«باده» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «باده» در غزلیات حافظ شیرازی
- چو با حبیب نشینی و باده پیمایی
به یاد دار محبان بادپیما را - باده درده چند از این باد غرور
خاک بر سر نفس نافرجام را - گر چنین جلوه کند مغبچه باده فروش
خاکروب در میخانه کنم مژگان را - ساقی به نور باده برافروز جام ما
مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما - بر رخ ساقی پری پیکر
همچو حافظ بنوش باده ناب - چه ملامت بود آن را که چنین باده خورد
این چه عیب است بدین بی خردی وین چه خطاست - باده نوشی که در او روی و ریایی نبود
بهتر از زهدفروشی که در او روی و ریاست - چه شود گر من و تو چند قدح باده خوریم
باده از خون رزان است نه از خون شماست - چنین که صومعه آلوده شد ز خون دلم
گرم به باده بشویید حق به دست شماست - کمر کوه کم است از کمر مور این جا
ناامید از در رحمت مشو ای باده پرست - شکفته شد گل حمرا و گشت بلبل مست
صلای سرخوشی ای صوفیان باده پرست - بیار باده که در بارگاه استغنا
چه پاسبان و چه سلطان چه هوشیار و چه مست - عاشقی را که چنین باده شبگیر دهند
کافر عشق بود گر نشود باده پرست - آن چه او ریخت به پیمانه ما نوشیدیم
اگر از خمر بهشت است وگر باده مست - بیا که قصر امل سخت سست بنیادست
بیار باده که بنیاد عمر بر بادست - اگر چه باده فرح بخش و باد گل بیز است
به بانگ چنگ مخور می که محتسب تیز است - کنون که بر کف گل جام باده صاف است
به صد هزار زبان بلبلش در اوصاف است - به هیچ دور نخواهند یافت هشیارش
چنین که حافظ ما مست باده ازل است - در مذهب ما باده حلال است ولیکن
بی روی تو ای سرو گل اندام حرام است - ز دور باده به جان راحتی رسان ساقی
که رنج خاطرم از جور دور گردون است - بیار باده که رنگین کنیم جامه زرق
که مست جام غروریم و نام هشیاریست - باده لعل لبش کز لب من دور مباد
راح روح که و پیمان ده پیمانه کیست - حاصل کارگه کون و مکان این همه نیست
باده پیش آر که اسباب جهان این همه نیست - ساقی بیار باده و با محتسب بگو
انکار ما مکن که چنین جام جم نداشت - نقد دلی که بود مرا صرف باده شد
قلب سیاه بود از آن در حرام رفت - دیگر مکن نصیحت حافظ که ره نیافت
گمگشته ای که باده نابش به کام رفت - ساقی بیار باده که ماه صیام رفت
درده قدح که موسم ناموس و نام رفت - گفتم به باد می دهدم باده نام و ننگ
گفتا قبول کن سخن و هر چه باد باد - صوفی ار باده به اندازه خورد نوشش باد
ور نه اندیشه این کار فراموشش باد - ز باده هیچت اگر نیست این نه بس که تو را
دمی ز وسوسه عقل بی خبر دارد - ز زهد خشک ملولم کجاست باده ناب
که بوی باده مدامم دماغ تر دارد - نغز گفت آن بت ترسابچه باده پرست
شادی روی کسی خور که صفایی دارد - اگر نه باده غم دل ز یاد ما ببرد
نهیب حادثه بنیاد ما ز جا ببرد - طبیب عشق منم باده ده که این معجون
فراغت آرد و اندیشه خطا ببرد - بهای باده چون لعل چیست جوهر عقل
بیا که سود کسی برد کاین تجارت کرد - دیدمش خرم و خندان قدح باده به دست
و اندر آن آینه صد گونه تماشا می کرد - چه مستیست ندانم که رو به ما آورد
که بود ساقی و این باده از کجا آورد - تو نیز باده به چنگ آر و راه صحرا گیر
که مرغ نغمه سرا ساز خوش نوا آورد - بیا ای ساقی گلرخ بیاور باده رنگین
که فکری در درون ما از این بهتر نمی گیرد - ساقی ار باده از این دست به جام اندازد
عارفان را همه در شرب مدام اندازد - باده با محتسب شهر ننوشی زنهار
بخورد باده ات و سنگ به جام اندازد - من از رنگ صلاح آن دم به خون دل بشستم دست
که چشم باده پیمایش صلا بر هوشیاران زد - غم دنیی دنی چند خوری باده بخور
حیف باشد دل دانا که مشوش باشد - دلق و سجاده حافظ ببرد باده فروش
