«شیرین» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «شیرین» در غزلیات حافظ شیرازی
- فغان کاین لولیان شوخ شیرین کار شهرآشوب
چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را - تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار
که توسنی چو فلک رام تازیانه توست - سرود مجلست اکنون فلک به رقص آرد
که شعر حافظ شیرین سخن ترانه توست - از چاشنی قند مگو هیچ و ز شکر
زان رو که مرا از لب شیرین تو کام است - به جانت ای بت شیرین دهن که همچون شمع
شبان تیره مرادم فنای خویشتن است - آن که در طرز غزل نکته به حافظ آموخت
یار شیرین سخن نادره گفتار من است - حافظ از حشمت پرویز دگر قصه مخوان
که لبش جرعه کش خسرو شیرین من است - حکایت لب شیرین کلام فرهاد است
شکنج طره لیلی مقام مجنون است - آن سیه چرده که شیرینی عالم با اوست
چشم میگون لب خندان دل خرم با اوست - گر چه شیرین دهنان پادشهانند ولی
او سلیمان زمان است که خاتم با اوست - از حیای لب شیرین تو ای چشمه نوش
غرق آب و عرق اکنون شکری نیست که نیست - وقت آن شیرین قلندر خوش که در اطوار سیر
ذکر تسبیح ملک در حلقه زنار داشت - زنهار از آن عبارت شیرین دلفریب
گویی که پسته تو سخن در شکر گرفت - ز حسرت لب شیرین هنوز می بینم
که لاله می دمد از خون دیده فرهاد - من همان روز ز فرهاد طمع ببریدم
که عنان دل شیدا به لب شیرین داد - برو معالجه خود کن ای نصیحتگو
شراب و شاهد شیرین که را زیانی داد - دهان تنگ شیرینش مگر ملک سلیمان است
که نقش خاتم لعلش جهان زیر نگین دارد - بدین شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم
که سر تا پای حافظ را چرا در زر نمی گیرد - سحرم دولت بیدار به بالین آمد
گفت برخیز که آن خسرو شیرین آمد - یا رب اندر دل آن خسرو شیرین انداز
که به رحمت گذری بر سر فرهاد کند - عهد ما با لب شیرین دهنان بست خدا
ما همه بنده و این قوم خداوندانند - طمع در آن لب شیرین نکردنم اولی
ولی چگونه مگس از پی شکر نرود - کام جان تلخ شد از صبر که کردم بی دوست
عشوه ای زان لب شیرین شکربار بیار - که نام قند مصری برد آن جا
که شیرینان ندادند انفعالش - گر آن شیرین پسر خونم بریزد
دلا چون شیر مادر کن حلالش - ای همه شکل تو مطبوع و همه جای تو خوش
دلم از عشوه شیرین شکرخای تو خوش - شیوه و ناز تو شیرین خط و خال تو ملیح
چشم و ابروی تو زیبا قد و بالای تو خوش - کنار آب و پای بید و طبع شعر و یاری خوش
معاشر دلبری شیرین و ساقی گلعذاری خوش - چارده ساله بتی چابک شیرین دارم
که به جان حلقه به گوش است مه چاردهش - ساقی شکردهان و مطرب شیرین سخن
همنشینی نیک کردار و ندیمی نیک نام - نکته دانی بذله گو چون حافظ شیرین سخن
بخشش آموزی جهان افروز چون حاجی قوام - شهره شهر مشو تا ننهم سر در کوه
شور شیرین منما تا نکنی فرهادم - خیز و بالا بنما ای بت شیرین حرکات
کز سر جان و جهان دست فشان برخیزم - جهان پیر است و بی بنیاد از این فرهادکش فریاد
که کرد افسون و نیرنگش ملول از جان شیرینم - شراب تلخ صوفی سوز بنیادم بخواهد برد
لبم بر لب نه ای ساقی و بستان جان شیرینم - عشوه ای از لب شیرین تو دل خواست به جان
به شکرخنده لبت گفت مزادی طلبیم - شاه شمشادقدان خسرو شیرین دهنان
که به مژگان شکند قلب همه صف شکنان - مست بگذشت و نظر بر من درویش انداخت
گفت ای چشم و چراغ همه شیرین سخنان - گفت حافظ من و تو محرم این راز نه ایم
از می لعل حکایت کن و شیرین دهنان - گر چو فرهادم به تلخی جان برآید باک نیست
بس حکایت های شیرین باز می ماند ز من - ز شور و عربده شاهدان شیرین کار
شکر شکسته سمن ریخته رباب زده - به هوای لب شیرین پسران چند کنی
جوهر روح به یاقوت مذاب آلوده - لفظی فصیح شیرین قدی بلند چابک
رویی لطیف زیبا چشمی خوش کشیده - حافظ چو طالب آمد جامی به جان شیرین
حتی یذوق منه کاسا من الکرامه - تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین کار
که در برابر چشمی و غایب از نظری - جدا شد یار شیرینت کنون تنها نشین ای شمع
که حکم آسمان این است اگر سازی و گر سوزی - شیرینتر از آنی به شکرخنده که گویم
ای خسرو خوبان که تو شیرین زمانی - اجرها باشدت ای خسرو شیرین دهنان
گر نگاهی سوی فرهاد دل افتاده کنی - سعدی شیرازی
- «شیرین» در غزلیات سعدی شیرازی
- لعبت شیرین اگر ترش ننشیند
مدعیانش طمع کنند به حلوا - بازآ و جان شیرین از من ستان به خدمت
دیگر چه برگ باشد درویش بی نوا را - کس ندیدست آدمیزاد از تو شیرینتر سخن
شکر از پستان مادر خورده ای یا شیر را - آنک عسل اندوخته دارد مگس نحل
شهد لب شیرین تو زنبورمیان را - آفرین بر زبان شیرینت
کاین همه شور در جهان انداخت - جای خنده ست سخن گفتن شیرین پیشت
کآب شیرین چو بخندی برود از شکرت - مپندار از لب شیرین عبارت
که کامی حاصل آید بی مرارت - لب شیرینت ار شیرین بدیدی در سخن گفتن
بر او شکرانه بودی گر بدادی ملک پرویزت - در وهم نگنجد که چه دلبند و چه شیرین
در وصف نیاید که چه مطبوع و چه زیباست - سعدی از اخلاق دوست هر چه برآید نکوست
گو همه دشنام گو کز لب شیرین دعاست - فرهاد را از آن چه که شیرینترش کند
این را شکیب نیست گر آن را ملالتست - رحمت نکند بر دل بیچاره فرهاد
آن کس که سخن گفتن شیرین نشنیدست - زیباتر از این صید همه عمر نکردست
شیرینتر از این خربزه هرگز نبریدست - بسیار توقف نکند میوه بر بار
چون عام بدانست که شیرین و رسیدست - جان شیرین فدای صحبت یار
شرم دارم که نیک مختصرست - شربت از دست دلارام چه شیرین و چه تلخ
بده ای دوست که مستسقی از آن تشنه ترست - زنهار از آن تبسم شیرین که می کنی
کز خنده شکوفه سیراب خوشترست - گر به صد منزل فراق افتد میان ما و دوست
