخ
مریخ ز گردون پی زنهار رسیده - كو لذت آب و گل و كو آب حیاتی
كو قبه گردونی و كو بام خمیده - كنون درهای گردون برگشادند
كه عاجز شد فلك از ناله و آه - ایا خورشید بر گردون سواره
به حیله كرده خود را چون ستاره - چونك كردم رو به بالا من بدیدم یك مهی
فتنه خورشید گشته آفت گردون شده - كره گردون تند پیشش پالانیی
بر سر میدان او جان خر باتوبره - ور سحر آن كس نیستی كو چشم بندی میكند
چون چشم و دل این جسم و تن بر سقف گردون آمدی - از بام گردون آمدی ای آب آب زندگی
از بام ما جولان زدی با ناودان آمیختی - بویی ز گردون میرسد با پرسش و دلداریی
از دام تن وا میرهد هر خسته دل اشكاریی - آه چه دیوانه شدم در طلب سلسلهای
در خم گردون فكنم هر نفسی غلغلهای - بگو اسرار ای مجنون ز هشیاران چه میترسی
قبا بشكاف ای گردون قیامت را چه میپایی - منم باری بحمدالله غلام ترك همچون مه
كه مه رویان گردونی از او دارند زیبایی - چو طوافان گردونی همیگردند بر آدم
مگر ابلیس ملعونی كه بر آدم نمیگردی - اگر بر زندگان ریزی برون پرند از گردون
وگر بر مردگان ریزی شود مرده مسیحایی - درآمد ترك در خرگه چه جای ترك قرص مه
كی دیده است ای مسلمانان مه گردون در این پستی - ور آن ماه دو صد گردون به ناگه خرمنی كردی
طرب چون خوشهها كردی و چون خرمن بخندیدی - شدی دربان هر دونی به زیر بام گردونی
به كوی یار ما دررو كه بینی بام و در باری - بر این گردش حسد آرد دوار چرخ گردونی
كه این مغز است و آن قشر است و این نور است و آن ناری - اگر امداد لطف تو نباشد در جهان تابان
درافتد سقف این گردون بیارد رو به ویرانی - درون خود طلب آن را نه پیش و پس نه بر گردون
نمیبینی كه اندر خواب تو در باغ و گلزاری - از لطف تو از عقرب صد شیر بجوشیده
و آن كره گردون را هم رام كنی حالی - از كیسه حق گردون صد نور و ضیا ریزد
دریا ز عطای حق دارد گهرافشانی - بر خیمه این گردون تو دوش قنق بودی
مه سجده همیكردت ای ایبك خرگاهی - خورشید ز تو گشته صاحب كله گردون
وز بخشش تو دیده این ماه سما ماهی - هر لحظه ز گردون برسد بانگ كه ای گاو
ما راه سعادت بنمودیم تو دانی - شبی بر گرد محبوسان گردون
بگردی ای مه تابان نخسبی - تو آن ماهی كه در گردون نگنجی
تو آن آبی كه در جیحون نگنجی - نه گاوی كه كشی بیگار گردون
بر آن بالای گردون شو كه بودی - چو آب و گل به آب و گل سپردی
قماش روح بر گردون كشیدی - چو گردون قبول تو بگردد
شود جمله مصیبتها سروری - تو خورشیدی و جانها سایه تو
نه چون خورشید گردون در زوالی - مصقول شود چو چهره گردون
چون دود سیاه را تو بزدایی - عكس این آتش بزد بر آینه گردون و شد
هر طرف از اختران بر چرخ گردان آتشی - صد غریو و بانگ اندر سقف گردون افكنیم
من نیم در عشق پابرجای تو یك بانگی - همه ذرات چو ذاالنون همه رقاص چو گردون
همه خاموش چو مریم همه در بانگ چو قاری - چو فرشتگان گردون به تو تشنهاند و عاشق
رسدت ز نازنینی كه سر بشر نداری - آهوان را به گه صید به گردون گیری
ای كه بر دام و دم شعبده گر میخندی - شیر گردون كه همه شیردلان از تو برند
جگر و صف شكنی حمیت و استیزه گری - گل چه باشد كه اگر جانب گردون نگری
سرنگون زهره و مه را ز فلك درفكنی - چون براق عشق از گردون رسید
وارهد عیسی جان زین خر بلی - سر را نهد به بیرون بیسر بر تو آید
تا بشنود ز گردون بیگوش یا عبادی - قارون مثال دلوی در قعر چه فروشد
عیسی به بام گردون بنمود خوش كمندی - گردون اگر بنالد گاو است زیر بار
زین نعل بازگونه غلط كار آگهی - دوش همه شب دوش همه شب گشتم من بر بام حبیبی
اختر و گردون اختر و گردون برده ز زهره جام حبیبی - مخزن قارون مخزن قارون اختر گردون ملك همایون
گر بدهد جان گر بدهد جان او نگزارد وام حبیبی - در این منازل گردون در این طواف همایون