گر شرابش ز کف ساقی مه وش باشد - گل بی رخ یار خوش نباشد
بی باده بهار خوش نباشد - باده صافی شد و مرغان چمن مست شدند
موسم عاشقی و کار به بنیاد آمد - سرود مجلس جمشید گفته اند این بود
که جام باده بیاور که جم نخواهد ماند - بیخود از شعشعه پرتو ذاتم کردند
باده از جام تجلی صفاتم دادند - ساکنان حرم ستر و عفاف ملکوت
با من راه نشین باده مستانه زدند - ساقی به جام عدل بده باده تا گدا
غیرت نیاورد که جهان پربلا کند - غلام نرگس مست تو تاجدارانند
خراب باده لعل تو هوشیارانند - دانی که چنگ و عود چه تقریر می کنند
پنهان خورید باده که تعزیر می کنند - جفا نه پیشه درویشیست و راهروی
بیار باده که این سالکان نه مرد رهند - بیار باده و اول به دست حافظ ده
به شرط آن که ز مجلس سخن به درنرود - باد بهار می وزد از گلستان شاه
و از ژاله باده در قدح لاله می رود - اگر به باده مشکین دلم کشد شاید
که بوی خیر ز زهد ریا نمی آید - من این مرقع رنگین چو گل بخواهم سوخت
که پیر باده فروشش به جرعه ای نخرید - قحط جود است آبروی خود نمی باید فروخت
باده و گل از بهای خرقه می باید خرید - چو لطف باده کند جلوه در رخ ساقی
ز عاشقان به سرود و ترانه یاد آرید - خوش می کنم به باده مشکین مشام جان
کز دلق پوش صومعه بوی ریا شنید - سر خدا که عارف سالک به کس نگفت
در حیرتم که باده فروش از کجا شنید - ما باده زیر خرقه نه امروز می خوریم
صد بار پیر میکده این ماجرا شنید - حافظ چو رفت روزه و گل نیز می رود
ناچار باده نوش که از دست رفت کار - می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی
گوید تو را که باده مخور گو هوالغفور - صوف برکش ز سر و باده صافی درکش
سیم درباز و به زر سیمبری در بر گیر - چون باده باز بر سر خم رفت کف زنان
حافظ که دوش از لب ساقی شنید راز - مرا به کشتی باده درافکن ای ساقی
که گفته اند نکویی کن و در آب انداز - زان باده که در میکده عشق فروشند
ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش - ساقی چو شاه نوش کند باده صبوح
گو جام زر به حافظ شب زنده دار بخش - کیست حافظ تا ننوشد باده بی آواز رود
عاشق مسکین چرا چندین تجمل بایدش - شراب خانگیم بس می مغانه بیار
حریف باده رسید ای رفیق توبه وداع - یکی چو باده پرستان صراحی اندر دست
یکی چو ساقی مستان به کف گرفته ایاغ - بی خبرند زاهدان نقش بخوان و لا تقل
مست ریاست محتسب باده بده و لا تخف - باده گلرنگ تلخ تیز خوش خوار سبک
نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام - ساقی چو یار مه رخ و از اهل راز بود
حافظ بخورد باده و شیخ و فقیه هم - بیار باده که عمریست تا من از سر امن
به کنج عافیت از بهر عیش ننشستم - به شوق چشمه نوشت چه قطره ها که فشاندم
ز لعل باده فروشت چه عشوه ها که خریدم - ای باد از آن باده نسیمی به من آور
کان بوی شفابخش بود دفع خمارم - من اگر باده خورم ور نه چه کارم با کس
حافظ راز خود و عارف وقت خویشم - خورده ام تیر فلک باده بده تا سرمست
عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم - ز باده خوردن پنهان ملول شد حافظ
به بانگ بربط و نی رازش آشکاره کنم - ما بی غمان مست دل از دست داده ایم
همراز عشق و همنفس جام باده ایم - پیر مغان ز توبه ما گر ملول شد
گو باده صاف کن که به عذر ایستاده ایم - بیرون جهیم سرخوش و از بزم صوفیان
غارت کنیم باده و شاهد به بر کشیم - حدیث صحبت خوبان و جام باده بگو
به قول حافظ و فتوی پیر صاحب فن - تنت در جامه چون در جام باده
دلت در سینه چون در سیم آهن - باده خور غم مخور و پند مقلد منیوش
اعتبار سخن عام چه خواهد بودن - ایام گل چو عمر به رفتن شتاب کرد
ساقی به دور باده گلگون شتاب کن - ما مرد زهد و توبه و طامات نیستیم
با ما به جام باده صافی خطاب کن - کار صواب باده پرستیست حافظا