همچنانش در میان جان شیرین منزلست - شیرین به در نمی رود از خانه بی رقیب
داند شکر که دفع مگس بادبیزنست - معلوم شد این حدیث شیرین
کز منطق آن شکرفشانست - گر هزارم جواب تلخ دهی
اعتقاد من آن که شیرینست - من دگر شعر نخواهم که نویسم که مگس
زحمتم می دهد از بس که سخن شیرینست - عقل باری خسروی می کرد بر ملک وجود
باز چون فرهاد عاشق بر لب شیرین اوست - بر ماجرای خسرو و شیرین قلم کشید
شوری که در میان منست و میان دوست - توان گفتن به مه مانی ولی ماه
نپندارم چنین شیرین دهان هست - احتمال نیش کردن واجبست از بهر نوش
حمل کوه بیستون بر یاد شیرین بار نیست - سرو زیبا و به زیبایی بالای تو نه
شهد شیرین و به شیرینی گفتار تو نیست - جور تلخست ولیکن چه کنم گر نبرم
چون گریز از لب شیرین شکربار تو نیست - خسرو آنست که در صحبت او شیرینیست
در بهشتست که همخوابه حورالعینیست - ز آسمان آغاز کارم سخت شیرین می نمود
کی گمان بردم که شهدآلوده زهر ناب داشت - ز شور عشق تو در کام جان خسته من
جواب تلخ تو شیرینتر از شکر می گشت - آفرین خدای بر جانت
که چه شیرین لبست و دندانت - شیرینتر از این لب نشیندم که سخن گفت
تو خود شکری یا عسلست آب دهانت - شیرینتر از این سخن نباشد
الا دهن شکرفشانت - هان تا لب شیرین نستاند دلت از دست
کان کز غم او کوه گرفت از کمر افتاد - فرهاد را چو بر رخ شیرین نظر فتاد
دودش به سر درآمد و از پای درفتاد - مرا شکر منه و گل مریز در مجلس
میان خسرو و شیرین شکر کجا گنجد - زهرم چو نوشدارو از دست یار شیرین
بر دل خوشست نوشم بی او نمی گوارد - روزی اندر خاکت افتم ور به بادم می رود سر
کان که در پای تو میرد جان به شیرینی سپارد - قضا به تلخی و شیرینی ای پسر رفتست
تو گر ترش بنشینی قضا چه غم دارد - وصفش نداند کرد کس دریای شیرینست و بس
سعدی که شوخی می کند گوهر به دریا می برد - شیرینی دختران طبعت
شور از متمیزان برآورد - آخر نه منم تنها در بادیه سودا
عشق لب شیرینت بس شور برانگیزد - چو خسرو از لب شیرین نمی برد مقصود
قیاس کن که به فرهاد کوهکن چه رسد - گو ترش روی باش و تلخ سخن
زهر شیرین لبان شکر باشد - چو فرهاد از جهان بیرون به تلخی می رود سعدی
ولیکن شور شیرینش بماند تا جهان باشد - بیا تا جان شیرین در تو ریزم
که بخل و دوستی با هم نباشد - شهد ریزی چون دهانت دم به شیرینی زند
فتنه انگیزی چو زلفت سر به رعنایی کشد - از من به عشق روی تو می زاید این سخن
طوطی شکر شکست که شیرین کلام شد - هر که شیرینی فروشد مشتری بر وی بجوشد
یا مگس را پر ببندد یا عسل را سر بپوشد - شیرین ننماید به دهانش شکر وصل
آن را که فلک زهر جدایی نچشاند - آید هنوزشان ز لب لعل بوی شیر
شیرین لبان نه شیر که شکر مزیده اند - گوش در گفتن شیرین تو واله تا کی
چشم در منظر مطبوع تو حیران تا چند - عیب شیرین دهنان نیست که خون می ریزند
جرم صاحب نظرانست که دل می بندند - سعدی اندازه ندارد که چه شیرین سخنی
باغ طبعت همه مرغان شکرگفتارند - هرآینه لب شیرین جواب تلخ دهد
چنان که صاحب نوشند ضارب نیشند - تا مگس را جان شیرین در تنست
گرد آن گردد که حلوا می کند - سعدی شیرین سخن در راه عشق
از لبش بوسی گدایی می کند - هم بود شوری در این سر بی خلاف
کاین همه شیرین زبانی می کند - نگویم می لعل شیرین گوار
که زهر از کف دست او نوش بود - فرهادوارم از لب شیرین گزیر نیست
ور کوه محنتم به مثل بیستون شود - هر چه زان تلختر اندر همه عالم نبود
گو بگو از لب شیرین که لطیفست و لذیذ - نیشکر با همه شیرینی اگر لب بگشایی
پیش نطق شکرینت چو نی انگشت بخاید - من از تو سیر نگردم و گر ترش کنی ابرو
جواب تلخ ز شیرین مقابل شکر آید - ترش نباشم اگر صد جواب تلخ دهی
که از دهان تو شیرین و دلنواز آید - مرا تو جان شیرینی به تلخی رفته از اعضا
الا ای جان به تن بازآ و گر نه تن به جان آید - شیرین دهان آن بت عیار بنگرید
در در میان لعل شکربار بنگرید - باغ فردوسست گلبرگش نخوانم یا بهار
جان شیرینست خورشیدش نگویم یا قمر - تیغ جفا گر زنی ضرب تو آسایشست
روی ترش گر کنی تلخ تو شیرین گوار - من معتقدم که هر چه گویی
شیرین بود از لب شکربار - منم امروز و تو انگشت نمای زن و مرد
من به شیرین سخنی تو به نکویی مشهور - مشرب شیرین نبود بی زحام
دعوت منعم نبود بی فقیر - توبه را تلخ می کند در حلق
یار شیرین زبان شورانگیز - بوی بهار آمد بنال ای بلبل شیرین نفس
ور پایبندی همچو من فریاد می خوان از قفس - شیرین بضاعت بر مگس چندان که تندی می کند
او بادبیزن همچنان در دست و می آید مگس - ناگزیرست تلخ و شیرینش
خار و خرما و زهر و جلابش - کس ندیدست به شیرینی و لطف و نازش
کس نبیند که نخواهد که ببیند بازش - تا چه کردیم دگرباره که شیرین لب دوست
به سخن باز نمی باشد و چشم از نازش - گفتم چو طاووسی مگر عضوی ز عضوی خوبتر
می بینمت چون نیشکر شیرینی از سر تا قدم - حکایت از لب شیرین دهان سیم اندام
تفاوتی نکند گر دعاست یا دشنام - به سخن راست نیاید که چه شیرین سخنی
وین عجبتر که تو شیرینی و من فرهادم - یک روز به شیدایی در زلف تو آویزم
زان دو لب شیرینت صد شور برانگیزم - مجنون رخ لیلی چون قیس بنی عامر
فرهاد لب شیرین چون خسرو پرویزم - تا به گفتار درآمد دهن شیرینت
بیم آنست که شوری به جهان درفکنم - آن دوست که من دارم وان یار که من دانم
شیرین دهنی دارد دور از لب و دندانم - گر تو شیرین زمانی نظری نیز به من کن
که به دیوانگی از عشق تو فرهاد زمانم - شیرین زمان تویی به تحقیق
من بنده خسرو زمانم - من اول روز دانستم که با شیرین درافتادم
که چون فرهاد باید شست دست از جان شیرینم - هنر بیار و زبان آوری مکن سعدی
