«حیات» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «حیات» در غزلیات حافظ شیرازی
- حافظ ار آب حیات ازلی می خواهی
منبعش خاک در خلوت درویشان است - دل را که مرده بود حیاتی به جان رسید
تا بویی از نسیم می اش در مشام رفت - لب چو آب حیات تو هست قوت جان
وجود خاکی ما را از اوست ذکر رواح - آبی که خضر حیات از او یافت
در میکده جو که جام دارد - دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند - بضرب سیفک قتلی حیاتنا ابدا
لان روحی قد طاب ان یکون فداک - سرم خوش است و به بانگ بلند می گویم
که من نسیم حیات از پیاله می جویم - سخن این است که ما بی تو نخواهیم حیات
بشنو ای پیک خبرگیر و سخن بازرسان - گرد لبت بنفشه از آن تازه و تر است
کآب حیات می خورد از جویبار حسن - اگر چه زنده رود آب حیات است
ولی شیراز ما از اصفهان به - بگفتمی که بها چیست خاک پایش را
اگر حیات گران مایه جاودان بودی - به کجا برم شکایت به که گویم این حکایت
که لبت حیات ما بود و نداشتی دوامی - وقت را غنیمت دان آن قدر که بتوانی
حاصل از حیات ای جان این دم است تا دانی - سعدی شیرازی
- «حیات» در غزلیات سعدی شیرازی
- اگر جنازه سعدی به کوی دوست برآرند
زهی حیات نکونام و رفتنی به شهادت - خواهی که دگر حیات یابد
یک بار بگو که کشته ماست - لب های تو خضر اگر بدیدی
گفتی لب چشمه حیاتست - هر دم که در حضور عزیزی برآوری
دریاب کز حیات جهان حاصل آن دمست - بر مرگ دل خوشست در این واقعه مرا
کآب حیات در لب یاقوت فام اوست - گر کام دوست کشتن سعدیست باک نیست
اینم حیات بس که بمیرم به کام دوست - دانی حیات کشته شمشیر عشق چیست
سیبی گزیدن از رخ چون بوستان دوست - آب حیات منست خاک سر کوی دوست
گر دو جهان خرمیست ما و غم روی دوست - هر کو شراب عشق نخوردیست و درد درد
آنست کز حیات جهانش نصیب نیست - دست گیر این پنج روزم در حیات
تا نگیرم در قیامت دامنت - برون از خوردن و خفتن حیاتی هست مردم را
به جانان زندگانی کن بهایم نیز جان دارد - زندگانی نتوان گفت و حیاتی که مراست
زنده آنست که با دوست وصالی دارد - اگرت سعادتی هست که زنده دل بمیری
به حیاتی اوفتادی که دگر فنا نباشد - اگر خود آب حیاتست در دهان و لبش
مرا عجب نبود کان لب و دهن بکشد - آب حیات در لب اینان به ظن من
کز لوله های چشمه کوثر مکیده اند - گرم حیات بماند نماند این غم و حسرت
و گر نمیرد بلبل درخت گل به بر آید - بازگویم نه که دوران حیات این همه نیست
سعدی امروز تحمل کن و فردای دگر - حیات سعدی آن باشد که بر خاک درت میرد
دری دیگر نمی دانم مکن محروم از این بابم - من از کجا و تمنای وصل تو ز کجا
اگر چه آب حیاتی هلاک خود جستم - سر زلفت ظلماتست و لبت آب حیات
در سواد سر زلفت به خطا می نگرم - اگر از کمند عشقت بروم کجا گریزم
که خلاص بی تو بندست و حیات بی تو زندان - بوی بهشت می دهد ما به عذاب در گرو
آب حیات می رود ما تن خویشتن کشان - بعد از تو هزار نوبت افسوس
بر دور حیات باطل من - گر می به جان دهندت بستان که پیش دانا
ز آب حیات بهتر خاک شرابخانه - آن کوزه بر کفم نه کآب حیات دارد
هم طعم نار دارد هم رنگ ناردانه - کنونم آب حیاتی به حلق تشنه فروکن
نه آنگهی که بمیرم به آب دیده بشویی - من آدمی به جمالت نه دیدم و نه شنیدم
اگر گلی به حقیقت عجین آب حیاتی - یا رب آن آب حیاتست بدان شیرینی
یا رب آن سرو روانست بدان چالاکی - اگرم حیات بخشی و گرم هلاک خواهی
سر بندگی به حکمت بنهم که پادشاهی - خیام نیشابوری
