«خیال» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «خیال» در غزلیات حافظ شیرازی
- نخفته ام ز خیالی که می پزد دل من
خمار صدشبه دارم شرابخانه کجاست - خیال روی تو در هر طریق همره ماست
نسیم موی تو پیوند جان آگه ماست - ما را ز خیال تو چه پروای شراب است
خم گو سر خود گیر که خمخانه خراب است - افسوس که شد دلبر و در دیده گریان
تحریر خیال خط او نقش بر آب است - می رفت خیال تو ز چشم من و می گفت
هیهات از این گوشه که معمور نماندست - حدیث مدعیان و خیال همکاران
همان حکایت زردوز و بوریاباف است - غرض ز مسجد و میخانه ام وصال شماست
جز این خیال ندارم خدا گواه من است - بی خیالش مباد منظر چشم
زان که این گوشه جای خلوت اوست - دارم عجب ز نقش خیالش که چون نرفت
از دیده ام که دم به دمش کار شست و شوست - من گدا و تمنای وصل او هیهات
مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست - خیال زلف تو پختن نه کار هر خامیست
که زیر سلسله رفتن طریق عیاریست - مستم کن آن چنان که ندانم ز بیخودی
در عرصه خیال که آمد کدام رفت - خوش خرامان می روی چشم بد از روی تو دور
دارم اندر سر خیال آن که در پا میرمت - اندر سر ما خیال عشقت
هر روز که باد در فزون باد - چو جان فدای لبش شد خیال می بستم
که قطره ای ز زلالش به کام ما افتد - خیال زلف تو گفتا که جان وسیله مساز
کز این شکار فراوان به دام ما افتد - در خیال این همه لعبت به هوس می بازم
بو که صاحب نظری نام تماشا ببرد - طوطی ای را به خیال شکری دل خوش بود
ناگهش سیل فنا نقش امل باطل کرد - شب تنهاییم در قصد جان بود
خیالش لطف های بی کران کرد - خدا را ای نصیحتگو حدیث ساغر و می گو
که نقشی در خیال ما از این خوشتر نمی گیرد - خیال شهسواری پخت و شد ناگه دل مسکین
خداوندا نگه دارش که بر قلب سواران زد - هر کو نکند فهمی زین کلک خیال انگیز
نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد - خیال آب خضر بست و جام اسکندر
به جرعه نوشی سلطان ابوالفوارس شد - نه وصل بماند و نه واصل
آن جا که خیال حیرت آمد - جز قلب تیره هیچ نشد حاصل و هنوز
باطل در این خیال که اکسیر می کنند - از دماغ من سرگشته خیال دهنت
به جفای فلک و غصه دوران نرود - گفتم که بر خیالت راه نظر ببندم
گفتا که شب رو است او از راه دیگر آید - به سعی خود نتوان برد پی به گوهر مقصود
خیال باشد کاین کار بی حواله برآید - به پیش خیل خیالش کشیدم ابلق چشم
بدان امید که آن شهسوار بازآید - در این خیال به سر شد زمان عمر و هنوز
بلای زلف سیاهت به سر نمی آید - به پیش آینه دل هر آن چه می دارم
بجز خیال جمالت نمی نماید باز - خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد
که تا ز خال تو خاکم شود عبیرآمیز - تو شمع انجمنی یک زبان و یک دل شو
خیال و کوشش پروانه بین و خندان باش - مکن از خواب بیدارم خدا را
که دارم خلوتی خوش با خیالش - هم گلستان خیالم ز تو پرنقش و نگار
هم مشام دلم از زلف سمن سای تو خوش - خیال حوصله بحر می پزد هیهات
چه هاست در سر این قطره محال اندیش - من به خیال زاهدی گوشه نشین و طرفه آنک
مغبچه ای ز هر طرف می زندم به چنگ و دف - از خم ابروی توام هیچ گشایشی نشد
وه که در این خیال کج عمر عزیز شد تلف - ابروی دوست کی شود دست کش خیال من
کس نزده ست از این کمان تیر مراد بر هدف - رفیق خیل خیالیم و همنشین شکیب
قرین آتش هجران و هم قران فراق - اگر چه موی میانت به چون منی نرسد
خوش است خاطرم از فکر این خیال دقیق - رود به خواب دو چشم از خیال تو هیهات
بود صبور دل اندر فراق تو حاشاک - سایه افکند حالیا شب هجر
تا چه بازند شب روان خیال - بجز خیال دهان تو نیست در دل تنگ
که کس مباد چو من در پی خیال محال - بیا که پرده گلریز هفت خانه چشم
کشیده ایم به تحریر کارگاه خیال - حافظ به پیش چشم تو خواهد سپرد جان
در این خیالم ار بدهد عمر مهلتم - نقش خیال روی تو تا وقت صبحدم
بر کارگاه دیده بی خواب می زدم - خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم
به صورت تو نگاری ندیدم و نشنیدم - در مسجد و میخانه خیالت اگر آید
محراب و کمانچه ز دو ابروی تو سازم - صحبت حور نخواهم که بود عین قصور
با خیال تو اگر با دگری پردازم - خیال روی تو چون بگذرد به گلشن چشم
دل از پی نظر آید به سوی روزن چشم - هر چند کان آرام دل دانم نبخشد کام دل
نقش خیالی می کشم فال دوامی می زنم - صباح الخیر زد بلبل کجایی ساقیا برخیز
که غوغا می کند در سر خیال خواب دوشینم - هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال
با که گویم که در این پرده چه ها می بینم - گفتی که حافظ این همه رنگ و خیال چیست
نقش غلط مبین که همان لوح ساده ایم - قانع به خیالی ز تو بودیم چو حافظ
یا رب چه گداهمت و بیگانه نهادیم - صحن سرای دیده بشستم ولی چه سود
کاین گوشه نیست درخور خیل خیال تو - شاهنشین چشم من تکیه گه خیال توست
جای دعاست شاه من بی تو مباد جای تو - آیا در این خیال که دارد گدای شهر
روزی بود که یاد کند پادشاه از او - ندیم و مطرب و ساقی همه اوست
خیال آب و گل در ره بهانه - در انتظار رویت ما و امیدواری
در عشوه وصالت ما و خیال و خوابی - حافظ چه می نهی دل تو در خیال خوبان
کی تشنه سیر گردد از لمعه سرابی - خواب بیداران ببستی وان گه از نقش خیال
تهمتی بر شب روان خیل خواب انداختی - در آتش ار خیال رخش دست می دهد
ساقی بیا که نیست ز دوزخ شکایتی - حالی خیال وصلت خوش می دهد فریبم