چه حاجتست بگوید شکر که شیرینم - رطب شیرین و دست از نخل کوتاه
زلال اندر میان و تشنه محروم - وه کدامت زین همه شیرینترست
خنده یا رفتار یا لب یا سخن - در وصف نیاید که چه شیرین دهنست آن
اینست که دور از لب و دندان منست آن - لب شیرین لبان را خصلتی هست
که غارت می کند هوش لبیبان - اگر این شکر ببینند محدثان شیرین
همه دست ها بخایند چو نیشکر به دندان - لهجه شیرین من پیش دهان تو چیست
در نظر آفتاب مشعله افروختن - مراد خسرو از شیرین کناری بود و آغوشی
محبت کار فرهادست و کوه بیستون سفتن - که تو شیرینتری از آن شیرین
که بشاید به داستان گفتن - گر من نگویمت که تو شیرین عالمی
تو خویشتن دلیل بیاری به هر سخن - سهل باشد سخن سخت که خوبان گویند
جور شیرین دهنان تلخ نباشد بردن - از ترش رویی دشمن وز جواب تلخ دوست
کم نگردد شورش طبع سخن شیرین من - بهست آن یا زنخ یا سیب سیمین
لبست آن یا شکر یا جان شیرین - لب خندان شیرین منطقش را
نشاید گفت جز ضحاک جادو - آن بوستان میوه شیرین که دست جهد
دشوار می رسد به درخت بلند او - سعدی شیرین زبان این همه شور از کجا
شاهد ما آیتیست وین همه تفسیر او - چشمم از زاری چو فرهادست و شیرین لعل تو
عقلم از شورش چو مجنونست و لیلی روی تو - در خواب گزیده لب شیرین گل اندام
از خواب نباشد مگر انگشت گزیده - قیمت گل برود چون تو به گلزار آیی
و آب شیرین چو تو در خنده و گفتار آیی - قیامت می کنی سعدی بدین شیرین سخن گفتن
مسلم نیست طوطی را در ایامت شکرخایی - دعایی گر نمی گویی به دشنامی عزیزم کن
که گر تلخست شیرینست از آن لب هر چه فرمایی - نگارینا به هر تندی که می خواهی جوابم ده
اگر تلخ اتفاق افتد به شیرینی بیندایی - اگر فرهاد را حاصل نشد پیوند با شیرین
نه آخر جان شیرینش برآمد در تمنایی - تو از نبات گرو برده ای به شیرینی
به اتفاق ولیکن نبات خودرویی - تو بد مگوی و گر نیز خاطرت باشد
بگوی از آن لب شیرین که نیک می گویی - ای حسن خط از دفتر اخلاق تو بابی
شیرینی از اوصاف تو حرفی ز کتابی - از خنده شیرین نمکدان دهانت
خون می رود از دل چو نمک خورده کبابی - توقع دارم از شیرین زبانت
اگر تلخست و گر شیرین جوابی - به چشمانت که گر زهرم فرستی
چنان نوشم که شیرینتر شرابی - نگارین روی و شیرین خوی و عنبربوی و سیمین تن
چه خوش بودی در آغوشم اگر یارای آنستی - شکر در کام من تلخست بی دیدار شیرینش
و گر حلوا بدان ماند که زهرش در میانستی - بیار ای لعبت ساقی اگر تلخست و گر شیرین
که از دستت شکر باشد و گر خود زهر نابستی - کمال حسن رویت را مخالف نیست جز خویت
دریغا آن لب شیرین اگر شیرین جوابستی - ریش فرهاد بهترک می بود
گر نه شیرین نمک پراکندی - ترش بنشین و تیزی کن که ما را تلخ ننماید
چه می گویی چنین شیرین که شوری در من افکندی - خسرو اگر عهد تو دریافتی
دل به تو دادی که تو شیرینتری - سعدی از گرمی بخواهد سوختن
بس که تو شیرینی از حد می بری - سعدیا داروی تلخ از دست دوست
به که شیرینی ز دست دیگری - یا خلوتی برآور یا برقعی فروهل
ور نه به شکل شیرین شور از جهان برآری - به صید کردن دل ها چه شوخ و شیرینی
به خیره کشتن تن ها چه جلد و عیاری - اگر دعات ارادت بود و گر دشنام
بگوی از آن لب شیرین که شهد می باری - تو در دل من از آن خوشتری و شیرینتر
که من ترش بنشینم ز تلخ گفتاری - نه کمال حسن باشد ترشی و روی شیرین
همه بد مکن که مردم همه نیکخواه داری - سعدیا گفتار شیرین پیش آن کام و دهان
در به دریا می فرستی زر به معدن می بری - آرزوی دل خلقی تو به شیرین سخنی
اثر رحمت حقی تو به نیک اخلاقی - یا رب آن آب حیاتست بدان شیرینی
یا رب آن سرو روانست بدان چالاکی - مگر از هیئت شیرین تو می رفت حدیثی
نیشکر گفت کمر بسته ام اینک به غلامی - فتنه انگیزی و خون ریزی و خلقی نگرانت
که چه شیرین حرکاتی و چه مطبوع کلامی - خوان درویش به شیرینی و چربی بخورند
سعدیا چرب زبانی کن و شیرین سخنی - ای بر در سرایت غوغای عشقبازان
همچون بر آب شیرین آشوب کاروانی - عشق لب شیرینت روزی بکشد سعدی
فرهاد چنین کشته ست آن شوخ به شیرینی - تفاوتی نکند گر ترش کنی ابرو
هزار تلخ بگویی هنوز شیرینی - شبست و شاهد و شمع و شراب و شیرینی
غنیمتست چنین شب که دوستان بینی - چه شیرین لب سخنگویی که عاجز
فرو می ماند از وصفت سخنگوی - سعدیا شور عشق می گوید
سخنانت نه طبع شیرین گوی - خیام نیشابوری
- «شیرین» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «شیرین» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- دل گفت حسن روی او وان نرگس جادوی او
وان سنبل ابروی او وان لعل شیرین ماجرا - كو بام غیر بام تو كو نام غیر نام تو
كو جام غیر جام تو ای ساقی شیرین ادا - ای طوطی عیسی نفس وی بلبل شیرین نوا
هین زهره را كالیوه كن زان نغمههای جان فزا - ساقی تو ما را یاد كن صد خیك را پرباد كن
ارواح را فرهاد كن در عشق آن شیرین لقا - ای گل ز اصل شكری تو با شكر لایقتری
شكر خوش و گل هم خوش و از هر دو شیرینتر وفا - تلخ از تو شیرین میشود كفر از تو چون دین میشود
خار از تو نسرین میشود چیزی بده درویش را - ای جان شیرین تلخ وش بر عاشقان هجر كش
در فرقت آن شاه خوش بیكبر با صد كبریا - او زعفرانی كرده رو زخمی نه بر اندام او
جز غمزه غمازهای شكرلبی شیرین لقا - ای مطرب شیرین نفس هر لحظه میجنبان جرس
ای عیش زین نه بر فرس بر جان ما زن ای صبا - تو لقمه شیرین شو در خدمت قند او
لقمه نتوان كردن كان شكر ما را - آن باد هوا را بین ز افسون لب شیرین
با نای در افغان شد تا باد چنین بادا - زان خشم دروغینش زان شیوه شیرینش
عالم شكرستان شد تا باد چنین بادا - ای دل تو كه زیبایی شیرین شو از آن خسرو