- «حیات» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «حیات» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- آب حیات آمد سخن كاید ز علم من لدن
جان را از او خالی مكن تا بردهد اعمالها - آب حیات او ببین هیچ مترس از اجل
در دو در رضای او هیچ ملرز از قضا - بام و هوا تویی و بس نیست روی بجز هوس
آب حیات جان تویی صورتها همه سقا - با تو حیات و زندگی بیتو فنا و مردنا
زانك تو آفتابی و بیتو بود فسردنا - چشمه خضر و كوثری ز آب حیات خوشتری
ز آتش هجر تو منم خشك دهان چرا چرا - عشق فروخت آتشی كب حیات از او خجل
پرس كه از برای كه آن ز برای نفس ما - اگر گل را خبر بودی همیشه سرخ و تر بودی
ازیرا آفتی ناید حیات هوشیاری را - چو از تیغ حیات انگیز زد مر مرگ را گردن
فروآمد ز اسپ اقبال و میبوسید دستش را - بدو گویم به جان تو كه بیتو ای حیات جان
نه شادم میكند عشرت نه مستم میكند صهبا - برات آمد برات آمد بنه شمع براتی را
خضر آمد خضر آمد بیار آب حیاتی را - ای آب حیات ما شو فاش چو حشر ار چه
شیر شتر گرگین جانست عرابی را - از آن آب حیاتست كه ما چرخ زنانیم
نه از كف و نه از نای نه دفهاست خدایا - دانی چه حیاتها و مستیهاست
در مجلس عشق جان سپاری را - این جا مدد حیات جانست
ذوقست دو چشم را از این جا - سوی شورستان روان كن شاخی از آب حیات
چون گل نسرین بخندان خار غم فرسود را - از عنایتهای آن شاه حیات انگیز ما
جان نو ده مر جهاد و طاعت و انفاق ما - ای تو سرچشمه حیوان و حیات همگان
جوی ما خشك شدهست آب از این سو بگشا - به طبیبش چه حواله كنی ای آب حیات
از همان جا كه رسد درد همان جاست دوا - ابرت نبات بارد جورت حیات آرد
درد تو خوش گوارد تو درد را مپالا - آب حیات حقست وان كو گریخت در حق
هم روح شد غلامش هم روح قدس لالا - آب حیات لطفت در ظلمت دو چشم است
زان مردمك چو دریا كردست دیدگان را - هر دو جهان پر است ز حی حیات بخش
با جان پنج روزه قناعت مكن ز ما - چه جای پیر كه آب حیات خلاقند
كه جان دهند به یك غمزه جمله اشیاء را - و یا به غمزه شوخت به سوی او بنگر
كه غمزه تو حیاتیست ثانی احیا را - دو دیده باشد پرنم چو در ویست مقیم
فرات و كوثر آب حیات جان افزا - شهید گشته به ظاهر حیات گشته به غیب
اسیر در نظر خصم و خسروی به خل - خضردلی كه ز آب حیات عشق چشید
كساد شد بر آن كس زلال مشربها - خموش باش كه تا وحیهای حق شنوی
كه صد هزار حیاتست وحی گویا را - الحب و الغرام اصول حیاتكم
قد خاب من یظلل من الحب سالیا - این جوی كند غرقه ولیكن نكشد مرد
كو آب حیاتست و بجز لطف و كرم نیست - اگر چه خضر سیرآب حیاتست
به لعلت آرزومند عظیمست - گویم سخن شكرنباتت
یا قصه چشمه حیاتت - مطربا این پرده زن كان یار ما مست آمدست
وان حیات باصفای باوفا مست آمدست - هله تا یاوه نگردی چو در این حوض رسیدی
كه تكش آب حیاتست و لبش جای اقامت - یك نشان آنك ز سودای لب آب حیات
هر زمانی بزند عشق هزار آتش و نفت - از حیات و خبرش باخبران بیخبرند
كه حیات و خبرش پرده ایشان شده است - جان حیاتی داد كوه و دشت را
ای خدایا ای خدایا جان كیست - كه از این سو همه جانست و حیات
كه از این سو همه لطف و كرمست - از بامداد روی تو دیدن حیات ماست
امروز روی خوب تو یا رب چه دلرباست - جان نعره میزند كه زهی عشق آتشین
كب حیات دارد با تو نشست و خاست - خیال تو چو درآید به سینه عاشق
درون خانه تن پر شود چراغ حیات - حیاتهای حیات آفرین بود آن جا
از آنك شاه حقایق نه شاه شهماتست - جهان پر از خضر سبزپوش دانی چیست
كه جوش كرد ز خاك و درخت آب حیات - نگار ختن را حیات چمن را
میان گلستان كشیدی كه نوشت - طرب ای بحر اصل آب حیات