تا خود چه نقش بازد این صورت خیالی - چون من خیال رویت جانا به خواب بینم
کز خواب می نبیند چشمم بجز خیالی - خیال چنبر زلفش فریبت می دهد حافظ
نگر تا حلقه اقبال ناممکن نجنبانی - خیال تیغ تو با ما حدیث تشنه و آب است
اسیر خویش گرفتی بکش چنان که تو دانی - به چشم کرده ام ابروی ماه سیمایی
خیال سبزخطی نقش بسته ام جایی - سعدی شیرازی
- «خیال» در غزلیات سعدی شیرازی
- خیال در همه عالم برفت و بازآمد
که از حضور تو خوشتر ندید جایی را - مجال خواب نمی باشدم ز دست خیال
در سرای نشاید بر آشنایان بست - خیالش در نظر چون آیدم خواب
نشاید در به روی دوستان بست - خیال روی تو بیخ امید بنشاندست
بلای عشق تو بنیاد صبر برکندست - شب های بی توام شب گورست در خیال
ور بی تو بامداد کنم روز محشرست - سعدی خیال بیهده بستی امید وصل
هجرت بکشت و وصل هنوزت مصورست - زنهار از این امید درازت که در دلست
هیهات از این خیال محالت که در سرست - دانی خیال روی تو در چشم من چه گفت
آیا چه جاست این که همه روزه با نمست - خیال روی کسی در سرست هر کس را
مرا خیال کسی کز خیال بیرونست - گر خیال یاری اندیشند باری چون تو یار
یا هوای دوستی ورزند باری چون تو دوست - تشریف داد و رفت ندانم ز بیخودی
کاین دوست بود در نظرم یا خیال دوست - ای خواب گرد دیده سعدی دگر مگرد
یا دیده جای خواب بود یا خیال دوست - گفتم مگر به خواب ببینم خیال دوست
اینک علی الصباح نظر بر جمال دوست - امید وصل مدار و خیال دوست مبند
گرت به خویشتن از ذکر دوست پرواییست - تا مصور گشت در چشمم خیال روی دوست
چشم خودبینی ندارم روی خودراییم نیست - گفت سعدی خیال خیره مبند
سیب سیمین برای چیدن نیست - خیال روی توام دوش در نظر می گشت
وجود خسته ام از عشق بی خبر می گشت - هر ملک وجودی که به شوخی بگرفتی
سلطان خیالت بنشاندی به خلافت - در سرم بود که هرگز ندهم دل به خیال
به سرت کز سر من آن همه پندار برفت - بازآی که در دیده بماندست خیالت
بنشین که به خاطر بگرفتست نشانت - گر در خیال خلق پری وار بگذری
فریاد در نهاد بنی آدم اوفتد - از خیال آمدن و رفتنش اندر دل و چشم
با گمان افتم و گر خود به یقین می گذرد - گر از جفای تو در کنج خانه بنشینم
خیالت از در و بامم به عنف درگیرد - چه نماز باشد آن را که تو در خیال باشی
تو صنم نمی گذاری که مرا نماز باشد - گر تو را خاطر ما نیست خیالت بفرست
تا شبی محرم اسرار نهانم باشد - گر ایستاد حریفی اسیر عشق بماند
و گر گریخت خیالش به تاختن بکشد - خواب خوش من ای پسر دستخوش خیال شد
نقد امید عمر من در طلب وصل شد - هوش می آمد و می رفت و نه دیدار تو را
می بدیدم نه خیالم ز برابر می شد - از خیال تو به هر سو که نظر می کردم
پیش چشمم در و دیوار مصور می شد - سلطان خیالت شبی آرام نگیرد
تا بر سر صبر من مسکین ندواند - دلم خیال تو را ره نمای می داند
جز این طریق ندانم خدای می داند - یعلم الله که خیالی ز تنم بیش نماند
بلکه آن نیز خیالیست که می پندارند - شاید این طلعت میمون که به فالش دارند
در دل اندیشه و در دیده خیالش دارند - گر همه عمر ندادست کسی دل به خیال
چون بباید به سر راه تو بی دل برود - ای مفلس آن چه در سر توست از خیال گنج
پایت ضرورتست که در مهلکی شود - مرو به خواب که خوابت ز چشم برباید
گرت مشاهده خویش در خیال آید - ز بس که در نظر آمد خیال روی تو ما را
چنان شدم که به جهدم خیال در نظر آید - بیچاره ای که صورت رویت خیال بست
بی دیدنت خیال مبند استراحتش - نشانی زان پری تا در خیالست
نیاید هرگز این دیوانه با هوش - اگر برابر خویش به حکم نگذاری
خیال روی تو نگذاردم از برابر خویش - تو سر به صحبت سعدی درآوری هیهات
زهی خیال که من کرده ام مصور خویش - جزای آن که نگفتیم شکر روز وصال
شب فراق نخفتیم لاجرم ز خیال - چنان تصور معشوق در خیال منست
که دیگرم متصور نمی شود معقول - چنین که دست خیالت گرفت دامن من
چه بودی ار برسیدی به دامنت دستم - نماز کردم و از بیخودی ندانستم
که در خیال تو عقد نماز چون بستم - نه عجب شب درازم که دو دیده باز باشد
به خیالت ای ستمگر عجبست اگر بخفتم - تا خیال قد و بالای تو در فکر منست
گر خلایق همه سروند چو سرو آزادم - هزار عهد کردم که گرد عشق نگردم
همی برابرم آید خیال روی تو هر دم - مرا مگوی که سعدی چرا پریشانی
خیال روی تو بر می کند به یک دگرم - نرفت تا تو برفتی خیالت از نظرم
برفت در همه عالم به بی دلی خبرم - ندانم این شب قدرست یا ستاره روز
تویی برابر من یا خیال در نظرم - من این خیال نبندم که دانه ای به مراد
میان این همه تشویش دام برگیرم - خوابست مگر که می نماید
یا عشوه همی دهد خیالم - گر پیرهن به درکنم از شخص ناتوان
بینی که زیر جامه خیالیست یا تنم - که تا باشم خیالت می پرستم
و گر رفتم سلامت می رسانم - هر یک از دایره جمع به راهی رفتند
ما بماندیم و خیال تو به یک جای مقیم - لب او بر لب من این چه خیالست و تمنا
مگر آن گه که کند کوزه گر از خاک سبویم - تا به کدام آبروی ذکر وصالت کنیم
شکر خیالت هنوز می نتوان توختن - وه که جدا نمی شود نقش تو از خیال من
تا چه شود به عاقبت در طلب تو حال من - جفای عشق تو چندان که می برد سعدی
خیال وصل تو از سر نمی کند بیرون - شبی خیال تو گفتم ببینم اندر خواب
ولی ز فکر تو خواب آیدم خیالست این - مردم چشمش بدرد پرده اعمی ز شوق
گر درآید در خیال چشم اعمی روی تو - چرخ مشعبد از رخ تو دلفریبتر
در زیر هفت پرده خیالی نیافته - بر رخ سعدی از خیال تو دوش