ور خسرو شیرینی در عشق چو فرهاد آ - چه یاری یابد از یاران همدل
كسی كز جان شیرین گشت تنها - زهی حلوای گرم و چرب و شیرین
كه هر دم میرسد بویش ز بالا - پرده دیگر مزن جز پرده دلدار ما
آن هزاران یوسف شیرین شیرین كار ما - ای ز مقدارت هزاران فخر بیمقدار را
داد گلزار جمالت جان شیرین خار را - به ترانههای شیرین به بهانههای زرین
بكشید سوی خانه مه خوب خوش لقا را - تا به شب ای عارف شیرین نوا
آن مایی آن مایی آن ما - در میان عاشقان عاقل مبا
خاصه در عشق چنین شیرین لقا - سرو علمدار رفت سوخت خزان را به تفت
وز سر كه رخ نمود لاله شیرین لقا - فاخته با كو و كو آمد كان یار كو
كردش اشارت به گل بلبل شیرین نوا - كه دردمید در آن نی كه بود زیر زمین
كه گشت مادر شیرین و خسرو حلوا - به شرق و غرب فتادست غلغلی شیرین
چنین بود چو دهد شاه خسروان حلوا - به حق آن لب شیرین كه میدمی در من
كه اختیار ندارد به ناله این سرنا - ای ز شیرینی و دلاویزی
دانه حاجت نبوده دام تو را - با همه بشنو كه بباید شنود
قصه شیرین غریبانه را - گر واقفی بر شرب ما وز ساقی شیرین لقا
الزمه و اعلم ان ذا من غیره لا یرتجی - در غم شیرین نجوشی لاجرم سركه فروشی
آب حیوان را ببستی لاجرم رفتست آبت - گر چه حلواها خوری شیرین نگردد جان تو
ذوق آن برقی بود تا در دهان آكلست - ور تو را خوف مطالب باشد از اشهادها
از خدا میخواه شیرینی اجل كان آجلست - هر لبی را كه ببوسید نشانها دارد
كه ز شیرینی آن لب بشكافید و بكفت - خسروان خاك كفش را به خدا تاج كنند
هر كه شیرین تو را دلشده چون فرهادست - من چرا گرد جهان گردم چو دوست
در میان جان شیرین منست - ستیزه كن كه ز خوبان ستیزه شیرینست
بهانه كن كه بتان را بهانه آیینست - چه رعنا رقیبی چه شیرین طبیبی
كه در سر شرابی پزیدی كه نوشت - آمین او آنست كو اندر دعا ذوقش دهد
او را برون و اندرون شیرین و خوش چون تین كند - آن كیست آن آن كیست آن كو سینه را غمگین كند
چون پیش او زاری كنی تلخ تو را شیرین كند - اول نماید مار كر آخر بود گنج گهر
شیرین شهی كاین تلخ را در دم نكوآیین كند - صفراییی كز طبع بد از نار شیرین میرمد
نار ترش خواهد ولی آن به كه نار مز خورد - ای مطرب شیرین نفس عشرت نگر از پیش و پس
كس نشنود افسون كس چون واقف اسرار شد - خسرو وداع ملك خود از بهر شیرین میكند
فرهاد هم از بهر او بر كوه میكوبد كلند - آمد شرابی رایگان زان رحمت ای همسایگان
وان ساقیان چون دایگان شیرین و مشفق بر ولد - ز شیرینی حدیثش شب شكافیدست جان را لب
عجب دارم كه میگوید حدیث حق مر باشد - هزاران مرغ شیرین پر نشسته بر سر منبر
ثنا و حمد میخواند كه وقت انتشار آمد - كسی سنگ اندر او بندد چو صادق بود میخندد
چرا شیرین نخندد خوش كش از خسرو نثار آمد - آن دیده كز این ایوان ایوان دگر بیند
صاحب نظری باشد شیرین لقبی باشد - از رنگ بلور تو شیرین شده جور تو
هر چند كه جور تو بس تند قدم دارد - ای روی ترش بنگر آن را كه ترش كردت
تا او شكری شیرین در سركه درآمیزد - كفرت همگی دین شد تلخت همه شیرین شد
حلوا شده كلی حلوات مبارك باد - از زمزمه یوسف یعقوب به رقص آمد
وان یوسف شیرین لب پا كوبد پا كوبد - دریای دل از لطفش پرخسرو و پرشیرین
وز قطره اندیشه صد گونه گهر سازد - چون چنگ شوی از غم خم داده وانگه او
در بر كشدت شیرین بیواسطه بنوازد - مستان می ما را هم ساقی ما باید
با آن همه شیرینی گر ترش كند شاید - ای مطرب خوش لهجه شیرین دم عارف
یاری ده و برگو كه چنین یار كی دارد - شكرشیرینی گفتن رها كن
ولیكن كان قندی چون نقندد - همه جور و جفا و محنت عشق
بر او شیرین چو مهر مادری شد - شیرین و ترش مراد شاهست
دو دیگ نهاده بهر اینند - ای خوب مناز كاندر آن گور
بس شیرینست لا چو فرهاد - شیرین چو شكر تو باش شاكر
شاكر هر دم شكر ستاند - زان چنین خندان و خوش ما جان شیرین میدهیم
كان ملك ما را به شهد و قند و حلوا میكشد - از لطافت كوهها را در هوا رقصان كنند
وز حلاوت بحرها را چون شكر شیرین كنند - لیلی و مجنون به فاقه آه حسرت میخورند
خسرو و شیرین به عشرت جام راوق میزند - قند بگشا ای صنم تا عیش را شیرین كند
هین كه آمد دود غم تا خلق را غمگین كند - عاشق نوكار باشی تلخ گیر و تلخ نوش
تا تو را شیرین ز شهد خسروی دارو كند - در دل مردان شیرین جمله تلخیهای عشق
جز شراب و جز كباب و شكر و حلوا نبود - هر درخت و باغ را داده بهاران بخششی
هر درخت تلخ و شیرین آنچ میارزد شود - دخترانم چو شكر سرتاسر شیرینند
خسروان فلك اندر پیشان فرهادند - شمس تبریز تویی واقف اسرار رسول
نام شیرین تو هر گمشده را درمان باد - ناسزا گفتن از آن دلبر شیرین عجبست
ناسزا گفت كه تا جان به سزایی برسد - عشق شیرینی جانست و همه چاشنی است
چاشنی و مزه را صورت و رنگی نبود - هر چه آن خسرو كند شیرین كند
چون درخت تین كه جمله تین كند - چرب و شیرین كم ده این مردار را
زانك تن پرورد رسوا میرود - چرب و شیرین ده ز حكمت روح را
تا قوی گردد كه آن جا میرود - چرب و شیرین مینماید پاك و خوش
یك شبی بگذشت با تو شد پلید - چرب و شیرین از غذای عشق خور
تا پرت برروید و دانی پرید - ناگزیده او لب شیرین لبی
چند پشت دست در هجران گزید - دریا پیش ترش رو او ابر نوبهارست
عالم بدوست شیرین قاصد ترش نماید - ای دل مباش غمگین كاینك ز شاه شیرین
آن چنگ پرنوای خالی شكم درآید - آن گل شیرین لقا شكر كند از خدا
بلبل سرمست ما بهر خماران رسید - انار شیرین گر خود هزار باشد وگر یك
چو شد یكی به فشردن دگر شمار چه باشد - خمش كه هر كی دهانش ز عشق شیرین شد
روا نباشد كو گرد گفت و گو گردد - ترش ترش تو به خسرو مگو كه شیرین كو