گر از قضا مه ما را به اتفاق بیابی - وگر ز چنبر گردون برون كشی سر و گردن
ز خرگله برهیدی فرشتهای و ز ناسی - به جان جمله مردان اگر چه جمله یكی اند
كه زیر چرخه گردون تنا چو گاو خراسی - در آفاق گردون زمانی پریدی
گذشتی بدان شه كه او را سزایی - به صورت ز خاكی و زین خاك پاكی
چو پاكان گردون نخوردی نخفتی - گر آن روی چون مه به گردون نمایی
به صبح جمالت سحر را ببندی - چه ماه و چه گردون چه برج و چه هامون
همه رمز آنست دریاب ار آنی - الا ماه گردون! كه سیاح چرخی
پی من باشد دمی گر بپایی؟! - همچو ملك جانب گردون بپر
همچو فلك خم ده، اگر میخمی - «گردون» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- چون گاو چه میکشی تو بار گردون
چرخی بزن و بر سر این گردون آ - ای همچو خر و گاو که و جو طلبت
تا چند کند سایس گردون ادبت - آن روز که مهرگان گردون زدهاند
مهر زر عاشقان دگرگون زدهاند - دوش آن بت من همچو مه گردون بود
نی نی که به حسن از آفتاب افزون بود - روزیست که از ورای گردون آمد
زان روز بهی که روزافزون آمد - شور آوردم که گاو گردون نکشد
دیوانگیی که صد چو مجنون نکشد - مرغی ملکی زانسوی گردون بپرد
آن سوی که سوی نیست بیچون بپرد - ای چشم بیا دامن خود در خون کش
وی روح برو قماش بر گردون کش - گردان به هوای یار چون گردونیم
ایزد داند در این هوا ما چونیم - از جوشش من جوش کن صد جیحون
وز گردش من خیره بماند گردون - شوری دارم که برنتابد گردون
شوریکه به خواب درنبیند مجنون - ای آتش بخت سوی گردون رفتی
وی آب حیات سوی جیحون رفتی - ای خالق گردون به خودم مهمان کن
گردون به کجا برد به آب گرمی - عید آمد و عید بس مبارک عیدی
گر گردون را دهان بدی خندیدی - چون باشد طلعت مه گردونی
تابان و لطیف و خوبی و موزونی - گوهر چه بود به بحر او جز سنگی
گردون چه بود بر در او سرهنگی - گردون سرافراشته صد بوسه زند
هر روز بر آن پای که بندش تو کنی - فردوسی
- «گردون» در شاهنامه فردوسی
- که چون خواستی دیو برداشتی
ز هامون به گردون برافراشتی - که گردون نگردد بجز بر بهی
به ما بازگردد کلاه مهی - به پیلان گردون کش و گاومیش
سپه را همی توشه بردند پیش - به گردونهها بر چه مشک و عبیر
چه دیبا و دینار و خز و حریر - ابا پیل گردونکش و رنگ و بوی
ز خاور به ایران نهادند روی - به پیلان گردونکش آن خواسته
به درگاه شاهآور آراسته - ز مادر بزادم بران سان که دید
ز گردون به من بر ستمها رسید - که گردون به سر بر چنان نگذرد
که ما را همی باید ای پرخرد - نهنگ دژم بر کشیدی ز آب
به دم درکشیدی ز گردون عقاب - ز شبگیر تا خور ز گردون بگشت
نبد کوه پیدا نه دریا نه دشت - اگر با تو گردون نشیند به راز
هم از گردش او نیابی جواز - چنین است کردار گردون پیر
گهی چون کمانست و گاهی چو تیر - درخت برومند چون شد بلند
گر آید ز گردون برو بر گزند - به جنگش بیاراست افراسیاب
به گردون همی خاک برزد ز آب - چو سام نریمان به گیتی نبود
سرش را نیارست گردون بسود - برفتند و روی هوا تیره گشت
ز سهراب گردون همی خیره گشت - کس اندر جهان جاودانه نماند
ز گردون مرا خود بهانه نماند - غمی گشت رستم به آواز گفت
که گردون سر من بیارد نهفت - جهاندار یزدان پناه منست
زمین تخت و گردون کلاه منست - کنون باورم شد که او این بگفت
که گردون گردان چه دارد نهفت - چو چیره شدی بیگنه خون مریز
مکن چنگ گردون گردنده تیز - بیامد دگرباره داماد طوس
همی کرد گردون برو بر فسوس - که اویست بر نیک و بد رهنمای
وزویست گردون گردان بجای - زمین گرد ببرید و برداشتش
ز هامون بگردون برافراشتش - کزویست گردون گردان بپای
هم اویست بر نیک و بد رهنمای - فرو ماند گردون گردان بجای
شده سست خورشید را دست و پای - بگردون برافگند هر یک چو کوه
بشد گاومیش از کشیدن ستوه - چه مایه هنرها برین پهن دشت