ای تو ذات و دگر مهان چو صفات - پیر و جوان كو خورد آب حیات
مرگ بر او نافذ و میسور نیست - سودای تو در جوی جان چون آب حیوان میرود
آب حیات از عشق تو در جوی جویان میرود - یك سر مو از غم تو نیست كه اندر تن من
آب حیاتی ندهد یا گهری مینشود - در ظلمات ابتلا صبر كن و مكن ابا
كب حیات خضر را در ظلمات میرسد - پنبه ز گوش دور كن بانگ نجات میرسد
آب سیاه درمرو كآب حیات میرسد - آن ترشی روی او ابرصفت همیشود
ور نه حیات و خرمی باغ و گیا چرا بود - چو ذوق سوختن دیدی دگر نشكیبی از آتش
اگر آب حیات آید تو را ز آتش نینگیزد - چو او آب حیات آمد چرا آتش برانگیزد
چو او باشد قرار جان چرا جان بیقرار آمد - از آب حیات او آن كس كه كشد گردن
در عین حیات خود صد مرگ و اجل دارد - خضر از كرم ایزد بر آب حیاتی زد
نك زهره غزل گویان در برج قمر آمد - عشق آب حیات آمد برهاندت از مردن
ای شاه كه او خود را در عشق دراندازد - از مرگ چرا ترسم كو آب حیات آمد
وز طعنه چرا ترسم چون او سپرم آمد - چو در كان نباتید ترش روی چرایید
چو در آب حیاتید چرا خشك و نژندید - تو آن خضری كه از آب حیاتت
گدایان را سكندر میتوان كرد - زان سنبل ابروش حیاتم
با برگ و لطیف و اخضر آمد - آن جام شراب ارغوانی
وان آب حیات زندگانی - باغی كه حیات گشت وصلش
خوشتر ز بهار و چار فصلش - خون ما در تن ما آب حیاتست و خوش است
چون برون آید از جای ببینش همه ارد - خضری گرد جهان لاف زد از آب حیات
تا به گوش دل ما طبل بقایی برسد - هر حیاتی كه ز نان رست همان نان طلبد
آب حیوان به لب هر حیوانی نرسد - رنگ دیدیت بسی جان و حیاتیش نبود
مه خوبان مرا از چه چنین پندارید - یا رب این آب حیات از چه وطن میجوشد
یا رب این نور صفات از چه مكان میآید - آن شكرپاسخ نباتم میدهد
و آنك كشتستم حیاتم میدهد - با دم او میرود عین الحیات
مرده جان یابد چو او تلقین كند - كوثر است این عشق یا آب حیات
عمر را بیحد و غایت میكند - آنها كه این جهان را بس بیوفا بدیدند
راه اختیار كردند ترك حیات كردند - آب حیات آمد وین بانگ سیلابست
گفتار نیست لیكن گفتار مینماید - در ظل میرآب حیات شكرمزاج
شاید كه آتشان طبیعت شرر كنند - آب حیات گشته روان در بن درخت
چون آتشی كه در دل احرار میرود - هل تا كشد تو را نه كه آب حیات اوست
تلخی مكن كه دوست عسل وار میكشد - پاینده گشت خضر كه آب حیات دید
پاینده گشت و دید كه پاینده میشود - بركن تو جامهها و در آب حیات رو
تا پارههای خاك تو لعل و گهر دهد - شب مرد و زنده گشت حیاتست بعد مرگ
ای غم بكش مرا كه حسینم توی یزید - وگر به پیش من آید خیال یار كه چونی
حیات نو بپذیرد تن نزار چه باشد - به مرده برگذرد مرده را حیات دهد
به درد درنگرد درد را دوا سازد - حیات یابد آن جا را اگر چه مرده برید
حلال گردد آن جا اگر حرام برید - به دوغ گنده و آب چه و بیابانها
حیات خویش به بیهوده چند فرسایید - بدانك آب حیات اندرون تاریكیست
چه ماهیی كه ره آب بستهای بر خود - همه حیات در اینست كاذبحوا بقره
چو عاشقان حیاتید چون پس بقرید - چو زندگی ابد هست اندر آب حیات
به ترك عمر به صد رنگ شیخ و شاب كنید - چون غیورست آن نبات حیات
زین شكر احتراز باید كرد - جامه عمر را ز آب حیات
چون خضر خوش طراز باید كرد - هر حیاتی كه یك دمش عمرست
چون برآید ز عشق شد جاوید - كاروان حیات میگذرد
هیچ بانگ جرس نمیآید - درده تریاق حیات ابد
كاین همگان زهر فنا خوردهاند - آب حیاتست ورای ضمیر
جوی بكن كب به جو میرسد - ماه وجودش ز غباری برست
آب حیاتش به درآمد ز درد - خواهم یكی گویندهای آب حیاتی زندهای