برخیز و عزم جزم به کار صواب کن - زان پیشتر که عالم فانی شود خراب
ما را ز جام باده گلگون خراب کن - بهشت اگر چه نه جای گناهکاران است
بیار باده که مستظهرم به همت او - مدام خرقه حافظ به باده در گرو است
مگر ز خاک خرابات بود فطرت او - ساقی بیار باده که رمزی بگویمت
از سر اختران کهن سیر و ماه نو - سلطان غم هر آن چه تواند بگو بکن
من برده ام به باده فروشان پناه از او - گلبن عیش می دمد ساقی گلعذار کو
باد بهار می وزد باده خوشگوار کو - ما شیخ و واعظ کمتر شناسیم
یا جام باده یا قصه کوتاه - آمد افسوس کنان مغبچه باده فروش
گفت بیدار شو ای ره رو خواب آلوده - سحرگاهان که مخمور شبانه
گرفتم باده با چنگ و چغانه - باده نوش از جام عالم بین که بر اورنگ جم
شاهد مقصود را از رخ نقاب انداختی - بیا به شام غریبان و آب دیده من بین
به سان باده صافی در آبگینه شامی - زاهد پشیمان را ذوق باده خواهد کشت
عاقلا مکن کاری کآورد پشیمانی - دو یار زیرک و از باده کهن دومنی
فراغتی و کتابی و گوشه چمنی - آخرالامر گل کوزه گران خواهی شد
حالیا فکر سبو کن که پر از باده کنی - کرده ام توبه به دست صنم باده فروش
که دگر می نخورم بی رخ بزم آرایی - کشتی باده بیاور که مرا بی رخ دوست
گشت هر گوشه چشم از غم دل دریایی - در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی
خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی - سعدی شیرازی
- «باده» در غزلیات سعدی شیرازی
- خواب از خمار باده نوشین بامداد
بر بستر شقایق خودروی خوشترست - با چون تو حریفی به چنین جای در این وقت
گر باده خورم خمر بهشتی نه حرامست - ساقی اگر باده از این خم دهد
خرقه صوفی ببرد می فروش - بیار ساقی سرمست جام باده عشق
بده به رغم مناصح که می دهد پندم - می بهشت ننوشم ز دست ساقی رضوان
مرا به باده چه حاجت که مست روی تو باشم - رفته بودیم به خلوت که دگر می نخوریم
ساقیا باده بده کز سر آن گردیدیم - خرقه بگیر و می بده باده بیار و غم ببر
بی خبرست عاقل از لذت عیش بیهشان - و گر به جام برم بی تو دست در مجلس
حرام صرف بود بی تو باده نوشیدن - در مجلس بزم باده نوشان
بسته کمر و قبا گشاده - سرمست بتی لطیف ساده
در دست گرفته جام باده - گر باده از این خم بود و مطرب از این کوی
ما توبه بخواهیم شکستن به درستی - الا ای ترک آتشروی ساقی
به آب باده عقل از من فروشوی - خیام نیشابوری
- «باده» در رباعیات خیام نیشابوری
- ابر آمد و باز بر سر سبزه گریست
بی باده ارغوان نمیباید زیست - چون ابر به نوروز رخ لاله بشست
برخیز و بجام باده کن عزم درست - چون بلبل مست راه در بستان یافت
روی گل و جام باده را خندان یافت - پیش آر قدح که باده نوشان صبوح
آسوده ز مسجدند و فارغ ز کنشت - هنگام گل و باده و یاران سرمست
خوش باش دمی که زندگانی اینست - زان پیش که بر سرت شبیخون آرند
فرمای که تا باده گلگون آرند - پر کن قدح باده و بر دستم نه
نقدی ز هزار نسیه خوشتر باشد - جز باده لعل نیست در روی زمین
تلخی که هزار جان شیرین ارزد - چون میدانی که مدت عالم خاک
باد است که زود بگذرد باده بیار - گر باده خوری تو با خردمندان خور
یا با صنمی لاله رخی خندان خور - وقت سحر است خیز ای طرفه پسر
پر باده لعل کن بلورین ساغر - وقت سحر است خیز ای مایه ناز
نرمک نرمک باده خور و چنگ نواز - خیام اگر ز باده مستی خوش باش
با ماهرخی اگر نشستی خوش باش - برخیزم و عزم باده ناب کنم
رنگ رخ خود به رنگ عناب کنم - من بی می ناب زیستن نتوانم
بی باده کشید بارتن نتوانم - پرکن قدح باده که معلومم نیست
کاین دم که فرو برم برآرم یا نه - ای دوست حقیقت شنواز من سخنی
با باده لعل باش و با سیم تنی - خاکیم همه چنگ بساز ای ساقی