زرگری بود و سیم پالایی - بشدی و دل ببردی و به دست غم سپردی
شب و روز در خیالی و ندانمت کجایی - خبرت خرابتر کرد جراحت جدایی
چو خیال آب روشن که به تشنگان نمایی - بر دیده صاحب نظران خواب ببستی
ترسی که ببینند خیال تو به خوابی - سر آن ندارد امشب که برآید آفتابی
چه خیال ها گذر کرد و گذر نکرد خوابی - تا تو برگشتی نیامد هیچ خلق اندر نظر
کز خیالت شحنه ای بر ناظرم بگماشتی - نه عدل بود نمودن خیال وصل و ربودن
چرا ز عاشق مسکین هم اولش ننهفتی - تو خرسند و شکیبایی چنینت در خیال آید
که ما را همچنین باشد شکیبایی و خرسندی - رفتی و همچنان به خیال من اندری
گویی که در برابر چشمم مصوری - فکرم به منتهای جمالت نمی رسد
کز هر چه در خیال من آمد نکوتری - ترسم نماز صوفی با صحبت خیالت
باطل بود که صورت بر قبله می نگاری - یک زمان دیده من ره به سوی خواب برد
ای خیال ار شبی از رهگذرم برخیزی - بر آستان وصالت نهاده سر سعدی
بر آستین خیالت نبوده دسترسی - نغنویدم زان خیالش را نمی بینم به خواب
دیده گریان من یک شب غنودی کاشکی - بلعجبی های خیالت ببست
چشم خردمندی و فرزانگی - یا ببرد خانه سعدی خیال
یا ببرد دوست به همخانگی - مرکب در وجودم همچو جانی
مصور در دماغم چون خیالی - بعد از حبیب بر من نگذشت جز خیالش
وز پیکر ضعیفم نگذاشت جز خیالی - هر لحظه سر به جایی بر می کند خیالم
تا خود چه بر من آید زین منقطع لگامی - چو پیش خاطرم آید خیال صورت خوبت
ندانمت که چه گویم ز اختلاف معانی - خیام نیشابوری
- «خیال» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «خیال» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- زین سوی تو چندین حسد چندین خیال و ظن بد
زان سوی او چندان كشش چندان چشش چندان عطا - گاهی نهد در طبع تو سودای سیم و زر و زن
گاهی نهد در جان تو نور خیال مصطفی - گشته خیال همنشین با عاشقان آتشین
غایب مبادا صورتت یك دم ز پیش چشم ما - هر دم رسولی میرسد جان را گریبان میكشد
بر دل خیالی میدود یعنی به اصل خود بیا - از دل خیال دلبری بركرد ناگاهان سری
ماننده ماه از افق ماننده گل از گیا - جمله خیالات جهان پیش خیال او دوان
مانند آهن پارهها در جذبه آهن ربا - دل چو كبوتری اگر میبپرد ز بام تو
هست خیال بام تو قبله جانش در هوا - بر سر كوی تو دلم زار نزار خفت دی
كرد خیال تو گذر دید بدان صفت ورا - خیالت همچو سلطانی شد اندر دل خرامانی
چنانك آید سلیمانی درون مسجد اقصی - به هر مغز و دماغی كه درافتاد خیالش
چه مغزست و چه نغزست چه بیناست خدایا - شما را اطلس و شعر خیالی
خیال خوب آن دلدار ما را - منشور بقا نموده سحرت
طومار خیال منطوی را - تا دیدن دوست در خیالش
میدار تو در سجود جان را - چون نقاب از روی او باد صبا اندرربود
محو گشت آن جا خیال جمله شان و شد هبا - روز من تابید جان و در خیالش بنگرید
گفت رنج صعب من خوشتر مبادا بیشما - با خیالت جزو جزوم میشود خندان لبی
میشود با دشمن تو مو به مو دندان چرا - آن خیال جان فزای بخت ساز بینظیر
هم امیر مجلس و هم ساقی گردان ما - گه خیال خوش بود در طنز همچون احتلام
گه خیال بد بود همچون كه خواب ناسزا - آن خداوند لطیف بنده پرور شمس دین
كو رهاند مر شما را زین خیال بیوفا - گه به تسبیع هوا و گه به تسبیع خیال
گه به تسبیع كلام و گه به تسبیع لقا - ای خیالت غمگسار سینهها
ای جمالت رونق گلزارها - بر چشمه ضمیرت كرد آن پری وثاقی
هر صورت خیالت از وی شدست پیدا - ای جان چه جای دشمن روزی خیال دشمن
در خانه دلم شد از بهر رهگذر را - در ركعات نماز هست خیال تو شه
واجب و لازم چنانك سبع مثانی مرا - به حق این دل ویران و حسن معمورت
خوش است گنج خیالت در این خرابه ما - خیال دوست تو را مژده وصال دهد
كه آن خیال و گمان جانب یقین كشدا - در این چهی تو چو یوسف خیال دوست رسن
رسن تو را به فلكهای برترین كشدا - ز دو چشمت خیال او نشدی یك دمی نهان
كه دو صد نور میرسد به دو دیده از آن لقا - ادعوه سرارا و انادیه جهارا
ان ابدلنی الصبوه طیفا و خیالا - یا نسیم الصبح انی عند ما بشرتنی
یا خیال الوصل روحی عند ما جمشتنا - چون دیده پر شود ز خیالش ندا رسد
احسنت ای پیاله و شاباش ای شراب - از دور ببینی تو مرا شخص رونده
آن شخص خیالست ولی غیر عدم نیست - خیال روی شه را سجده میكن
خیال شه حقیقت را وزیرست - تا نقش خیال دوست با ماست
ما را همه عمر خود تماشاست - چون خیالت بر كه آید چشمهها گردد روان
خود گرفتم كاین دل ما جز كه و جز خاره نیست - اندرآ ای مه كه بیتو ماه را استاره نیست
تا خیالت درنیاید پای كوبان چاره نیست - بر در اندیشه ترسان گشتهایم از هر خیال
خواجه را این جا خیالی هست آری هست نیست - پرده روشن دل بست و خیالات نمود
و آنك در پرده چنین پرده دل بست كجاست - هر كی در خواب خیال لب خندان تو دید
خواب از او رفت و خیال لب خندان ننشست - دیدن روی دلارام عیان سلطانی است
هم خیال صنم نادره در دیده خوش است - چون خیال ماه تو ای بیخیال
تا به چرخ هفتمین جستیم نیست - گفتا كه بود همره گفتم خیالت ای شه
گفتا كه خواندت این جا گفتم كه بوی جانت - عاشق به شب بمردی والله كه جان نبردی
الا خیال خوبت شب میكند عیادت - اندر خیال مفخر تبریز شمس دین
منگر تو خوار كان شه خون خوار نازكست - دل را ز غم بروب كه خانه خیال او است
زیرا خیال آن بت عیار نازك است - روزی بتافت سایه گل بر خیال دوست
بر دوست كار كرد كه این كار نازكست - در دیده میفزاید نور از خیال او