كتش به خواب اندرزند وین پرده گوید تا سحر - آخر تو كجا و ما كجاییم
ای بیتو حیات و عیش بیكار - شكر از لبان عیسی كه بود حیات موتی
كه ز ذوق باز ماند دهن نكیر و منكر - دلو گردون چو از آن آب حیات آمد پر
شود آن سنبله خشك از او گوهربار - اندر هوای عشق تو از تابش حیات
بگرفته بیخهای درخت و دهد ثمار - آب حیات آمدست روز نجات آمدست
قند و نبات آمدست ای صنم قندبار - جنگ تو است این حیات زانك ندارد ثبات
جنگ تو خوش چون نبات صلح تو خود زینهار - عمر كه بیعشق رفت هیچ حسابش مگیر
آب حیاتست عشق در دل و جانش پذیر - چو در حیات خود او كشته گشت در كف عشق
به امر موتوا من قبل ان تموتوا زار - به حق گریز كه آب حیات او دارد
تو زینهار از او خواه هر نفس زنهار - بیار جام حیاتی كه هم مزاج توست
كه مونس دل خستهست و محرم اسرار - وگر نه باد چرا گشت همدم و غماز
حیات سبزه و بستان و دفتر گفتار - كجا شراب طهور و كجا می انگور
طهور آب حیاتست و آن دگر مردار - ور آب تلخ نرفتی ز بحر سوی افق
كجا حیات گلستان شدی به سیل و مطر - یا ساقیهات لا تقصر
یا طول حیاتنا المقصر - حیات با تو خوشست و ممات با تو خوشست
گهیم همچو شكر بفسران گهی بگداز - عباد را برهانم ز نان و از نانبا
حیات من بدهدشان حیات و عمر دراز - خامش باش ای سقا كاین فرس الحیات تو
آب حیات میكشد بازگشا از او جرس - آب حیات از شرف خود نرسد به هر خلف
زین سببست مختفی آب حیات در غلس - شنیدهای كه در این راه بیم جان و سر است
چو یار آب حیاتست از این پیام مترس - صد چرخ همیگردد بر آب حیات او
صد كوه كمر بندد در خدمت تمكینش - در آن ظلمت رسی در آب حیوان
نه در هر ظلمتست آب حیاتش - ز هجران خداوند شمس تبریز
شده نالان حیاتش از مماتش - ملك الموت برید از دلم آن روز طمع
كه مشرف شدم از طوق حیات ابدش - داد زكاتی آب حیاتی
شاخ نباتی تا به مزیدش - مباد با كس دیگر ثنا و دشنامش
كه هر دو آب حیاتست پخته و خامش - زان نگشت او بگرد پایه حوض
كو ز بحر حیات دید اسباغ - نخله خشك ز امر حق داد ثمر به مریمی
یافت ز نفخ ایزدی مرده حیات متنف - ابله اگر زنخ زند تو ره عشق گم مكن
عشق حیات جان بود مرده بود دگر حرف - چه چاره آنچ بگوید ببایدم كردن
چگونه عاق شوم با حیات كان و عقیق - شمس الحق تبریزی خود آب حیاتی تو
وان آب كجا یابد جز دیده نمگینك - اگر ز آب حیات تو سنگ تر گردد
حیات گیرد و مشك آكند چو آهو سنگ - ما زنده از اكرام تو ای هر دو عالم رام تو
وی از حیات نام تو جانی گرفته نام دل - ز آب شور سفر كن به سوی آب حیات
رجوع كن به سوی صدر جان ز صف نعال - سماع شرفه آبست و تشنگان در رقص
حیات یابی از این بانگ آب اقل اقل - انت تدری حیاتنا بیدیك
لا تضیق علی العباد تعال - رو رو كه صاحب دولتی جان حیات و عشرتی
رضوان و حور و جنتی زیرا گرفتی دامنم - هر جا حیاتی بیشتر مردم در او بیخویشتر
خواهی بیا در من نگر كز شید جان شیداییم - گفتم عشق را شبی راست بگو تو كیستی
گفت حیات باقیم عمر خوش مكررم - رو آر گر انسانی در جوهر پنهانی
كو آب حیات آمد در قالب همچون خم - نباشد بیحیات آن نقش كو كرد
كمین نقشش منم درهای و هویم - من ماهی چشمه حیاتم
من غرقه بحر شهد و شیرم - ای آب حیات در كنارت
این آتش از آن كنار داریم - آن آب حیات سرمدی را
چون آب در این جگر گرفتیم - دل نگیرد هیچ كس را از حیات جان خویش
من از این معنی ز صورت یاد نارم لاجرم - در تن مرد مجاهد در ره مقصود دل
هست بهتر از حیات صد هزاران جان صیام - گر تو را سودای معراج است بر چرخ حیات
دانك اسب تازی تو هست در میدان صیام - چونك هست این صوم نقصان حیات هر ستور