بادیم همه باده بیار ای ساقی - مولوی
- «باده» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- زین باده میخواهی برو اول تنك چون شیشه شو
چون شیشه گشتی برشكن بر سنگ ما بر سنگ ما - یا باده ده حجت مجو یا خود تو برخیز و برو
یا بنده را با لطف تو شد صوفیانه ماجرا - من از كجا پند از كجا باده بگردان ساقیا
آن جام جان افزای را برریز بر جان ساقیا - ای بادهای خوش نفس عشاق را فریادرس
ای پاكتر از جان و جا آخر كجا بودی كجا - بی باده تو كی فتد در مغز نغزان مستی یی
بی عصمت تو كی رود شیطان بلا حول و لا - آن آب حیوان صفا هم در گلو گیرد ورا
كو خورده باشد بادهها زان خسرو میمون لقا - جویی عجایب كاندرون گه آب رانی گاه خون
گه بادههای لعل گون گه شیر و گه شهد شفا - دانه تویی دام تویی باده تویی جام تویی
پخته تویی خام تویی خام بمگذار مرا - نیست كند هست كند بیدل و بیدست كند
باده دهد مست كند ساقی خمار مرا - از این اقبالگاه خوش مشو یك دم دلا تنها
دمی می نوش باده جان و یك لحظه شكر میخا - بگردان باده شاهی كه همدردی و همراهی
نشان درد اگر خواهی بیا بنگر نشانی را - بكش جام جلالی را فدا كن نفس و مالی را
مشو سخره حلالی را مخوان باده حرامی را - بیا ای هم دل محرم بگیر این باده خرم
چنان سرمست شو این دم كه نشناسی مقامی را - همكاسه ملك باشد مهمان خدایی را
باده ز فلك آید مردان ثوابی را - نوشد لب صدیقش ز اكواب و اباریقش
در خم تقی یابی آن باده نابی را - امروز گزافی ده آن باده نابی را
برهم زن و درهم زن این چرخ شتابی را - آن باده انگوری مر امت عیسی را
و این باده منصوری مر امت یاسین را - خمها است از آن باده خمها است از این باده
تا نشكنی آن خم را هرگز نچشی این را - آن باده بجز یك دم دل را نكند بیغم
هرگز نكشد غم را هرگز نكند كین را - هم باده جدا خوردی هم عیش جدا كردی
نك سرده مهمان شد تا باد چنین بادا - صد حلقه نگر شیدا زان باده ناپیدا
كاسد كند این صهبا صد خمر لعابی را - فروپوش فروپوش نه بخروش نه بفروش
تویی باده مدهوش یكی لحظه بپالا - زهی ماه زهی ماه زهی باده همراه
كه جان را و جهان را بیاراست خدایا - ای ساقی باده بقایی
از خم قدیم گیر آن را - از دیده به دیده بادهای ده
تا خود نشود خبر دهان را - هر صباحی عید داریم از تو خاصه این صبوح
كز كرم بر می فشانی باده موعود را - صد هزاران جان فدا شد از پی باده الست
عقل گوید كان میام در سر مبادا بیشما - در صفای باده بنما ساقیا تو رنگ ما
محومان كن تا رهد هر دو جهان از ننگ ما - باد باده برگمار از لطف خود تا برپرد
در هوا ما را كه تا خفت پذیرد سنگ ما - خدمت شمس حق و دین یادگارت ساقیا
باده گردان چیست آخر داردارت ساقیا - برو ای غصه دمی زحمت خود كوته كن
باده عشق بیا زود كه جانت بزیا - ای عشق با توستم وز باده تو مستم
وز تو بلند و پستم وقت دنا تدلی - در دست جام باده آمد بتم پیاده
گر نیستی تو ماده زان شاه نر به رقص آ - با آن كه میرسانی آن باده بقا را
بی تو نمیگوارد این جام باده ما را - گر خوی ما ندانی از لطف باده واجو
همخوی خویش كردست آن باده خوی ما را - آمد مهی كه مجلس جان زو منورست
تا بشكند ز باده گلگون خمار ما - حرف مرا گوش كن باده جان نوش كن
بیخود و بیهوش كن خاطر هشیار را - خم كه در او باده نیست هست خم از باد پر
خم پر از باد كی سرخ كند رویها - باده چو از عقل برد رنگ ندارد رواست
حسن تو چون یوسفیست تا چه كنم خویها - غیر بهار جهان هست بهاری نهان
ماه رخ و خوش دهان باده بده ساقیا - چه جای دست بود عقل و هوش شد از دست
كه ساقیست دلارام و باده اش گیرا - باده خواران به نیم جو نخرند
این دو قرص درست گردون را - باده ده آن یار قدح باره را
یار ترش روی شكرپاره را - چونك از خوردن باده همگی باده شوم