با این همه به پیش وصالش مكدرست - چون بگذرد خیال تو در كوی سینهها
پای برهنه دل به در آید كه جان كجاست - در دل خیال خطه تبریز نقش بست
كان خانه اجابت و دل خانه دعاست - بوی خوش این نسیم از شكن زلف اوست
شعشعه این خیال زان رخ چون والضحاست - دود به پیش خیالت خیالهای دگر
چنانك خاطر زندانیان به بانگ نجات - خیال تو چو درآید به سینه عاشق
درون خانه تن پر شود چراغ حیات - برات و قدر خیالت دو عید چیست وصال
چو این و آن نبود هست نوبت حسرات - در چه طبع تو خیالاتست
یوسفی بیخیال در چه نیست - شمس تبریز از خیالت خواب
چون خطاییست كز صواب گریخت - چونك هر اندیشه خیالی گزید
مجلس عشاق خیالش جداست - این دل پاره پاره را پیش خیال تو نهم
گر سخن وفا كند گویم كاین وفا بود - بس كه بیان سر تو گر چه به لب نیاوری
همچو خیال نیكوان سوی صدور میرود - خیال ترك من هر شب صفات ذات من گردد
كه نفی ذات من در وی همی اثبات من گردد - گشا خنب حقایق را بده بیصرفه عاشق را
می آشامش كن ایرا دل خیال آشام میگردد - دل من چون صدف باشد خیال دوست در باشد
كنون من هم نمیگنجم كز او این خانه پر باشد - ازیرا خواب كژ بیند كه آیینه خیالست او
كه معلومست تعبیرش اگر او نیك و بد بیند - اندر دل آیینه دانی كه چه میتابد
داند چه خیالست آن آن كس كه صفا داند - آن فكر و خیالات چو یأجوج و چو مأجوج
هر یك چو رخ حوری و چون لعبت چین شد - خیالی خوش دهد دل زان بنازد
خیالی زشت آرد دل بتندد - مانند خیال تو ندیدم
بوسه دهد و دهان ندارد - دیدیت كه تان همینگارد
دیگر چه خیال مینگارید - این شراب و نقل و حلوا هم خیال احولست
اندر آن دریای بیپایان بجز دریا نبود - سر من مست جمالت دل من دام خیالت
گهر دیده نثار كف دریای تو دارد - ز تو هر هدیه كه بردم به خیال تو سپردم
كه خیال شكرینت فر و سیمای تو دارد - غلطم گر چه خیالت به خیالات نماند
همه خوبی و ملاحت ز عطاهای تو دارد - سوی تبریز شو ای دل بر شمس الحق مفضل
چو خیالش به تو آید كه تقاضای تو دارد - كه خلیل حق كه دستش همه سال بت شكستی
به خیال خانه تو شب و روز بتگر آمد - به میان دل خیال مه دلگشا درآمد
چو نه راه بود و نی در عجب از كجا درآمد - چون خیال شكن زلف تو در دل دارم
این شكسته دلم از عشق شكن مینرود - آن خیال خوش او مشعله دلها باد
وان نمكدان خوشش بر زبر این خوان باد - بس كن و صید مكن آنك نیرزد به شكار
كه خیال شب و شب هم ز سحر بگریزد - عاشقان نقش خیال تو چو بینند به خواب
ای بسا سیل كه از دیده گریان آرند - ای آنك پیش حسنت حوری قدم دو آید
در خانه خیالت شاید كه غم درآید - در دل مقام سازد همچون خیال آن كس
كاندر ره حقیقت ترك خیال گیرد - در یمن و در سعادت و در بخت و در صفا
ای پرتو خیال تو بوده امام عید - گفت كه دل آن ماست رستم دستان ماست
سوی خیال خطا بهر غزا میرود - وگر به پیش من آید خیال یار كه چونی
حیات نو بپذیرد تن نزار چه باشد - دلم ز عالم بیچون خیالت از دل از آن سو
میان این دو مسافر مكن جدا كه نشاید - درون گور تن خود تو این زمان بنگر
كه دم به دم چه خیالات دلربا سازد - برون كشندت از این تن چنان كه پنبه ز پوست
مثال شخص خیالیت بیجهات كنند - ستارهام كه من اندر زمینم و بر چرخ
به صد مقامم یابند چون خیال خدود - تو هر خیال كه كشف حجاب پنداری
بیفكنش كه تو را خود همان حجاب كند - خمش كنم كه خمش به پیش هشیاران
كه خلق خیره شدند و خیالشان افزود - خیال خوب تو چون وحشیان ز من برمد
كه صورتیست تن بنده دست و پا دارد - مرا و صد چو مرا آن خیال بیصورت
ز نقش سیر كند عاشق فنا دارد - كجا بلاغت ماه و كجا خیال سپاه
به مقنعه بمنازید چون كلاه ورید - برای خیالی شده چون خیالی
بجز درد و رنج و عنایی ندارد - ز خیال نگار من چو بخندد بهار من
رخ او گلفشان شود نظرم گلستان شود - ور خوری بر خیال تازگیش
بس خیالات نقش باید كرد - آنچ نوشی خیال تو باشد
نبود گفتن كهن ای مرد - هر چه خیال نكوست عشق هیولای اوست
صورت از رشك حق پرده گر جان رسید - چو دوش آمد خیال او به خواب اندر تفضل جو
مرا پرسید چونی تو بگفتم بیتو بس مضطر - آن جوهر بیچونی كز حسن خیال تو
در چشم نشستستم ای طرفه سیمین بر - ز سودای خیال تو شدستیم خیالی
كی داند چه شویم از تو چو باشد گه دیدار - خیال شمس تبریزی بیامد
ز عشق خال او گشتم ز غم سیر - خیال او چو ناگه در دل آید
دل از جا میرود الله اكبر - از فراقت تلفم گشته خیالت علفم
كه دلم را شكمی شد ز تو پرجوع بقر - در دو چشمش بین خیال یار ما
رقص رقصان در سواد آن بصر - آن خیالی كه ضمیر اوطان اوست
پاش را با مسكن و با جا چه كار - ای خیالت در دل من هر سحور
میخرامد همچو مه یك پاره نور - اندر عدم نماید هر لحظه صورتی
تا این خیالیان بشتابند در مسیر - هر چه بر اصحاب حال باشد اول خیال
گردد آخر وصال چونك درآید نگار - هر چه غیر خیال معشوقست
خار عشقست اگر بود گلزار - دیگ خیال عشق دلارام خام پز
سه پایه دماغ پزیدن گرفت باز - همه تویی و ورای همه دگر چه بود
كه تا خیال درآید كسی تو را انباز - به گردنامه سحرم به خانه بازآرد
خیال یار به اكراه اختیارآمیز - چند بترسی ای دل از نقش خود و خیال خود
چند گریز میكنی بازنگر كه نیست كس - ای خیال اندیش دوری سخت دور
سر او از طبع كارافزا مپرس - شمس حق و دین كشید تیغ برون از نیام
ای خرد دوك سار تار خیالی بریس - خیال دوست بیاورد سوی من جامی
كه گیر باده خاص و ز خاص و عام مترس - ای یوسف مه رویان ای جاه و جمالت خوش