پدید آید چون خواجه ناپدید شود - چو غوره رست ز خامی خویش شد شیرین
چو ماه روزه به پایان رسید عید شود - هم شما هم شما كه زیبایید
هم شما هم شما كه شیرینید - بل كه بر اسب ذوق و شیرینی
تا ابد خوش نشسته در زینید - بی خدای لطیف شیرین كار
عسلی از مگس نمیآید - هم شما هم شما كه زیبایید
هم شما هم شما كه شیرینید - بل كه بر اسب ذوق و شیرینی
تا ابد خوش نشسته در زینید - عزم رفتن كردهای چون عمر شیرین یاد دار
كردهای اسب جدایی رغم ما زین یاد دار - همچو فرهاد از هوایت كوه هجران میكنم
ای تو را خسرو غلام و صد چو شیرین یاد دار - نیشكر باید كه بندد پیش آن لبها كمر
خسروی باید كه نوشم زان لب شیرین شكر - صد هزاران سیب شیرین بشمری در دست خویش
گر یكی خواهی كه گردد جمله را در هم فشار - گر سلامی از لب شیرین او داری بگو
ور پیامی از دل سنگین او داری بیار - اندرآ در باغ بیپایان دل
میوه شیرین بسیارش نگر - جمله ثمر ز آفتاب پخته و شیرین شود
خواب و خورم را ببر تا برسم نزد خور - تو لقمه ترشی دیر دیر هضم شوی
ولیست لقمه شیرین نوش نوش گوار - چو میرخوان توام ترش بنهم و شیرین
كه هر كسی بخورد بای خود ز خوان كبار - ز تلخی و ترشی رو به سوی شیرینی
چنانك رست ز تلخی هزار گونه ثمر - ز شمس مفخر تبریز جوی شیرینی
از آنك هر ثمر از نور شمس یابد فر - دانه شیرین بود اكرام شاه
دانه دیدی آن زمان از دام ترس - زهی شیرین كه میسوزم چو از شمعش برافروزم
زهی شادی امروزم ز دولتهای فردایش - هر لحظه و هر ساعت یك شیوه نو آرد
شیرینتر و نادرتر زان شیوه پیشینش - ای یوسف مه رویان ای جاه و جمالت خوش
ای خسرو و ای شیرین ای نقش و خیالت خوش - خنك آن را كه دست او ببوسید
به وقت مرگ شیرین شد دهانش - گاه با شیرین چو خسرو خوش بخند
گه ز هجرش كوه كن فرهاد باش - اندرآمد شاه شیرینان ترش
جان شیرینم فدای آن ترش - به قاصد او ترشست و به جان شیرینش
كه نیست در همه اجزاش تای موی ترش - هزار خمره سركه عسل شدست از او
كه هست دلبر شیرین دوای خوی ترش - گرفته طبله حلوا و بنده را جویان
كه تا ز جایزه شیرین كند گلوی ترش - عجب نباشد اگر قصد او فنای منست
همیشه شیرین باشد یقین عدوی ترش - ای ز تو خندان شده هر جا حزین
وی ز تو شیرین شده هر جا ترش - دو سه گام ار ز حرص و كین به حلم آیی عسل جوشی
كه عالمها كنی شیرین نمیآیی زهی كاهل - در زخم او زاری مكن دعوی بیماری مكن
صد جان شیرین دادهام تا این بلا بخریدهام - تو پیش حلوایی جان شیرین و شیرین جان شوی
زیرا من از حلوای جان چون نیشكر بالیدهام - ور تو گواهان مرا رد می كنی ای پرجفا
ای قاضی شیرین قضا باری فروخوان محضرم - لوزینه پرجوز او پرشكر و پرلوز او
شیرین كند حلق و لبم نوری نهد در منظرم - شیرینی خویشان تویی سرمستی ایشان تویی
دریای درافشان تویی كانهای پرزر و درم - گر تو ملولستی ز من بنگر در آن شاه زمن
تا گرم و شیرینت كند آن دلبر حلواییم - تا كه رگی در تن من جنبد من سوی وطن
باشم پران و دوان ای شه شیرین ذقنم - ترش رویی و خشمینی چنین شیرین ندیدستم
ز افسونهاش مجنونم ز افسانهاش سرمستم - چو نوشیدم ز تتماجش فروكوبید چون سیرم
چو طزلق رو ترش كردم كز آن شیرین بریدستم - چه باهول است آن آبی كه این چرخ است از او گردان
چو من دولاب آن آبم چنین شیرین حنین دارم - ز كوب غم چه غم دارم كه با او پای می كوبم
چه تلخی آیدم چون من بر شیرین ذقن باشم - اسپانخ خویشم دان با ترش پز و شیرین
با هر چه شدم پخته تا با تو بپیوستم - می رفت شه شیرین گفتم نفسی بنشین
ای مستی هر جزوم ای داروی هر دردم - عقیده این چنین سازید شیرین
كه من زین خمره شكربار گشتم - چو خسرو زلف شیرینان گرفتم
اگر قصد یكی فرهاد كردم - شوم شیرین ز لطف گوهر تو
اگر چون بحر تلخ و شور باشم - خمش كن خسروا هم گو ز شیرین
ز شیرینی همیسوزد دهانم - مرا در راه دی دشنام دادی
چنین مستم ز شیرینی دشنام - مرا گویی در آن لب او چه دارد
كز او شیرین زبانی من چه دانم - دل را چو انار ترش و شیرین
خون بسته و دانه دانه دیدم - آب شیرینم ندادی تا كه خوان گستردهای
دست و پایم بستهای تا دست و پا بشناختم - زیر دندان تا نیاید قند شیرین كی بود
جان همچون قند را من زیر دندان می برم - در معانی گم شدستم همچنین شیرینتر است
سوی صورت بازنایم در دو عالم ننگرم - نخورد خسرو دل غم مگر الا غم شیرین
به چه دل غم خورم آخر دل غمخوار ندارم - بر سرم نه آن كلاه خسروی
كان چنان شیرین ذقن می آیدم - یا رب چه یار دارم شیرین شكار دارم
در سینه از نی او صد مرغزار دارم - به گوش من برسانید هجر تلخ پیام
كه خواب شیرین بر عاشقان شدهست حرام - شكرلبی لب ما را به گاه شیرین كرد
كه غرقه گشت شكر اندر آب دندانم - ای لبانت شكر گیسوانت عنبر
وی از آن شیرینتر كه همیپنداریم - تلخی نكند شیرین ذقنم
خالی نكند از می دهنم - از شیره او من شیردلم
در عربدهاش شیرین سخنم - بسم الله ای روح البقا بسم الله ای شیرین لقا
بسم الله ای شمس الضحا بسم الله ای عین الیقین - كو بلبل شیرین فنم كو فاخته كوكوزنم
طاووس خوب چون صنم كو طوطیان كو طوطیان - هر صورتی به از قمر شیرینتر از شهد و شكر
با صد هزاران كر و فر در خدمت معشوق من - بر هر گلی خاری بود بر گنج هم ماری بود
شیرین مراد تو بود تلخی و صبرت آن من - زهی مفهوم نامفهوم زهی بیگانه همدل
زهی ترشی به از شیرین زهی كفری به از ایمان - گر آب جوی شیرین است ولی كو هیبت دریا
كجا فرزین شه بودن كجا فرزانگی كردن - مرا هر دم همیگویی كه برگو قطعه شیرین
به هر بیتی یكی بوسه بده پهلوی من بنشین - كه خلقان صورت و نامند مثال میوه خامند
كی از جانشان خبر باشد كه آن تلخ است یا شیرین - وگر حال آورد قاضی سماعش آرزو آید