انا نقل و مدام فاشربانی و كلا - تن همچون خم ما را پی آن باده سرشت
نعم ما قدر ربی لفوادی و قضا - چون بخسپد خم باده پی آن میجوشد
انما القهوه تغلی لشرور و دما - باده عشق ننگ و نام شكست
لا رأسا تری و لا اذناب - آن نفسی كه باخودی یار كناره میكند
وان نفسی كه بیخودی باده یار آیدت - به جای باده درده خون فرعون
كه آمد موسی جانم به میقات - سالار دهی و خواجه ده
آن باده كه گفتهای به من ده - آن نقل گزین كه جان فزایست
وان باده طلب كه باقوامست - بخل ساقی باشد آن جا یا فساد بادهها
هر دو ناهموار باشد چون رود رهوار مست - رویهای زرد بین و باده گلگون بده
زانك از این گلگون ندارد بر رخ و رخسار مست - بادهای داری خدایی بس سبك خوار و لطیف
زان اگر خواهد بنوشد روز صد خروار مست - ساقیا باده یكی كن چند باشد عربده
دوستان ز اقرار مست و دشمنان ز انكار مست - باد را افزون بده تا برگشاید این گره
باده تا در سر نیفتد كی دهد دستار مست - هله ای آنك بخوردی سحری باده كه نوشت
هله پیش آ كه بگویم سخن راز به گوشت - چو از این هوش برستی به مساقات و به مستی
دهدت صد هش دیگر كرم باده فروشت - بستان باده دیگر جز از آن احمر و اصفر
كندت خواجه معنی برهاند ز نقوشت - لذت فقر چو بادهست كه پستی جوید
كه همه عاشق سجدهست و تواضع سرمست - كف هستی ز سر خم مدمغ برود
چون بگیرد قدح باده جان بر كف دست - آنك بیباده كند جان مرا مست كجاست
و آنك بیرون كند از جان و دلم دست كجاست - درده آن باده اول كه مبارك بادهست
مگسل آن رشته اول كه مبارك رشتهست - بادهای ده كه بدان باده بلا واگردد
مجلسی ده پر از آن گل كه خدایش كشتهست - ساقیا باده به پیش آر كه می
خود بگوید كه دگرها ز كجاست - یك دست جام باده و یك دست جعد یار
رقصی چنین میانه میدانم آرزوست - ساقی بیار باده كه ایام بس خوشست
امروز روز باده و خرگاه و آتش است - ساقی ظریف و باده لطیف و زمان شریف
مجلس چو چرخ روشن و دلدار مه وشست - ای آنك بادههای لبش را تو منكری
در چشم من نگر كه پر از می چو ساغرست - آمد رسول عشق تو چون ساقی صبوح
با جام بادهای كه مر آن را خمار نیست - آن عشق میفروش قیامت همیكند
زان بادهای كه درخور خم و سبوی نیست - شاه گشادست رو دیده شه بین كه راست
باده گلگون شه بر گل و نسرین كه راست - باده عشق ای غلام نیست حلال و حرام
پر كن و پیش آر جام بنگر نوبت كه راست - فرودود ز فلك مه به بوی این باده
بگویدم كه مرا نیز گویمش هیهات - طهارتیست ز غم باده شراب طهور
در آن دماغ كه بادهست باد غم ز كجاست - بهای باده من الممنین انفسهم
هوای نفس بمان گر هوات بیع و شراست - صوفیان آمدند از چپ و راست
در به در كو به كو كه باده كجاست - در صوفی دلست و كویش جان
باده صوفیان ز خم خداست - این چنین باده و چنین مستی
در همه مذهبی حلال و رواست - جان مخمور چون نگوید شكر
بادهای را كه حد و غایت نیست - میرسدم باده تو ز آسمان
منت هر شیره فشاریم نیست - بادهات از كوه سكونت برد
عیب مكن زان كه وقاریم نیست - در دل خم باده چو انداخت تیر
بال و پر غصه گسستن گرفت - ساقی باقی چو به جان باده داد
عمر ابد یافت و بزستن گرفت - جرعه آن باده بیزینهار
بر سر و بر دیده دویدن گرفت - باده پرستان همه در عشرتند
تنتن تنتن شنو ای تن پرست - نی قوس ماند نی قزح نی باده ماند نی قدح
نی عیش ماند نی فرح نی زخم بر مرهم زند - بیزار گردند از شهی شاهان اگر بویی برند
زان بادهها كه عاشقان در مجلس دل میخورند - كاری ز ما گر خواهدی زین باده ما را ندهدی
اندر سری كاین میرود او كی فروشد یا خرد - سرمست كاری كی كند مست آن كند كه میكند
باده خدایی طی كند هر دو جهان را تا صمد - مستی باده این جهان چون شب بخسپی بگذرد
مستی سغراق احد با تو درآید در لحد - دل بیخود از باده ازل میگفت خوش خوش این غزل