ای خسرو و ای شیرین ای نقش و خیالت خوش - آن بت به خیال درنگنجد
بتها به خیال خانه متراش - خرمگس آن وسوسهست و آن خیال
كه همی خارش دهد همچون گرش - هر چه بود آن خیال گردد روزی وصال
چند خیال عدم آمد در هست دوش - گویند آن كسان كه نرستند از خیال
جمله خیال بد قصص انبیا دروغ - ای كرده خیال را رسولی
در واسطه یادگار عاشق - گل آن جهانیست نگنجد در این جهان
در عالم خیال چه گنجد خیال گل - دو چشم اگر بگشادی به آفتاب وصال
برآ به چرخ حقایق دگر مگو ز خیال - تطرب قلب الوری تسكرهم بالهوی
تدرك ما لا یری انت لطیف الخیال - تسكن قلب الوری تسكرهم بالهوی
تدرك ما لا یری انت لطیف الخیال - آمد خیال خوش كه من از گلشن یار آمدم
در چشم مست من نگر كز كوی خمار آمدم - هر جا خیال شه بود باغ و تماشاگه بود
در هر مقامی كه روم بر عشرتی بر می تنم - هر زندهای را می كشد وهم خیالی سو به سو
كرده خیالی را كفت لشكركش و صاحب علم - دیگر خیالی آوری ز اول رباید سروری
آن را اسیر این كنی ای مالك الملك و حشم - هر دم خیالی نو رسد از سوی جان اندر جسد
چون كودكان قلعه بزم گوید ز قسام القسم - گفت كه تو زیرككی مست خیالی و شكی
گول شدم هول شدم وز همه بركنده شدم - زانك دلم هر نفسی دنگ خیال تو بود
گر طربی در طربم گر حزنی در حزنم - در هوس خیال او همچو خیال گشتهام
وز سر رشك نام او نام رخ قمر برم - از دل و جان شكستهام بر سر ره نشستهام
قافله خیال را بهر لقاش می زنم - ساغر می خیال تو بر كف من نهاد دی
تا بندیدمت در او میل نشد به ساغرم - چونك خیال تو سحر سوی من آید ای قمر
چون گذرد ز موج خون خاصه كه خون فشان كنم - خیال شاه خوش خویم تبسم كرد در رویم
چنین شد نسل بر نسلم چنین فرزند فرزندم - زهی لطف خیال او كه چون در پاش افتادم
قدمهای خیالش را به آسیب دو لب خستم - خسی كه مشتریش آمد خیال خام ریش آمد
سبال از كبر می مالد كه رو من كار كردستم - مرا زین مردمان مشمر خیالی دان كه می گردد
خیال ار نیستم ای جان چه بر اسرار می گردم - خیالی كان به پیش آید خیالت را بپوشاند
اگر خونش بریزم من ز خون او بحل باشم - بسوزانم ز عشق تو خیال هر دو عالم را
بسوزند این دو پروانه چو من شمع چگل باشم - من آنم كز خیالاتش تراشنده وثن باشم
چو هنگام وصال آمد بتان را بت شكن باشم - میان خونم و ترسم كه گر آید خیال او
به خون دل خیالش را ز بیخویشی بیالایم - خیالات همه عالم اگر چه آشنا داند
به خون غرقه شود والله اگر این راه بگشایم - من تشنه آن یارم گر خفته و بیدارم
با نقش خیال او همراهم و هم جفتم - مرا دل خسته كردی جرمم این بود
كه از مژگان خیالت را بجستم - درون خرقه صدرنگ قالب
خیال بادشكل آبگونم - اندر دل تو اگر خیال است
می پنداری كه ما ندانیم - اسرار خیالها نه ماییم
هر سودا را نه ما پزانیم - گر سنگ لحد ببست راهم
از راه خیال بیفتورم - از بهر مطالعه خیالت
خود را به كم از خیال خواهیم - چشم بد دور از خیالش دوشمان بس لطف كرد
من پس گوش از خجالت تا سحر خاریدهام - جمله یاران چون خیال از پیش ما برخاستند
ما خیال یار خود را پیش خود بنشاندیم - چون خیال او درآمد بر درش دربان شدیم
چون خیال او برون شد ما در این درماندیم - به ره عشق خیالش چو قلاووز من آمد
ز رهش گویم لیكن ز قلاووز خموشم - شكرستان خیالت بر من گلشكر آرد
به گلستان حقایق گل صدبرگ فشانم - تا كه ما را و تو را تذكرهای باشد یاد
دل خسته به تو دادیم و خیالت بردیم - آن خیال رخ خوبت كه قمر بنده اوست
وان خم ابروی مانند هلالت بردیم - دم به دم از ره دل پیك خیالش رسدم
تابشی نو به نو از حسن و جمالش رسدم - به دعا نوح خیالت یم و جیحون خواهد
بهر این سابح و با چشم چو جیحون باشیم - بیخیال رخ آن جان و جهان
از خود و جان و جهان بیزارم - من كه حیران ز ملاقات توام
چون خیالی ز خیالات توام - آمد خیال مستش مستانه حمله آورد
چندان بهانه كردم وز دست او نرستم - در دفع آن خیالش وز بهر گوشمالش
بنمایمش جمالت از دور من برستم - بر تخته خیالات آن را نه من نبشتم
چون سر دل ندانم كاندر میان جانم - می مالم این دو چشم كه خواب است یا خیال
باور نمیكنم عجب ای دوست كاین منم - به حق آنك نداند دل خیال اندیش
مثالهای خیال مرا به وقت پیام - خیال من ز ملاقات شمس تبریزی
هزار صورت بیند عجب پی اعلام - لگن نهاد خیالش به چشمه چشمم
بهانه كرد كز این آب جامه می شویم - بر امید خیال گوهر تو
جاذب هر مسی چو قلابم - تا شب و روز در نماز آیم
ای خیال خوش تو محرابم - گر خیال تو در فنا یابم
در زمان سوی مرگ بشتابم - الی كم اقاسی هجركم و فراقكم
الی كم اانس طیفكم و خیالكم - ای بیخیال روی تو جمله حقیقتها خیال
ای بیتو جان اندر تنم چون مردهای اندر كفن - تا كی خبرهای شما واجویم از باد صبا
تا كی خیال ماهتان جویم در آب چاه من - بر گرد گل می گشت دی نقش خیال یار من
گفتم درآ پرنور كن از شمع رخ اسرار من - هر شب خیال دلبرم دست آورد خارد سرم
تا برد آخر عاقبت دستار من دستار من - چونك خیال خوب او خانه گرفت در دلت
چون تو خیال گشتهای در دل و عقل خانه كن - چند بزارد این دلم وای دلم خراب دل
چند بنالد این لبم پیش خیال شاه من - در دل من درآمد او بود خیالش آتشین
آتش رفت بر سرم سوخته شد كلاه من - آمد دی خیال تو گفت مرا كه غم مخور
گفتم غم نمیخورم ای غم تو دوای من - گشته خیال روی او قبله نور چشم من
وان سخنان چون زرش حلقه گوشوار من - عشق تو است هر زمان در خمشی و در بیان