رباب خوب بنوازم سماعی آرمش شیرین - حرز دل یعقوبم سرچشمه ایوبم
هم چستم و هم خوبم هم خسرو و هم شیرین - دروازه هستی را جز ذوق مدان ای جان
این نكته شیرین را در جان بنشان ای جان - می گردد آن مسكین نی مهر در او نی كین
كه كندن آن فرهاد از چیست جز از شیرین - كو عاشق شیرین خد زر بدهد و جان بدهد
چون مرغ دل او پرد زین گنبد بیروزن - آن باید كو آرد او جمله گهر بارد
یا رب كه چهها دارد آن ساقی شیرین فن - چه تلخ است و چه شیرین پر از مهر و پر از كین
زهی لذت نوشین زهی لقمه دندان - ندای ارجعی آخر شنیدی
از آن سلطان و شاهنشاه شیرین - از این بحرند زشتان گشته نغزان
از این موجند شیرین گشته شوران - دوان شو سوی شیرینی چو غوره
به باطن گر نمیدانی دویدن - ای دشمن عقل و جان شیرین
نور موسی و طور سینین - پیش او مردن به هر دم از شكر شیرینتر است
مرده داند این سخن را تو مپرس از زندگان - گاه سرنا می نوازد گاه سرنا می گزد
آه از این سرنایی شیرین نوای نی شكن - خوشهها از سست پایی رو نهاده بر زمین
غورهاش شیرین شد آخر از خطاب یسجدان - همچو ابرم روترش از غیرت شیرین خویش
روی همچون آفتابت بس بود برهان من - به خدا میل ندارم نه به چرب و نه به شیرین
نه بدان كیسه پرزر نه بدین كاسه زرین - قدح اندر كف و خیره چه كنم من عجب این را
بخورم یا كه ببخشم تو بگو ای شه شیرین - بده آن مرد ترش را قدحی ای شه شیرین
صدقات تو روان است به هر بیوه و مسكین - هر كی صفرا شودش غالب از شیرینی
تلخ گردد دهنش گاه شكر خاییدن - چون جان تو میستانی چون شكر است مردن
با تو ز جان شیرین شیرینتر است مردن - گر ممنی و شیرین هم ممن است مرگت
ور كافری و تلخی هم كافر است مردن - یوسف رخان رسند ز كنعان آن جهان
شیرین لبان رسند ز دریای انگبین - شیرینیت عجایب و تلخیت خود مپرس
چون عقل كز وی است شر و خیر و كفر و دین - باز برآمد ز كوه خسرو شیرین من
باز مرا یاد كرد جان و دل و دین من - ای عجب گویم دگر باقیات این خبر
نی خمش كردم تو گوی مطرب شیرین زبان - برو باقی از ساقی من بجوی
كز او یافت شیرینی افسون من - چند بوسه وظیفه تعیین كن
به شكرخندهایم شیرین كن - ای خنك آن را كه سرش گرم شد
ز آتش روی چو تو شیرین ذقن - می تلخی كه تلخیها بدو گردد همه شیرین
بت چینی كه نگذارد كه افتد بر رخ ما چین - زبان چرب او كرد درختانی پر از زیتون
لب شیرین او خواند به افسون سوره والتین - چون جان تو شد در هوا ز افسانه شیرین ما
فانی شو و چون عاشقان افسانه شو افسانه شو - تلخی ز تو شیرین شود كفر و ضلالت دین شود
خار خسك نسرین شود صد جان فدای جان تو - عشقا چه شیرین خوستی عشقا چه گلگون روستی
عشقا چه عشرت دوستی ای شادی اقران تو - دلها چو خسرو از لبش شیرین چو شكر تا ابد
گر یك زمان پنهان شود نالند چون فرهاد از او - چه باشد ماه یا زهره چو او بگشود آن چهره
چه دارد قند یا حلوا ز شیرینی خوی او - چو شیرینتر نمود ای جان مها شور و بلای تو
بهشتم جان شیرین را كه میسوزد برای تو - جمع شكران را بین در ما نگران را بین
شیرین نظران را بین هین شرح شكر برگو - آن دلبر عیار جگرخواره ما كو
آن خسرو شیرین شكرپاره ما كو - ز یاد دوست شیرینتر چه كار است
هلا منشین چنین بیكار برگو - لقمه شیرین كه از وی خشم انگیزان مخور
لقمه از لولاك گیر و بنده لولاك شو - خسرو شیرین بنشین بنشین
راه سپاهان برگو برگو - این كیست این این كیست این شیرین و زیبا آمده
سرمست و نعلین در بغل در خانه ما آمده - خامش كن ای شیرین لقا رو مشك بربند ای سقا
زیرا نگنجد موجها اندر سبو و بلبله - خوش آن باشد كه میراند به سوی اصل شیرینی
در آن سیران سقط كرده هزاران اسب و جمازه - ماننده عقل و دین بیرون و درون شیرین
نی سیر درآكنده اندر دل گوزینه - از خود شیرین چنانك شكر
وز خویش بجوش همچو باده - این جا كسی است پنهان مانند قند در نی
شیرین شكرفروشی دكان من گرفته - گر حبهای آید به من صد كان پرزرش كنم
دریای شیرینش كنم هر چند باشد قلهای - نك نوبهار آمد كز او سرسبز گردد عالمی
چون یار من شیرین دمی چون لعل او حلواگری - شیرین كنی هر شور را حاضر كنی هر دور را
پرده نباشی نور را گر چون فلك نه تو شوی - ای ساقی شیرین صلا جان علی و بوالعلا
بر كف بنه ساغر هلا بر رغم هر غم بارهای - در عشق تو چون دم زدم صد فتنه شد اندر عدم
ای مطرب شیرین قدم میزن نوا تا صبحدم - به پیش خلق نامش عشق و پیش من بلای جان
بلا و محنتی شیرین كه جز با وی نیاسایی - چرا تو سرد و برف آیی فنا شو تا شگرف آیی
غم هستی تو كمتر خور چه شیرین است بیخویشی - در این منگر كه در دامم كه پر گشت است این جامم
به پیری عمر نو بنگر چه شیرین است بیخویشی - چه هشیاری برادر هی ببین دریای پر از می
مسلمان شو تو ای كافر چه شیرین است بیخویشی - اگر زهر است اگر شكر چه شیرین است بیخویشی
كله جویی نیابی سر چه شیرین است بیخویشی - نمود آن زلف مشكینش كه عنبر گشت مسكینش
زهی مشك و زهی عنبر چه شیرین است بیخویشی - چو افتادی تو در دامش چو خوردی باده جامش
برون آیی نیابی در چه شیرین است بیخویشی - بیا ای یار در بستان میان حلقه مستان
به دست هر یكی ساغر چه شیرین است بیخویشی - مترس آخر نه مردی تو بجنب آخر نمردی تو
بده آن زر به سیمین بر چه شیرین است بیخویشی - یكی شه بین تو بس حاضر به جمله روحها ناظر
ز بیخویشی از آن سوتر چه شیرین است بیخویشی - وگر خسرو از این شیرین یكی انگشت لیسیدی
چرا قید كله بودی چرا قید قبایستی - نكو بنگر به روی من نه آنم من كه هر باری
ببین دریای شیرینی ببین موج گهر باری - گرفتم دانه تلخم نشاید كشت و خوردن را
تو با آن لطف شیرین كار این شوری روا داری - زهی بیخوابی شیرین بهیتر از گل و نسرین