گر می فروگیرد دمش این دم از این خوشتر زند - چون مهرهای در دست او گه باده و گه مست او
این مهرهات را بشكند والله تمامت میكند - ای باده خوش رنگ و بو بنگر كه دست جود او
بر جان حلالت میكند بر تن حرامت میكند - باده او را نخورم ور نخورم پس كی خورد
گر بخورم نقد و نیندیشم فردا چه شود - باده او همدل من بام فلك منزل من
گر بگشایم پر خود برپرم آن جا چه شود - باده به دست ساقیت گرد جهان همیرود
آخر كار عاقبت جان مرا گزین كند - بده زان باده خوش بو مپرسش مستحقی تو
ازیرا آفتابی كه همه بر عام میگردد - یكی خوبی شكرریزی چو باده رقص انگیزی
یكی مستی خوش آمیزی كه وصلش جاودان باشد - سقای روح یك باده ز جام غیب درداده
ببین تا كیست افتاده و كی بیدار میماند - بشارت می پرستان را كه كار افتاد مستان را
كه بزم روح گستردند و باده بیخمار آمد - مستست از آن باده با قامت خم داده
این چرخ بر این بالا ناقوس صلا كوبد - گر عشق نی مستستی یا باده پرستستی
در باغ چرا آید انگور چرا كوبد - آمد قدح روزه بشكست قدحها را
تا منكر این عشرت بیباده طرب بیند - فرمای تو ساقی را آن شادی باقی را
تا باد نپیماید تا باده بپیماید - ای عشق خداوندی شمس الحق تبریزی
چندانك بیفزایی این باده بیفزاید - آن باده همانست اگر شیشه بدل شد
بنگر كه چه خوش بر سر خمار برآمد - بس چشمه حیوان كه از آن حسن بجوشید
بس باده كز آن نادره در چشم و سر افتاد - یك حمله دیگر برسان باده كه مستی
در عربده ویران شده دستار درآمد - آن باده همانست اگر شیشه بدل شد
بنگر كه چه خوش بر سر خمار برآمد - این هستی و این مستی و این جنبش مستان
زان باده مدان كز دل انگور برآمد - او باده بریزد عوضش سركه فروشد
آن حامضه را ساقی و خمار مدارید - دویدم پیش و گفتم باده خوردی
نمیترسی كه عقل انكار دارد - بزن گردن املها را به باده
كز آن هر قطره خنجر میتوان كرد - بیار آن باده حمرا و درده
كز احمر عالم اخضر میتوان كرد - از آن باده كه پر و بال عیش است
ز هر جزوم كبوتر میتوان كرد - چو تیرانداز گردد باده در خم
ز تیر باده اسپر میتوان كرد - چو باده در من آتش زد بدیدم
كه از هر آب آذر میتوان كرد - یار آمد و جام باده بر كف
زان می كه خلاف مذهب آمد - چون سرو ز بادها خمیدن
آخر نه به روی آن پری بود - از عشق خورید باده و نقل
گر مقبل وگر حلال خوارید - چون روز شود به هوشیاران
زین باده نشانه وانمایید - بانگ نوشانوش مستان تا فلك بررفته بود
بر كف ما باده بود و در سر ما بود باد - بادهها در جوش از او و عقلها بیهوش از او
جزو و كل و خار و گل از روی خوبش باد شاد - رو ترش كردی مگر دی بادهات گیرا نبود
ساقیت بیگانه بود و آن شه زیبا نبود - هم لبان میفروشت باده را ارزان كند
هم دو چشم شوخ مستت رطل را گردان كند - چو كدو پاك بشوید ز كدو باده بروید
كه سر و سینه پاكان می از آثار تو دارد - ز طرب چون طربون شد خرد از باده زبون شد
گرو عشق و جنون شد گهر بحر صفا شد - نه سبوی او بدیدم نه ز ساغرش چشیدم
كه هزار موج باده به دماغ من برآمد - بزم آن عشرتیان بار دگر زیب گرفت
باز آن باد صبا باده ده بستان شد - ای دریغا كه حریفان همه سر بنهادند
باده عشق عمل كرد و همه افتادند - تن زدم لیك دلم نعره زنان میگوید
باده عشق تو خواهم كه دگرها بادند - در فروبند و بده باده كه آن وقت رسید
زردرویان تو را كه می احمر گیرند - آنك از باده جان گوش و سرش گرم نشد
سرد و افسرده میان صف مستان چه كند - جان سپاریم بدان باده جان دست نهیم
پیشتر زانك خردمان سوی افسانه برد - ساقیان باده به كف گوش شما میپیچند
گرد خمخانه برآیید اگر خمارید - باده خمخانه گردد مرده مستانه گردد
چوب حنانه گردد چونك بر منبر آید - خنبهای لایزالی جوش باد