خاص شد بهر كمال معنی انسان صیام - چون حیات عاشقان از مطبخ تن تیره بود
پس مهیا كرد بهر مطبخ ایشان صیام - ز پی قند و نبات تو بسی طبله شكستم
ز پی آب حیات تو بسی جوی بكندم - همگان مردنیانند نمایند و نپایند
تو بیا كب حیاتی كه ز تو نیست گزیرم - تو مرا جان بقایی كه دهی جام حیاتم
تو مرا گنج عطایی كه نهی نام فقیرم - ای بسا دست كه خایند حریصان حیات
چونك در پای تو من دست فشانان میرم - چون شجر خوش بكشم آب حیات
من چو هیزم به سفر می نروم - من ابر آب دارم چرخ گهرنثارم
بر تشنگان خاكی آب حیات بارم - آب حیات ما كم از آن آب بحر نیست
ما موج می زنیم ز هستی سوی عدم - گر تو بدانی كه مرگ دارد صد باغ و برگ
هست حیات ابد جوییش از جان مدام - خوش سوی ما آ دمی ز آنچ كه ما هم خوشیم
آب حیات توایم گر چه به شكل آتشیم - اگر به دست من آید چو خضر آب حیات
ز خاك كوی تو آن آب را طراز كنم - نگفتمت مرو آن جا كه آشنات منم
در این سراب فنا چشمه حیات منم - زان همیگردم و همینالم
كه بر آب حیات دولابم - چو به بحر تو درآیم به مزاج آب حیاتم
چو فتم جانب ساحل حجرم سنگ و جمادم - آتش بگوید شرحه را سر حیاتات بقا
كای رسته از جان فنا بر جان بیآزار زن - در من از این خوشتر نگر كب حیاتم سر به سر
چندین گمان بد مبر ای خایف از اهلاك من - ای مایه هر گفت و گو ای دشمن و ای دوست رو
ای هم حیات جاودان ای هم بلای ناگهان - آب حیات عشق را در رگ ما روانه كن
آینه صبوح را ترجمه شبانه كن - آب حیات موج زد دوش ز صحن خانهام
یوسف من فتاد دی همچو قمر به چاه من - باده بپوش مات شو جمله تن حیات شو
باده چون عقیق بین یاد عقیق كان مكن - پر ز حیات جام او مشك و عبر ختام او
دیو و پری غلام او چستی و انتشار من - تا كه بود حیات من عشق بود نبات من
چونك بر آن جهان روم عشق بود مرا كفن - از آب حیات تو دور است به ذات تو
كز كبر برآید او بالا مثل روغن - در سینه خیال او وان گاه غم و غصه
در آب حیات او وانگه خطر مردن - بیا بیا دمم ده كه دمدمه لطیفت
حیات دل فزاید مرا چو آب حیوان - ما را هم از آن آتش دل آب حیات است
بر آتش دل شاد بسوزیم چو لادن - ای آب حیات چون رسیدی
شد آتش و خاك و باد خندان - در آب حیات غسل كردن
در وی تن خویش را بشستن - بادپیمایی بهار آمد حیات عالمی
بادپیمایی خزان آمد عذاب انس و جان - ای نجات زندگان و ای حیات مردگان
از درونم بت تراشی وز برونم بت شكن - این عجب خضری است ساقی گشته از آب حیات
كوه قاف نادر است و نادره عنقاست این - شعله انافتحنا مشرق و مغرب گرفت
قره العین و حیات جان مولاناست این - پرده بردار ای حیات جان و جان افزای من
غمگسار و همنشین و مونس شبهای من - ای صبا تبریز رو سجده ببر كان خاك پاك
خاك درگاه حیات انگیز ربانی است آن - چو تویی آب حیاتی كی نماند باقی
چو تو باشی بت زیبا همه گردند شمن - چون تنم جان نشود زان ابدی آب حیات
چون دلم برنجهد زان بت برجسته من - آب تلخی شده بر جانوران آب حیات
شكر خشك بر ایشان بتر از گور و كفن - آب حیات نزل شهیدان عشق توست
این تشنه كشتگان را ز آن نزل میچشان - صبحی است بیسپیده و شامی است بیخضاب
ذاتی است بیجهات و حیاتی است بیحنین - بیا كه آب حیاتی و بنده مستسقی
نه بنده راست ملالت نه لطف راست كران - اقتلونی یا ثقات ان فی قتلی حیات
و الحیات فی الممات فی صبابات الحسان - آب حیات است روانه ز جوش
تازه بدو سدره ایمان من - نك اثر آب حیاتش نگر
در بن هر سی و دو دندان من - آب روان داد ز چشمه حیات
تا بدمد سبزه ز آب و ز طین - میی كز روح میخیزد به جام فقر میریزد