فزون از شهد و از شكر به شیرینی خوش خواری - بیا پهلوی من بنشین به رسم و عادت پیشین
بجنبان آن لب شیرین كه مولانا اغا پوسی - چنان چون میوههای خام از آن پخته شود شیرین
كه گاهش تاب خورشید است و گاهش طره شامی - خصوصا درد این مسكین كه عالم سوز طوفان است
زهی تلخی و ناكامی كه شیرین است از او كامی - آن شمع كه میسوزد گویم ز چه میگرید
زیرا كه ز شیرینش در قهر جدا كردی - زان خنده و زان گفتن و زان شیوه شیرین
صد غلغله در سقف سماوات افندی - جوابكهای شیرینت كجا شد
خمش كردی و از گفتار رفتی - چو من سركه فروشم پس تو شكر
بیفزا چون به شیرینی تو فردی - بخور هر دم می شیرینتر از جان
به هر تلخی كه بهر ما چشیدی - منت پرسم اگر تو مینپرسی
كه ای شیرین شیرین كار چونی - سالی دارم ای خواجه خدایی
كه امروز این چنین شیرین چرایی - چراخواران چراشان هم چراخوار
ز كاسه و خوان شیرین كدخدایی - مكن یاد كسی ای جان شیرین
كه نشناسد خزان را از بهاری - چو داد آن خواجه را سركه فروشی
چه شیرین كرد بر وی سوكواری - به نور او بسوزی پر خود را
ز شیرینی نورش گردی عاری - از آن شكرستان دیدم نشانها
ندیدم از تو شیرینتر نشانی - گلوی جان بسوزید از حلاوت
چنین شیرین چنین حلوا چرایی - ای رونق رزم و جان بازار
شیرینی خانه و دكانی - مژدگانی جان شیرین میدهم او را حلال
هر كی آرد یك نشان یا نكتهای سربستهای - فارغی از چرب و شیرین در حلاوتهای خود
چرب و شیرین باش از خود ز آنك خوش پالودهای - هله خاموش كه تا او لب شیرین بگشاید
بكند هر دو جهان را خضر وقت سقایی - پی خسروان شیرین هنر است شور كردن
به چنین حیات جانها دل و جان سپار باری - بدهیم جان شیرین به شراب خسروانی
چو سر خمار ما را به كف كرم بخاری - شمس تبریز خیالت سوی من كژ نگریست
رفتم از دست و بگفتم كه چه شیرین نظری - جان شیرین تو در قبضه و در دست من است
تن بیجان چه كند گر تو ز تن بگریزی - جان ویسند و رامین سخت شیرین شیرین
مفخر آل یاسین وز خدا ارمغانی - چرب و شیرین بخوردی عیش و عشرت بكردی
سوی عشق آی یك شب هم ببین میزبانی - زان كه شیرین دید تلخیهای مرگ
زان چه دید آن دیده ور بگریستی - جان شیرین دادن از تلخی مرگ
گر شدی پیدا شكر بگریستی - با همه تلخی همین شیرین ما
چاره دیدی چون مطر بگریستی - روز تا شب مست و شب تا روز مست
سخت شیرین باشد این دوران بلی - چیست نی آن یار شیرین بوسه را
بوسه جای و بوسه جای و بوسه جای - هست ای ساقی خوب از بامداد
كان شیرینی بنامیزد بلی - جان شیرینت نشانی میدهد
كز الست اندر عسل پروردهای - چون بخسبم زیر سایه نخل او
من شوم شیرینتر از خرما بلی - تو چرا جمله نبات و شكری
تو چرا دلبر و شیرین نظری - ای حیلههات شیرین تا كی مرا فریبی
آن را كه ملك كردی دیگر چرا فریبی - ای دلبر پریرین وی فتنه تو شیرین
دل نام تو نگوید از غایت غیوری - از سایههای خرما شیرین شوی چو خرما
وز پختگی خرما تو پختگی پذیری - زان چهرههای شیرین در دل عجیب شوری
این روی همچو زر را از مهر او عیاری - بینم كه جان تلخم شیرین شده ز شهدش
بینم كه اندرافتد شوری نو از شراری - آه كه چه شیرین بتیست در تتق زركشی
اه كه چه میزیبدش بدخوی و سركشی - دانه شیرین به سنگ گفت چو من بشكنم
مغز نمایم ولیك وای چو تو بشكنی - مرغ گزینی یقین دانه شیرین بچین
كمد از سوی چین مرغ تو را چینهای - كشتن شیرین و خوش خاصیت دست توست
زانك نظرخواه را تو به نظر میكشی - خنده شیرین زد و ز شرم برافروخت
ماه غریب از چو من غریب شماری - ز باغ عشق طلب كن عقیده شیرین
كه طبع سركه فروشست و غوره افشاری - به هر دلی كه درآیی چو عشق بنشینی
بجوشد از تك دل چشمه چشمه شیرینی - بیا بیا كه پشیمان شوی از این دوری
بیا به دعوت شیرین ما چه میشوری - به شهد جذبه من آب جفا بیامیزم
كه شهد صرف گلو گیردت ز شیرینی - هرچه هستی ای امیر، سخت مستی شیرگیر
هر زبان خواهی بگو، خسروا شیرین لبی - اشكلفیس چلپی، انپا پیسوایلادو
سردهی كن لحظهی، زانك شیرین مشربی - یار لاحول گوی را چه كنم
یار شیرین عذار بایستی - گر نبدی غیرت شیرین من
فخر دو صد خسرو و فرهادمی - اذنالعشق تعالوا، لتذوقوا و تنالوا
هله ای مژده شیرین، چه نسیمی و چه بادی! - گر چنینی، گر چنانی، جان مایی جان جان
هر زبان خواهی بفرما، خسروا، شیرین لبی - خزان و بهار از تو شد تلخ و شیرین
توی قهر و لطفش، بیا تا چه داری - «شیرین» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- شیرین لب او تلخ نگفتی هرگز
این بینمکی ز شور بختی منست - هر چند دهن زدن ز شیرینی اوست
این دست که میزنی ز شوری دگر است - اهلیت روی تو ندارد لیکن
چون برکند از تو دل که جان شیرین است - عشقی که از او وجود بیجان میزیست
این عشق چنین لطیف و شیرین از چیست - جوزی که درونش مغز شیرین باشد
درجی که در او در خوش آیین باشد - شیرین سخنی در دل ما میخندد
بر خسرو شیرین سخنی میبندد - آن زلف سیاه و قد رعناش نگر
شیرینی آن لعل شکرخاش نگر - آمد بر من دوش نگاری سر تیز
شیرین سخنی شکر لبی شورانگیز - شیرین ز دهان تو دهان عاشق
جان بندهات ای جان و جهان عاشق - شیرین سخنی ز باغبان بشنیدم
گل را چه محل که باغ را بخشیدم - روز باران بگلشنت جمع شویم
شیرین باشند روز باران یاران - گفتم که بر حریف غمگین منشین
جز پهلوی خوشدلان شیرین منشین - ای جان جهان جان و جهان بندهی تو
شیرین شده عالم ز شکر خندهی تو - درویشان را به ملک خسرو کرده
وی خسرو را بردهی شیرین کرده - خم از عدم و صراحی از جام وجود
کان تلخ نه و شور نه و شیرینه - ای آنکه غلام خسرو شیرینی
با عشق بساز گر حریف دینی - ای دشمن جان و جان شیرین که توئی