باده نوشان ازل را نوش باد - ساقیا تو جمله را یك رنگ كن
باده ده گر یار و اغیار آمدند - از باده گزافی شد صاف صاف صافی
وز درد هر دو عالم جوشید و بر سر آمد - مستان سبو شكستند بر خنبها نشستند
یا رب چه باده خوردند یا رب چه مل چشیدند - ما را نبید و باده از خم غیب آید
ما را مقام و مجلس عرش مجید باید - خاموش و نام باده مگو پیش مرد خام
چون خاطرش به باده بدنام میرود - جانا بیار باده كه ایام میرود
تلخی غم به لذت آن جام میرود - زان باده دادهای تو به خورشید و ماه و چرخ
هر یك بدان نشاط چنین رام میرود - درده ز جام باده كه یسقون من رحیق
كاندیشه را نبرد جز عشرت جدید - جام دوی درشكن باده مده باد را
چون دو شود پادشاه شهر رود در فساد - جام من از اندرون باده من موج خون
از ره جان ساقی خوب عذاران رسید - ز بس كه خرقه گرو برد پیر باده فروش
كنون به كوی خرابات جمله بوالحسن اند - صلای باده جان و صلای رطل گران
كه میدهد به خماران به گاه زودازود - چو پاك داشت شكم را رسید باده پاك
زهی شراب و زهی جام و بزم و گفت و شنود - كه باده دختر كرمست و خاندان كرم
دهان كیسه گشادست و از سخا گوید - خصوص باده عرشی ز ذوالجلال كریم
سخاوت و كرم آن مگر خدا گوید - چو خون عقل خورد باده لاابالی وار
دهان گشاید و اسرار كبریا گوید - چه حاجتیست گلو باده خدایی را
كه ذره ذره همه نقل و می از او دارد - پیالهای به من آورد گل كه باده خوری
خورم چرا نخورم بنده هم گلو دارد - هلا كه باده بیامد ز خم برون آیید
پی قطایف و پالوده تن بپالایید - چون ز سر لطف مرا پیش خواند
جان مرا باده بیجام داد - صافی آن باده چو ارواح خورد
كاسه آلوده به اجسام داد - صافی آن باده ز ارواح جو
زانك به اجسام همین نام داد - باده فراوان و یكی جام نی
بوسه پیاپی شد و لب ناپدید - درده می پیغامبری تا خر نماند در خری
خر را بروید در زمان از باده عیسی دو پر - باری تو از ارواحشان وز باده و اقداحشان
مستی خوشی از راحشان فارغ شده از خیر و شر - كاشانه را ویرانه كن فرزانه را دیوانه كن
وان باده در پیمانه كن تا هر دو گردد بیخطر - ای بشنیده آه جان باده رسان ز راه جان
پشت دل و پناه جان پیش درآ چو شیر نر - گرم درآ و دم مده باده بیار و غم ببر
ای دل و جان هر طرف چشم و چراغ هر سحر - اگر باده خوری باری ز دست دلبر ما خور
ز دست یار آتشروی عالم سوز زیبا خور - حریفان گر همیخواهی چو بسطامی و چون كرخی
مخور باده در این گلخن بر آن سقف معلا خور - گر باده دهی ور نی زان باده دوشینه
از دادن و نادادن بس بیخبریم آخر - از باده بسی ساغر فربه كن هر لاغر
هر چند سبك دستی ای دست از آن زوتر - جز خمار باده جان چشم را تدبیر نیست
باده جان از كه گیری زان دو چشم پرخمار - چونك مستان را نباشد شمع و شاهد روی تو
صد هزاران خم باده هر طرف جوشیده گیر - بندگانشان دلخوشان و بندگیشان بینشان
خوانهاشان بیخمیر و بادههاشان بیخمار - هر مخنث از كجا و ناز معشوق از كجا
طفلك نوزاد را با باده حمرا چه كار - صد هزاران دانه انگور از حجاب پوست شد
چون نماند پوست ماند بادههای شهریار - هله زیرك هله زیرك هله زیرك زوتر
هله كز جنبش ساقی بدود باده به سر بر - بده آن باده به ما باده به ما اولیتر
هر چه خواهی بكنی لیك وفا اولیتر - ساقیا باده چون نار بیار
دفع غم را تو ز اسرار بیار - بادهای را كه ز دل میجوشد
زود ای ساقی دلدار بیار - كافر عشق بیا باده ببین
نیست شو در می و اقرار بیار - ساقیا باده گلرنگ بیار
داروی درد دل تنگ بیار - روزی خوشست رویت از نور روز خوشتر
باده نكوست لیكن ساقی ز می نكوتر - از جام صاف باده تو خاشاك جسم را
بردار تا نهیم به اقبال بر به بر - ای خرد دوربین ساقی چون حور بین
باده منصور بین جان و دلی بیقرار - چه باده بود كه موسی به ساحران درریخت