حیات خلد انگیزد چو ذات عشق بیپایان - حبذا سكر حیاتی مزیل للحیا
اشربوا اصحابنا تستمسكوا الحق المبین - آن جا نبینم ماردی آن جا نبینم باردی
هر دم حیاتی واردی از بخشش ارزان تو - شاخ و درخت عقل و جان نیست مگر به باغ او
آب حیات جاودان نیست مگر به جوی او - ناز كن ای حیات جان كبر كن و بكش عنان
شمس و قمر دلیل تو شهد و شكر دلال تو - تو بحری و جهان ماهی به گاهی چیست و بیگاهی
حیات ماهیان خواهی بر ایشان آب حیوان شو - تو ای جان سنگ خارایی كه از آب حیات او
جدا گشتی و محرومی وآنگه برقراری تو - در بحر حیات حق خوردی تو یكی غوطه
جان ابدی دیدی جان گشت وبال تو - اندر ظلمات است خضر در طلب آب
كان عین حیات خوش فواره ما كو - خوش خرامان میروی ای جان جان بیمن مرو
ای حیات دوستان در بوستان بیمن مرو - عشق دریای حیات است كه او را تك نیست
عمر جاوید بود موهبت كمتر او - داد باغ و دم مرغان بدهد آب حیات
آن زمانی كه درآییم به بستان من و تو - لیك تو آب حیاتی همه خلقان ماهی
از كمال كرم و رحمت و احسان تو مرو - گر می مجلسی و آب حیات همهای
همه دل گشته و فارغ شده از فرج و گلو - بنده و چاكر و پرورده و مولای توایم
ای دل و دین و حیات خوش ناچار مرو - هله جان بخش بیا ای صدقات تو حیات
به از این خیر نباشد بجز این كار مرو - آب حیات تو گر از این بنده تیره شد
تركی مكن به كشتنم ای ترك ترك خو - تشنه و مستسقیم مرگ و حیاتم ز آب
دور بگردان كه من بنده دوران تو - آب حیاتی شاخ نباتی
نكته جانان برگو برگو - العشق من الكون حیات و لباب
و العیش سوی العشق قشور و جلود - ای تو برای آبرو آب حیات ریخته
زهر گرفته در دهان قند و نبات ریخته - كجا اسراربین آمد دمی كز كبر و كین آمد
حیاتی كز زمین آمد بود در بحر بیچاره - بدان صبح نجاتی رو بدان بحر حیاتی رو
بزن سنگی بر این كوزه بزن نفطی در آن كازه - چون صبر بود از شه شمس الحق تبریز
ای آب حیات ابد از شاه چشیده - كو لذت آب و گل و كو آب حیاتی
كو قبه گردونی و كو بام خمیده - ای بیتو حیات تلخ گشته
ای بیتو چراغ عیش مرده - ای بی تو حیاتها فسرده
وی بیتو سماع مرده مرده - زیرا كه به فال نحس هستت
مرگ نقد و حیات نسیه - در عین مرگ چشمه آب حیات دید
آن چشمه ای كه مایه دیدار آمده - دهان گشاد ضمیر و صلاح دین را گفت
تویی حیات من ای دیده خدادیده - حیات خویش در آن لقمه گر چه پنداری
ضمیر را سبل است آن و دیده را پرده - برو برو كه به بز لایق است بزغاله
برو كه هست ز گاوان حیات گوساله - روزی بیاید كاین سخن خصمی كند با مستمع
كب حیاتم خواندمت تو خویشتن كر ساختی - هیچ فضولی نبدی هیچ ملولی نبدی
دانش و گولی نبدی طبل تحیات زدی - آب حیات جستنی جامه در آب شستنی
بر در دل نشستنی تا بگشایدت دری - روی متاب از وفا خاك مریز بر صفا
آب حیاتی و حیا پشت دل و بقا تویی - پنج حس از مصاحف نور و حیات جامعت
یاد گرفته ز اوستا ظاهر پنج آیتی - ای تو مدد حیات را از جهت زكات را
طره دلربات را بر دل من ببستیی - آتش تو مقیم شد با دل من ندیم شد
آتش خویش را بگو كب حیات آمدی - هر آن جانی كه دست شمس تبریزی ببوسیدی
حیاتش جاودان گشتی و بر مردن بخندیدی - حیاتی داد جانها را به رقص آورده دلها را
عدم را كرده سودایی كه سبحان الذی اسری - چرا چون ای حیات جان در این عالم وطن داری
نباشد خاك ره ناطق ندارد سنگ هشیاری - یا آب حیاتی تو یا خط نجاتی تو
یا كان نباتی تو یا ابر شكرباری - ماییم و هوای تو دو چشم سقای تو
ای آب حیات ما زین آب و هوا چونی - گر آب حیاتی تو و گر آب سیاهی
این چشم ببستی تو در آن چشمه رسیدی - گر بیخ دلت نیست در آن آب حیاتش