نور موسی و طور سینین که توئی - با من ترش است روی یار قدری
شیرینتر از این ترش ندیدم شکری - بیزار شود شکر ز شیرینی خویش
گر زان شکر ترش بیابد خبری - چون نیشکر است این نیت ای نائی
شیرین نشود خسرو ما گر نائی - هر روز ز عاشقی و شیرین رائی
مر عاشق را پیرهنی فرمائی - فردوسی
- «شیرین» در شاهنامه فردوسی
- بدان خوی بد جان شیرین بداد
نبد از جوانیش یک روز شاد - چو آمد به هنگام خون ریختن
به شیرین روان اندر آویختن - همی کرد باید کزین چاره نیست
که فرزند و شیرین روانم یکیست - سپهبد پرستنده را گفت گرم
سخنهای شیرین به آوای نرم - پرستنده پرسید کای پهلوان
سخن گوی و بگشای شیرین زبان - میان سپهدار و آن سرو بن
زنی بود گوینده شیرین سخن - همیدون به دل گفت دیو سپید
که از جان شیرین شدم ناامید - چنین گفت با مرد شیرین سخن
که سر نیست این آرزو را نه بن - چنین گفت رایش به من تازه کن
بیارای مغزش به شیرین سخن - مرا در جهان این یکی دخترست
که از جان شیرین گرامیترست - من اینک به پیش تو استادهام
تن و جان شیرین ترا دادهام - بیاید به کردار دیو سپید
دل از جان شیرین شود ناامید - به پیش تو آوردم این جان خویش
سپر کردم این جان شیرینت پیش - به هنگام شیرین به دایه دهد
یکی تاج زرینش بر سر نهد - ز شیرین روان دل شده ناامید
تن از بیم لرزان چو از باد بید - مگر بازگردد به شیرین سخن
بیاد آیدش روزگار کهن - بشد مادر شاه با ترجمان
ده از فیلسوفان شیرینزبان - توانگر ببخشد همی این بران
یکی با دگر چرب و شیرینزبان - چگونه مر او را ندارم چو جان
کزو یافتم جفت و شیرینروان - بسی نیز شیرین سخنها بگفت
فرستاده خود با خرد بود جفت - یکی مرد با سنگ و شیرین سخن
گزین کرد زان چینیان کهن - گرفتار شد در میان اردوان
بداد از پی تاج شیرین روان - غنیمت بدان بخش کو جنگ جست
به مردی دل از جان شیرین بشست - چنان نامور مرد شیرینسخن
به نوی بشد زین سرای کهن - چنین داد پاسخ ورا باغبان
که ای پاکدل مرد شیرینزبان - برون آمد از بیشه مردی کهن
زبانش گشاده به شیرین سخن - فرستادهای خواند شیرینزبان
خردمند و بیدار و روشنروان - فرستاده را خواند پس پهلوان
سخن گفت با او به شیرین زبان - تنش لرز لرزان به کردار بید
دل از جان شیرین شده نا امید - به پنجم که باشد سخنگوی گرم
بشیرین سخن هم به آواز نرم - که یار زبان چرب و شیرین سخن
که از پیر نستوه گشته کهن - چه گفت آن خردمند شیرین سخن
که گر بیبنانرا نشانی ببن - خردمند باشید وروشن روان
نیوشنده و چرب و شیرین زبان - بدو گفت گستهم کای شهریار
به شیرین روانت مخور زینهار - بدو گفت خاقان به شیرین زبان
دل مردم پیر گردد جوان - بریشان رسی هیچ تندی مکن
نخستین فراز آر شیرین سخن - فرستادهیی خواست شیرین سخن
که داند همه داستان کهن - چو خورشید شیرین به پیش اندرون
خرامان به بالای سیمین ستون - چنین گفت شیرین که ای شهریار
بدشمن دهی آلت کار زار - بخنده به شیرین چنین گفت شاه
کزین زن جز از دوستداری مخواه - کنون داستان کهن نو کنیم
سخنهای شیرین و خسرو کنیم - ورا در زمین دوست شیرین بدی
برو بر چو روشن جهان بین بدی - چو بشنید شیرین که آمد سپاه
به پیش سپاه آن جهاندار شاه - زبان کرد گویا بشیرین سخن
همیگفت زان روزگار کهن - کجا آن همه مهر و خونین سرشک
که دیدار شیرین بد او را پزشک - ز مشکوی شیرین بیامد برش
ببوسید پای و زمین و برش - نبودی چو شیرین به مشکوی او
بهر جای روشن بدی روی او - ز شیرین بران تشت بد رهنمون
که آغاز چون بود و فرجام چون - چنین گفت خسرو که شیرین بشهر
چنان بد که آن بیمنش تشت زهر - ز من گشت بدنام شیرین نخست
ز پرمایگان نامداری نجست - که شیرین به مشکوی خسرو شدست
کهن بود کار جهان نوشدست - به فرجام شیرین ورا زهر داد
شد آن نامور دخت قیصرنژاد - چو سالی برآمد که مریم بمرد
شبستان زرین به شیرین سپرد - ز مریم همیبود شیرین بدرد
همیشه ز رشکش دو رخساره زرد - به شیرین چنین گفت که آمد زمان
بر افسون ما چیره شد بدگمان - بدو گفت شیرین که نوشه بدی
همیشه ز تو دور دست بدی - شب تیره شاه جهان خفته بود
چو شیرین به بالینش بر جفته بود - به شیرین چنین گفت کای ماه روی
چه داری بخواب اندرون گفت وگوی - بدو گفت شیرین که بگشای گوش
خروشیدن پاسبانان نیوش - وزان پس نهادیم مهری بر وی
به شیرین سپردیم زان گفت و گوی - به شیرین سپردم چو برخواندم
ز هر گونه اندیشهها را ندم - به پیشش همه خوان زرین نهید
خورشها بر و چرب و شیرین نهید - همه خوردش از دست شیرین بدی
که شیرین بخوردنش غمگین بدی - کنون شیرین بار بد گوش دار
سر مهتران رابه آغوش دار - کجاآن سخنها به شیرین زبان
کجا آن دل و رای و روشن روان - بزرگان که بودند در پیش شاه
ز شیرین به خوبی نمودند راه - چو بشنید شیرین پراز درد شد
بپیچید و رنگ رخش زرد شد - هم آنگه زهر هلاهل بخورد
ز شیرین روانش برآورد گرد - چنین گفت شیرین که ای مهتران
جهان گشته و کار دیده سران - وزان پس بشیرین فرستاد کس
که برخیز و پیش آی و گفتار بس - چو شیروی رخسار شیرین بدید
روان نهانش ز تن برپرید - چو شیرین شنید آن کبود و سیاه
بپوشید و آمد به نزدیک شاه - چو آوردم این روز خسرو ببن
ز شیروی و شیرین گشایم سخن - بدو گفت شیرین که هر خواسته
که بودم بدین کشور آراسته - بدو گفت شیرین که دادم نخست
بده وانگهی جان من پیش تست - به شیرین فرستاد شیروی کس
که ای نره جادوی بیدست رس - چنین گفت شیرین که این بدکنش
که چرخ بلندش کند سرزنش - چنین گفت شیرین به آزادگان
که بودند در گلشن شادگان - برآشفت شیرین ز پیغام او
وزان پرگنه زشت دشنام او - فرستاد شیرین به شیروی کس
که اکنون یکی آرزو ماند و بس - جهاندیدگان را همه گرد کن
زبان تیز گردان به شیرین سخن