که کردیم و گردون بران بر گذشت - سپاهی که هنگام ننگ و نبرد
ز جیحون بگردون برآورد گرد - جهان پر ز گردون بد و گاومیش
ز بهر خورش را همی راند پیش - برین گونه چون شاه لشکر بساخت
بگردون کلاه کیی برفراخت - سواریست گردافکن و شیر گیر
عقاب اندر آرد ز گردون به تیر - بفرمود تا گاو گردون برند
سراپرده از شهر بیرون برند - ببردند گاوان گردون کشان
بران بیشه کز گرگ بودی نشان - چو بیرون کشیدندش از مرغزار
به گاوان گردونکش تاودار - نشستنگهی داشت میرین که ماه
به گردون ندارد چنان جایگاه - نگه کن بدین مرد قیصر نژاد
که گردون گردان بدو گشت شاد - هرانکس که آن زخم شمشیر دید
خروشیدن گاو گردون شنید - بشد اهرن و گاو گردون ببرد
تن اژدها کهتران را سپرد - خود از پیش گاوان و گردون برفت
به نزدیک قیصر خرامید تفت - ازان زخم و آن اژدهای دژم
کزان بود بر گاو گردون ستم - شکسته شود چرخ گردونها
زمین سرخ گردد از ان خونها - تو گفتی که گردون بپرد همی
زمین از گرانی بدرد همی - ز دور اژدها بانگ گردون شنید
خرامیدن اسپ جنگی بدید - فرو برد اسپان و گردون به دم
به صندوق در گشت جنگی دژم - ز گردون و آن تیغها شد غمی
به زور اندر آورد لختی کمی - یکی نغز گردون چوبین بساخت
به گرد اندرش تیغها در نشاخت - بیاورد گردون و صندوق شیر
نشست اندرو شهریار دلیر - چو سیمرغ زان تیغها گشت سست
به خوناب صندوق و گردون بشست - همان اسپ و گردون و صندوق برد
سپه را به سالار لشکر سپرد - بران سایه بر اسپ و گردون بداشت
روان را به اندیشه اندر گماشت - بدان بد که گردون بگیرد به چنگ
بران سان که نخچیر گیرد پلنگ - ز مردی و بالا و دیدار اوی
به گردون برآمد چنین کار اوی - ز گردون گردان که یارد گذشت
خردمند گرد گذشته نگشت - چنین پاسخ آورد ناکس شغاد
که گردون گردان ترا داد داد - به طبع این چنین هم شدست آبکش
ز گردون پذیره همی آب خوش - که خرطوم او از هوا برترست
ز گردون مر او را زحل یاورست - به گردون براندند بر پیش شاه
درونش پر از نفط کرده سیاه - از آهن سپاهی به گردون براند
که جز با سواران جنگی نماند - سر اندر ستاره یکی کوه دید
تو گفتی که گردون بخواهد کشید - بسی تخت شاهان بپرداختی
سرت را به گردون برافراختی - به تندی بیامد سوی هفتواد
به گردون برآمد سر بدنژاد - از آواز گوپال وز ترگ و خود
همی داد گردون زمین را درود - بفرمود تا خلعتش ساختند
سرش را به گردون برافراختند - برین نیز برگشت گردون سه ماه
زمانه به جوش آمد از خون شاه - چو دو گاو گردون میانش تهی
شکمشان پر از نار و سیب و بهی - بکن کار زان پس به یزدان سپار
نه گردون به جنگست با ماهیار - چو گردون بپوشد حریر سیاه
به جشن آید آن مرد با دستگاه - چو بیدادگر شد جهاندار شاه
ز گردون نتابد ببایست ماه - که جاوید بادی تن و جان درست
مبیناد گردون میان تو سست - چو گردون بپوشید چینی حریر
ز خوردن برآسود برنا و پیر - بفرمود تا گاو و گردون برند
سر کرگ زان بیشه بیرون برند - به گردون سرش سوی شنگل کشید
چو شاه آن سر اژدها را بدید - همه کار ایران و توران بساخت
بگردون کلاه مهی برفراخت - بدان گه بود بیم رنج و گزند
که گردون گردان برآرد بلند - دگر گفت کای مرد روشنخرد
ز گردون چه بر سر همیبگذرد - همه رومیان سر به گردون برند
سخنها ز اندازه بیرون برند - گذرهای جیحون بدارید پاک
ز جیحون به گردون برآرید خاک - ز گفتار این مرد اخترشناس
ز گردون گردان شدم ناسپاس - چو گردنده گردون به سر بر بگشت
شد آن شاه را سال بر سی و هشت - چو پیروز خسرو بیامد برش
تو گفتی ز گردون برآمد سرش - که زود آید این روز آهرمنی
چو گردون گردان کند دشمنی - همان گاو گردون هزار از نمک
بیارند تا بر چه گردد فلک - ز گاوان گردون کشان چل هزار
که رنج آورد تا که آید به کار - بدانگه که بیدار بد بخت اوی
بگردون کشیدی فلک تخت اوی