پیش خیال چشم من روزی و روزگار من - ماند یكی دو سه نفس چند خیال بوالهوس
نیست به خانه هیچ كس خانه مساز بر زمین - تا چه خیال بستهای ای بت بدگمان من
تا چو خیال گشتهام ای قمر چو جان من - از پس مرگ من اگر دیده شود خیال تو
زود روان روان شود در پی تو روان من - خیالت را نشانیها زر و گوهرفشانیها
كز او خندان شود دندان كز او گویا شود الكن - خیالت می رود در دل چو عیسی بهر جان بخشی
چنانك وحی ربانی به موسی جانب ایمن - گر شرح كنم این را ترسم كه مقلد را
آید به خیال اندر اندیشه سرگردان - در دل چو خیال او تابد ز جمال او
دل بند بدراند او را نتوان بستن - گفتم به دلم چونی گفتا كه در افزونی
زیرا كه خیالش را هستم به خدا مسكن - در سینه خیال او وان گاه غم و غصه
در آب حیات او وانگه خطر مردن - هر شب كه بود قاعده سفره نهادن
ما را ز خیال تو بود روزه گشادن - وگر بیدار كردت زلف درهم
خیال و خواب درهم را رها كن - خیالش دید جانم گفت آخر
به هجرت می خورم من نار می بین - در بیشه دل خیال رویت
شیر است كند شكار خندان - بنشین به خیال خانه دل
هر نقش كه می كنیم می بین - آن خیال سرو رفت و جان به خانه بازگشت
ان فی هذا و ذاك عبره للعالمین - جان به خواب از تن برآید در خیال آید بدید
تن شود معزول و عاطل صورتی دیگر مبین - از خیال خویش ترسد هر كی در ظلمت بود
زان كه در ظلمت نماید نقشهای سهمگین - كی تراشد نردبان چرخ نجار خیال
ساخت معراجش ید كل الینا راجعون - می نماید كان خیال روی چون ماه شه است
وان پناه دستگیر روز مسكینی است آن - عشق شمس الدین است یا نور كف موسی است آن
این خیال شمس دین یا خود دو صد عیسی است آن - چو خیال تو بتابد چو مه چارده بر من
بگزد ساعد و اصبع ز حسد زهره و پروین - هله ای طیف خیالش بنشین و بشنو
یك زمانی سخن پخته به نبشته من - همه بر همدگر از بس كه بمالند دهن
آن خیالات به هم درشكند او ز فغان - چون خیال تو درآید به دلم رقص كنان
چه خیالات دگر مست درآید به میان - گرد بر گرد خیالش همه در رقص شوند
وان خیال چو مه تو به میان چرخ زنان - هر خیالی كه در آن دم به تو آسیب زند
همچو آیینه ز خورشید برآید لمعان - سخنم مست و دلم مست و خیالات تو مست
همه بر همدگر افتاده و در هم نگران - جانی دگر چو آتش تند و حرون و سركش
كوتاه عمر و ناخوش همچون خیال شیطان - آمد تو را فتوحی روحی چگونه روحی
كو چون خیال داند در دیدهها دویدن - این لابه ام به ذات خدا نیست بهر جان
ای هر دمی خیال تو صد جان جان جان - جان حقایقی و خیالات دلربا
و آن نقشهای مه كه نگنجد در این دهن - بیخون و بیرگ است تنش چون تن خیال
بیرون و اندرون همه شیر است و انگبین - دوش خیال نگار بعد بسی انتظار
آمد و من در خمار یا رب چون بود چون - چو آینه ز جمالت خیال چین بودم
كنون تو چهره من زرد بین و چین بر چین - ببردی دلم را بدادی به زاغان
گرفتم گروگان خیالت به تاوان - گر نبدی پرده خیالات خلق
سوخته بودی ز خیالات من - در چه خیالی هله ای روترش
رو بر حلوایی و حلوای من - تا هوش باشد یار من باطل شود گفتار من
هر دم خیالی باطلی سر برزند در پیش او - ای ز خیالهای تو گشته خیال عاشقان
خیل خیال این بود تا چه بود جمال تو - خشك و ترم خیال تو آینه جمال تو
خشك لبم ز سوز دل چشم ترم به جان تو - جست دلم ز قال او رفت بر خیال او
شاید ای نبات خو این همه در زمان تو - در طلبم خیال تو دوش میان انجمن
مینشناخت بنده را مینگریست رو به رو - گر آبی خوردم از كوزه خیال تو در او دیدم
وگر یك دم زدم بیتو پشیمانم به جان تو - ور خیال آید تو را كز دی و فردا برتری
برتری را كار و بار و ملك و بردابرد كو - در گذر آمد خیالش گفت جان این است او
پادشاه شهرهای لامكان این است او - هله ساقیا بیاور سوی من شراب احمر
كه سری كه مست شد او ز خیال ژاژ رست او - دی خیال تو بیامد به در خانه دل
در بزد گفت بیا در بگشا هیچ مگو - ای نشسته تو در این خانه پرنقش و خیال
خیز از این خانه برو رخت ببر هیچ مگو - هله دیدار مهل برمگزین فكر و خیال
از عیان سر مكشان در پی آثار مرو - ای دیده من جمال خود اندر جمال تو
آیینه گشتهام همه بهر خیال تو - آمد خیال آن رخ چون گلستان تو
و آورد قصههای شكر از لبان تو - خیال یار سواره همیرسد ای دل
پیامهای غریب از چنین سوار بجو - چو خیالیت بست ره بمكن سوی او نگه
تو روان شو به پیشگه كه سلام علیكم - و دنا كریم وجهه قمر الدجی
و خیاله لعاشقین مدار - صد نقش سازد بر عدم از چاكر و صاحب علم
در دل خیالات خوشش زیبا و دلخواه آمده - در تو كجا رسم تو را همچو خیال روی تو
در دل و جان و در نظر منظره هست و جای نه - خیالش نور خورشیدی كه اندر جانها افتد
جمالش قرص خورشیدی به چارم چرخ تازنده - خیال شه خرامان شد كلوخ و سنگ باجان شد
درخت خشك خندان شد سترون گشت زاینده - خیالش چون چنین باشد جمالش بین كه چون باشد
جمالش مینماید در خیال نانماینده - گزافه این نمیلافم خیالی بر نمیبافم
كه صد ره دیدهام این را نمیگویم ز نادیده - صبحی كه همیراند خیال تو سواره
جانهای مقدس عدد ریگ پیاده - صلایی از خیال یار آمد
خیالانه تو هم ز اسرار برجه - بر گرد خیال تو دوانیم
ای بر سر ما غمت دویده - از ما بنماند جز خیالی
و آن نیز برفت پاره پاره - مردم چشم از خیالت چون شود پی كوب عشق
فرقها پیدا شود از كوفته تا كوفته - ز چه افروخت خیالش رخ خورشیدصفت را
ز كی آموخت خدایا عجب این فعل و بهانه - كه خیالات سفیهان همه دربان الهند
نگذارند سگان را سوی درگاه و ستانه - چون هر سحر خیالش بر عاشقان بتازد