ای باغ چنین تازه و پربار چرایی - حیاتی چون شرار آن شه برافروخت
كه پنهان شد چو سوزی در شراری - از بهر حیات و زنده كردن تو
در عالم چون بهار میآیی - چون آب حیات خضر دیدی
چون صافی و آبگون نگشتی - ای داده روان اولیا را
در مرگ حیات جاودانی - در آب حیات رو چو ماهی
كز غربت خاكدان گذشتی - خضر آب حیات را نپاید
گر بوی برد كه تو چه داری - خضری به میان سینه داری
در آب حیات و سبزه زاری - چون آب روان به هر نباتی
باید كه حیات را رسانی - گر آب حیات را بدانی
جز آتش عشق كی گزینی - بر آب حیات راه یابی
گر سر موافقت بدانی - از نمكهای حیاتت این وجود مرده را
تازه و خوش بو چو ورد و مشك و عنبر داشتی - اقتلونی یا ثقاتی ان فی قتلی حیاتی
و مماتی فی حیاتی و حیاتی فی مماتی - چو تویی یار مرا تو به از این دار مرا تو
برسان قوت حیاتم كه تو یاقوت زكاتی - خورد این خاك كه تشنهتر از آن ریگ سیاه است
به تمام آب حیات و نكند هیچ غباری - همگی آب حیاتی همگی قند و نباتی
همگی شكر و نجاتی نه خماری نه خمیری - پی خسروان شیرین هنر است شور كردن
به چنین حیات جانها دل و جان سپار باری - چه بود حیات بیاو هوسی و چارمیخی
چه بود به پیش او جان دغلی كمین غلامی - هله ای حیات حسی بگریز هم ز مسی
سوی آسمان قدسی كه تو عاشق مهینی - ز شراب چون عقیقت شكفد گل حقیقت
كه حیات مرغ زاری و بهار مرغزاری - بستان مكن ستیزه تو بدین حیات ریزه
كه حیات كامل آمد ز ورای جان فزایی - هین سبو بشكن و در جوی رو ای آب حیات
پیش هر كوزه شكن چند كنی كاسه گری - رو به سر چون سیل تا بحر حیات
جوی كن كان آب گو خواهد همی - درفكندی در سر و جان فتنهای
ای حیات جان و سر شاد آمدی - خضرت چرا نخوانم كب حیات خوردی
پیشت چرا نمیرم چون یار یار گشتی - یا مصر پرنباتی یا یوسف حیاتی
یعقوب را نپرسی چونی از این صبوری - اندر حیات باقی یابی تو زندگان را
وین باقیان كیانند دلتنگ زندگانی - گفتم اگر چنان است جورش حیات جان است
زیرا طلسم كان است هر گه بیازمایی - عشق گزین عشق بیحیات خوش عشق
عمر بود بار همچنانك تو دیدی - صحن گلستان عشرت مستان
آب حیات و جوی افندی - بیا بیا كه حیات و نجات خلق تویی
بیا بیا كه تو چشم و چراغ یعقوبی - چو آفتاب جهان را پر از حیات كنی
چو زین جهان بجهی ملك آن جهان گیری - شرابم آتش عشقست و خاصه از كف حق
حرام باد حیاتت كه جان حطب نكنی - چو خرقه و شجره داری از بهار حیات
چرا سر دل خود جلوه چون شجر نكنی - حیات موج زنان گشته اندر این مجلس
خدای ناصر و هر سو شراب منصوری - فداح روح حیاتی فانت تحیینی
و انت تخلص دیباجتی من الطین - به ذات پاك خداوند كز تو دزدیدهست
هر آنچ آب حیاتست روح افزایی - سبوی صورتها را به سنگ برنزنند
خورند آب حیات تو را ز بالایی - بیا بیا كه چو آب حیات درخوردی
بیا بیا كه شفا و دوای هر دردی - اجل حیات توست ار چه صورتش مرگست
اگر نه غافلی از وی گریزپا چونی - تو را كه آب حیاتی چه كم شود كوزه
چه حاجت آید جان و جهان چو تو هستی - بیا حیات همه ساقیان بپیما زود
شراب لعل خدایی خاص رواقی - روان شود ز لسانت چو سیل آب حیات
دمت بود چو مسیحا دوای بیماری - بدان نشان كه به هر شب چو ماه میتابی
ز ابر دل قطرات حیات میباری - شكری نباتی همگی حیاتی
طبق زكاتی كرم خدایی - ز حیات بشنو كه حیات بخشی
ز نبات بشنو كه نبات خویی - نه حیات خواهم، نه زكات خواهم
كه اگر بمیرم، نكنم امیری - تو شاه عظیمی كه در دل مقیمی
تو آب حیاتی كه در تن روانی - تو آب حیاتی، چو رویت بدیدم
چو می در تن بنده هرسو دویدی - چراغ خدایی به جایی كه آیی