گرد غبار اسبش صد توتیای توبه - این جا كسی است پنهان همچون خیال در دل
اما فروغ رویش اركان من گرفته - در چشم من نیاید خوبان جمله عالم
بنگر خیال خوبش مژگان من گرفته - دلم چو دیده و تو چون خیال در دیده
زهی مبارك و زیبا به فال در دیده - چو لقمه را ببریدی خیال پیش آید
خیالهاست شده بر در صفا پرده - خیال طبع به روی خیال روح آید
ز عقل نعره برآید كه جان فزا پرده - میا میا كه به میدان دل خران نرسند
به صد هزار حیل میرسند خیاله - اكرم من نفوسنا طیف خیال وجهه
افضل من عیوننا كان لنا عیانه - گوید بلی فرمان برم جز در جمالت ننگرم
جز بر خیالت نگذرم وز جان نمایم چاكری - مست و خرامان میرود در دل خیال یار من
ماهی شریفی بیحدی شاهی كریمی بافری - در دل خیالش زان بود تا تو به هر سو ننگری
و آن لطف بیحد زان كند تا هیچ از حد نگذری - چون میپری بر پای تو رشته خیالی بستهاند
تا واكشندت صبحدم تا برنپری یك سری - چونك خیالت نبود آمده در چشم كسی
چشم بز كشته بود تیره و خیره نگری - دوش خیال مست تو آمد و جام بر كفش
گفتم می نمیخورم گفت مكن زیان كنی - هر سحری خیال تو دارد میل سردهی
دشمن عقل و دانشی فتنه مرد سادهای - لطف خیال شمس دین از تبریز در كمین
طالب جان شوی چو دین تا به چه شكل و فن رسی - گفتم با ضمیر خود چند خیال جسمیان
یا تو ز هر فسردهای سوی دلم رسولكی - چونك خیال خوش دمت از سوی غیب دردمد
ز آتش عشق برجهد تا به فلك زبانهای - چاشنی خیال تو میبدرد دل مرا
ای غم او چو شكری ای دل من چو كاغذی - این چه كرامت است ای نقش خیال روی او
با درهای بسته در خانه جواز میكنی - جهانی هیچ و ما هیچان خیال و خواب ما پیچان
وگر خفته بدانستی كه در خوابم چه غم بودی - خیالی بیند این خفته در اندیشه فرورفته
وگر زین خواب آشفته بجستی در نعم بودی - اگر در آب میدیدی خیال روی چون آتش
همه اجزای جرم خاك رقصان همچو بادستی - ایا تبریز عقلم را خیال تو بشوراند
تو گویی باده صافی خیالت گویی بنگستی - مانند خیالی تو هر دم به یكی صورت
زین شكل برون جستی در شكل دگر رفتی - در پیش دو چشم من پیوسته خیال تو
خوش خواب كه میبینم در حالت بیداری - دل را چو خیال تو بنوازد مسكین دل
در پوست نمیگنجد از لذت دلداری - گفتا كه وفاجویان خوابی است كه میبینند
گفتم كه خیال خواب بیدار چه میجویی - ور ز آنك ز غیرت ره این گفت ببندید
ره باز كنم سوی خیالات هوایی - ما نیز خیالات بدستیم و از این دم
هستی پذرفتیم ز دمهای خدایی - خیال خوب تو در سینه بردیم
شفق از آفتاب آمد نشانی - دگربار ای خیال فتنه انگیز
چو می بر مغز مستان بردویدی - كه جانها پیش روی او خیالی
جهان در پای اسب او غباری - مرا هر لحظه منزل آسمانی
تو را هر دم خیالی و گمانی - تو گویی كو طمع كردهست در من
جهانی زین خیال اندر زیانی - خیالت هر دمی این جاست با ما
الا ای شمس تبریزی كجایی - در آن گوهر نبودهست هیچ نقصان
اگر هستت خیال آنها تو دیدی - تو بودی در وصالش در قماری
كنون تو با خیالش در قماری - خیالت شحنه شهر فراق است
تو زان پاكی تو سلطان وصالی - خیالی را امین خلق كردی
چنانك وهمشان شد كه خیالی - از قال شود خیال پیدا
تو فوق توهم و خیالی - و آن وهم و خیال تشنه توست
ای داده تو آب را زلالی - میگشت به سینهها خیالش
میكرد ز شاه دل بیانی - مگریز ز چشمم ای خیالش
تا تازه شود دلم زمانی - ما را چو خیال تو بود بت
پس واجب گشت بت پرستی - چون خیالش نیم شب در سینه آید مینگر
هر نواحی یوسفی و هر طرف حوراییی - رسی از ساغر مردان به خیالات مصور
ز ره سینه خرامان كنساء خفرات - به ملاقات نشان ده ز خیالات امان ده
مكشش زود زمان ده كه تو قسام زمانی - شه و شاهین جلالی كه چنین باپر و بالی
نه گمانی نه خیالی همه عینی و عیانی - چو نماز شام هر كس بنهد چراغ و خوانی
منم و خیال یاری غم و نوحه و فغانی - به دلم چه آذر آمد چو خیال تو درآمد
دو جهان به هم برآمد تو چنین شكر چرایی - چه حسود بلك عاشق دو هزار هر نواحی
نه خیالشان نمایی نه به كس پیام داری - بس كن این گفت خیال است مشو وقف خیال
چونك هستت به حقیقت نظر و دسترسی - زین خیالی كه كشان كرد تو را دست بكش
دست از او گر نكشی دست پشیمان خایی - هست ز اوباش خیالات تو اندر ره عشق
خسته و شیفته و ره زده دانشمندی - صورت حشو خیالات ره ما بستند
تیغ خورشید رخش خفیه شده در خودی - شمس تبریز خیالت سوی من كژ نگریست
رفتم از دست و بگفتم كه چه شیرین نظری - چون خیالات لطیفند نه خونند و نه گوشت
كه تو تیری بزنی یا به كمان ترسانی - به خیالی به من آیی به خیالی بروی
این چه رسوایی و ننگ است زهی بند قوی - با خیال گلستانش خارزار
نرمتر از پرنیان آید همی - بی جمال خوب دلدار قدیم
جز خیالی دل فشاری دیدهای - ای خیالی كه به دل میگذری
نی خیالی نی پری نی بشری - زان دست شستم از خود تا دست من تو گیری
زان چون خیال گشتم تا در دلم گذاری - ور تازهای نه دوشین بنشین بیا بنوش این
تا از خیال پیشین زنهار سر نخاری - در آینه بدیدم نقش خیال فانی
گفتم چیی تو گفتا من زنگ زندگانی - گفتم ز هر خیالی درد سر است ما را
گفتا ببر سرش را تو ذوالفقار مایی - با صد هزار دستان آمد خیال یاری
در پای او بمیرا هر جا بود نگاری - ای دل خیال او را پیش آر و قبله ساز
قانع مشو از او به مراعات سرسری - وصف تو بیمثال نیاید به فهم عام
وافزاید از مثال خیال مشبهی - دی لطفها بكرد خیال تو گفتمش
كای باوفا و عهد ز من باوفاتری - گویی به هر خیال كه جان و جهان من
گر گم شدی خیال تو جان و جهانیی - در آن دلی كه گزیدی خیال وار دویدی
بگفتی و بشنیدی چه آفتی چه بلایی - من آن نیم كه تو دیدی چو بینیم نشناسی
تو جز خیال نبینی كه مست خواب و نعاسی - وگر ز كوره بترسی یقین خیال پرستی
بت خیال تراشی وزان خیال هراسی - بت خیال تو سازی به پیش بت به نمازی
چو گبر اسیر بتانی چو زن حریف نفاسی - خیال فرع تو باشد كه فرع فرع تو را شد
تو مه نهای تو غباری تو زر نهای تو نحاسی - اگر چه این همه باشد ولی اگر روزی
خیال یار مرا دیدهای نكو یاری - هلا مباد كه چشمش به چشم تو نگرد
درون چشم تو بیند خیال اغیاری - خیال یار به حمام اشك من آمد
نشست مردمك دیدهام به ناطوری - كه باشد آنك بگفتم خیال شمس الدین
كه او مراست خدیو و مجیر بیدادی - به نو نو هلالی به نو نو خیالی
رسد تا نماند حقیقت نهانی - خیالت چو جامست و عشق تو چون می
زهی میزهی میزهی خوشگواری - چو درآمد خیال تو مه نو تیره شد بگفت
چه عجب گر تو روشنی كه از او آب میخوری - تیز همیكرد خیالش نظر
محو شدم در تف آن ناظری - بس! كه گرین بانگ دهل نیستی
همچو خیالات در اسرارمی - طلعتكم بدورنا، بهجتنا و نورنا
ظل خیال طیفكم دولة كل ماجد - قبلتنا خیالهم لذتنا دلالهم
یا سندی، جمالهم فتنة كل زاهد - خیالات مضلات كذاب
لحاها الله ربی بالافول - خیالی گول گیری گر بیاید
چنین داند كه تو مغرور و گولی - خیال بد رسول دیو باشد
تو او را توبهی ده از رسولی - خیالی در تو آویزد، بیفتی
ترا وهمی پژولاند، پژولی - خیالی هست چون خورشید روشن
خیالی چون شب تاریك لولی - خیالات اتتكم كالخیول
فدسوها ثقاتی! فیالسقول - ای نقش خیال شهرهیاری
از دیدهی ما مرو تو، باری - برد عشقت از دلم، زاهدی ایم هو كی
اسكتوا ذاكالخیال، قایدی ایم هو كی - ما تسلیت عنكم، ما نسینا حقوقكم
نصب عینی خیالكم لیس حسناه یختبی - «خیال» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- تا چند از این غرور بسیار ترا
تا کی ز خیال هر نمودار ترا - تا نقش خیال دوست با ماست دلا
ما را هم عمر خود تماشاست دلا - گفتم به خیالش که غلام اوئی
شاید که به جای خواجه باشی ما را - در چشم آمد خیال آن در خوشاب
آن لحظه کزو اشک همی رفت شتاب - امشب آمد خیال آن دلبر چست
در خانهی تن مقام دل را میجست - اسرار دلم جمله خیال یار است
ای شب بگذر زود که ما را کار است - نتوان به گمان دشمن از دوست برید
نتوان به خیالی ز حقیقت برخاست - در بتکده تا خیال معشوهی ما است
رفتن به طواف کعبه در عین خطا است - در وصل جمالش گل خندان منست
در هجر خیالش دل و ایمان منست - در دل چو خیال خوش نشست و برخاست
نی نی که ز دل نرفت هم در دل ما است - هر درویشی که در شکست خویش است
تا ظن نبری که او خیال اندیش است - هر ذره و هر خیال چون بیداریست
از شادی و اندهان ما هشیاریست - هر کز ز دماغ بنده بوی تو نرفت
وز دیدهی من خیال روی تو نرفت - جانیکه در او از تو خیالی باشد
کی آن جان را نقل و زوالی باشد - خوابم ز خیال روی تو پشت بداد
وز تو ز خیال تو همی خواهم داد - خوابم بشد ودست بدامان تو زد
خوابم خود مرد چون خیال تو بزاد - از دایرهی خیال ما بیرون بود
دانم که نکو بود ندانم چه بود - دو کون خیال خانهای بیش نبود
وامد شد ما بهانهای بیش نبود - روزی که خیال دلستان رقص کند
یک جان چکند که صد جهان رقص کند - روزی که ز کار کمترک میآید
در دیده خیال آن بتک میآید - گوئیکه خیالست و ترا نیست وصال
تا تیره بود آب خیالش نبود - هر گه ز خیال گرگ ترسان گردی
در شهر گریز سوی صحرا مگریز - ای مرغ خیال سوی او کن گذری
وانگه ز منش بپرس چندان که مپرس - تا نیم شبی خیل خیالت برسید
ورنی جانم خیمه برون میزد دوش - ای داروی فربهی و جان عاشق
فربه ز خیال تو روان عاشق - این عشق کمالست و کمالست و کمال
وین نفس خیالست خیالست و خیال - در آب همه خیال یاری بینم
وز گل همه بوی آشنائی شنوم - مستیم نه مست بادهی انگوریم
از هرچه خیال کردهای ما دوریم - در بحر خیال غرقهی گردابم
نی بلکه به بحر میکشد سیلابم - از غایت تشنگی اگر آب خورم
در آب همه خیال رویت بینم - او در تن چون خیال من شد چو خیال
یعنی که ز چشمها کنون دورتریم - گر نقش خیال خود ببینی روزی
فریاد کنی که من ز خود بیزارم - خود را دیدم که با خیالت جفتم
با جفت خیال تو برفتم خفتم - در پردهی دل خیال تو رقص کند
من رقص خوش از خیال تو آموزم - نفسی است مرا که از خیالی برمد
آنرا منگر جان دلیری دارم - رفتی و نرفت ای بت بگزیدهی من
مهرت ز دل و خیالت از دیدهی من - آن رهزن دل که پای کوبانم از او
چون آینهی خیال خوبانم از او - ای دل تو بهر خیال مغرور مشو
پروانه صفت کشتهی هر نور مشو - در کوی خیال خود چه میپوئی تو
وین دیده به خون دل چه میشوئی تو - سر رشتهی شادیست خیال خوش تو
سرمایهی گرمیست مها آتش تو - آمد بر من خیال جانان ز پگه
در کف قدح باده که بستان ز پگه - ای خواجه ز هر خیال پر باد شوی
وز هیچ ترش گردی و دلشاد شودی - میآید و میرود خیالش بر تو
تا چند رود قرار گیرد روزی - بیآتش عشق تو تو نخوردم آبی
بینقش خیال تو ندیدم آبی - پیش آی خیال او که شوری داری
بر دیدهی من نشین که نوری داری - دوش آمد آن خیال تو رهگذری
گفتم بر ما باش ز صاحب نظری - مهمان دو دیده شد خیالت گذری
در دیده وطن ساخت ز نیکو گهری - ساقی خیال شد دو دیده میگفت
مهمان منی به آب چندان که خوری - مائیم و خیال یار و این گوشهی دل
چون احمد و بوبکر به گوشهی غاری