حیات جهانی به هر جا كه افتی - تو شاه عظیمی كه در دل مقیمی
تو آب حیاتی كه در تن روانی - ره به آب حیات مینبرند
خضر را آبخوار بایستی - ره بر آب حیات مینبرند
خضری آبخوار بایستی - بی تو باغ حیات زندانیست
هست مردن خلاص زندانی - مرگ حیاتست و حیاتست مرگ
عكس نماید نظر كافری - طاب لحبی حركاتی، صار خساری بركاتی
انت حیاتی و تعدی، طال حیاتی بحیاتی - خانهی دل را دو دری كن، جانب جان راهبری كن
طالب دریای حیاتی، سنگ دلا، رو گهری كن - مونی حیاتی، حصدی نباتی
حبسی نجاتی، مقتی بقایی - و ادنی ما لقینا فی هواه
حیوة فی حیوة فی حیات - فی برق و جنتیه حیات مخلد
لا تعد عنه نحو حیات مزور - اذا سقاك بكأس الخلد فی نفس
تری حیاتك تبقی لا بانفاس - «حیات» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- عشق آب حیاتست در این آب درآ
هر قطره از این بحر حیاتست جدا - گر آب حیات خوشگواری ای خواب
امشب بر ما کار نداری ای خواب - از نوح سفینه ایست میراث نجات
گردان و روان میانهی بحر حیات - ای آب حیات قطره از آب رخت
وی ماه فلک یک اثر از تاب رخت - ای خرمنت از سنبلهی آب حیات
انبار جهان پر است از تخم موات - گویند که این وسوسهی شیطانست
شیطان لطیف است و حیات جانست - در مرگ حیات اهل داد و دین است
وز مرگ روان پاک را تمکین است - ما عاشق عشقیم که عشق است نجات
جان چون خضر است و عشق چون آبحیات - ناگاه بروئید یکی شاخ نبات
ناگاه بجوشید چنین آب حیات - آن کان نبات و تنگ شکر نامد
وان آب حیات بحر گوهر نامد - از آب حیات دوست بیمار نماند
در گلبن وصل دوست یک خار نماند - از شربت سودای تو هر جان که مزید
زآن آب حیات در مزید است مزید - آن چشمه آبست چه آن آب حیات
آب حیوان نگردد آتش نشود - این گوهر قیمتی کسی را شاید
کز آب حیات تشنه بیرون آید - زان آب حیاتی که حیاتست مزید
در هرچه حیات بود آن مینوشید - دوش از قمر تو آسمان مینوشید
وز آب حیات تو جهان مینوشید - شمشیر تو از حیات خوشتر باشد
ناسور تو از نوات خوشتر باشد - این گوهر قیمتی کسی را شاید
کز آب حیات تشنه بیرون آید - پس لاف بود آنچه بگفتند که عشق
از عین حیات آب خوردن باشد - طبعم چو حیات یافت از جلوهی فکر
آورد عروس نظم در حجرهی ذکر - چون مرگ دهی از پس آن برگ دهی
از مرگ حیاتها برآری همه خوش - از عقل دلیل آید و از عشق خلیل
این آب حیات دان و آن آب سبیل - خود را بر جوش آسیابی کردم
تا آب حیات میرود میگردم - زو آب حیات ابدی میجویم
او آب حیات آمده و من جویم - وان آب حیات خوش و خوشخوارهی من
جوشید و برآمد ز دل خارهی من - ای بسته تو خواب من به چشم جادو
آن آب حیات و نقل بیخوابان کو - ای آب حیات کی ز مرگ اندیشد
آنکس که چو خضر گشت خود زندهی تو - آن آب حیات خلق را میگوید
بر ساحل جوی ما بمیرید همه - هم دافع رنج و هم شفائیم همه
هم آب حیات و هم سقائیم همه - ای آتش بخت سوی گردون رفتی
وی آب حیات سوی جیحون رفتی - عشق آب حیات آمد و منکر چو خری
ای خر تو در آب درنمیزی چکنی - ای آب حیات اگر جهان سنگ شود
والله که چون آسیاش در چرخ آری - ای کاش که من بدانمی کیستمی
در دایرهی حیات با چیستمی - آن چشمه که خضر خورد از او آب حیات
اندر ره تست لیکن انباشتهای - بیجهد به عالم معانی نرسی
زنده به حیات جاودانی نرسی - قالب جویست و جان در او آب حیات
آنجا که توئی از این دو هم بیخبری - چون ساز کند عدم حیات افزائی
گیری ز عدم لقمه و خوش میخائی - خواهی که حیات جاودانه بینی
وز فقر نشانهی عیانی بینی - مائیم و هوای روی شاهنشاهی
در آب حیات عشق او چون ماهی