كه دست و پای بدادند مست و بیخودوار - مرا در این شب دولت ز جفت و طاق مپرس
كه باده جفت دماغست و یار جفت كنار - بریز باده بر اجسامم و بر اعراضم
چنانك هیچ نماند ز من رگی هشیار - چو لاله زار كن این دشت را به باده لعل
روا مدار كه موقوف داریم به بهار - لبم كه نام تو گوید به بادهاش خوش كن
سرم خمار تو دارد به مستیش تو بخار - برو به باده مخدوم شمس دین آمیز
كه نیست باده تبریز را خمار خمار - هر كه اقرار كرد و باده شناخت
عاقلش نام نه مگو خمار - چونك در چرخ آردت باده
خانه بر بام چرخ اخضر گیر - حق چو شراب ازلی دردهد
مرد خورد باده حق مردوار - نور علی نور چو بنوازیش
باده خوش و خاصه به فصل بهار - طرفه كه چون خنب تنم بشكند
یابد این باده قوامی دگر - درده می بیغامبری تا خر نماند در خری
خر را بروید در زمان از باده عیسی دو پر - ای غم و اندیشه رو باده و بای غمست
چونك بغرید شیر رو چو فرس خون بمیز - ز آفتاب گذشتیم خیز ای ناهید
بیار باده و نقل و نبات و نی بنواز - گفت شراب اگر خوری از كف هر خسی مخور
باده منت دهم گزین صاف شده ز خاك و خس - خیال دوست بیاورد سوی من جامی
كه گیر باده خاص و ز خاص و عام مترس - باده خوری مست شوی بیدل و بیدست شوی
بیست سلامت بودش دركشدش خوش خوردش - ای دم تو دام خمش بیگنهان را بمكش
ای رخ تو باده هش مست كند تا ابدش - آن باده انگوری نفزاید جز كوری
پهلوی چنین باده بالله منشانیدش - زین باده نخوردست او زان بارد و سردست او
با این همه بدهیدش جامی بپزانیدش - آن باده همیجوشد وز خلق همیپوشد
تا روی شود از وی خمار بشوریدش - ناساخته افتادم در دام تو ای خوش دم
ای باده در باده ای آتش در آتش - باده گلگونهست بر رخسار بیماران غم
ما خوش از رنگ خودیم و چهره گلگون خویش - عارفان را شمع و شاهد نیست از بیرون خویش
خون انگوری نخورده باده شان هم خون خویش - باده غمگینان خورند و ما ز می خوش دلتریم
رو به محبوسان غم ده ساقیا افیون خویش - شمس تبریز مرا عشق تو سرمست كند
هر كی او باده كشد باده بدین سان كشدش - گوشی كشد مرا می گوشی دگر كشد وی
ای دل در این كشاكش بنشین و باده میكش - ساقی اگر بایدت تا كنم این را تمام
باده گویا بنه بر لب مخمور خویش - باده خلوت نشین در دل خم مست شد
خلوت و توبه شكست مست برون جست دوش - باده چو خورد او خامش كرد او
زحمت برد او تا طلبیدش - ز شمس مفخر تبریز باده گشت وظیفه
چگونه بنده نباشد به هر دمی دل و جانش - شكست نرخ شكر را بتم به روی ترش
چه بادههاست بتم را در آن كدوی ترش - خمار باده او خوشترست یا مستی
كه باد تا به ابد جانهای ما جامش - طرب افزاترست از باده
آن سقطهای تلخ آشامش - باده نمیبایدم فارغم از درد و صاف
تشنه خون خودم آمد وقت مصاف - غلام ساقی خویشم شكار عشوه او
كه سكر لذت عیش است و باده نعم رفیق - بیار باده لعلی كه در معادن روح
درافكند شررش صد هزار جوش و حریق - چون باده جان خوردم ایزار گرو كردم
تا مست مرا گوید ای زار سلام علیك - راز مگو پیش خران ای مسیح
باده ستان از كف ساقی شنگ - در زیر درخت گل دی باده همیخورد او
از خوردن آن باده زیر و زبرست این دل - باده ده ای ساقی جان باده بیدرد و دغل
كار ندارم جز از این گر بزیم تا به اجل - باده چو زر ده كه زرم ساغر پر ده كه نرم
غرقه مقصود شدی تا چه كنی علم و عمل - ای قدح امروز تو را طاق و طرنبیست بیا
باده خنب ملكی داده حق عز و جل - بس بود ای مست خمش جان ز بدن رست خمش
باده ستان كه دگران عربده دارند و جدل - از شمس تبریزی اگر باده رسد مستم كند
من لاابالی وار خود استون كیوان بشكنم - هفت اختر بیآب را كاین خاكیان را می خورند
هم آب بر آتش زنم هم بادههاشان بشكنم - چون وقف كردستم پدر بر بادههای همچو زر
در غیر ساقی ننگرم وز امر ساقی نگذرم - گر مستی و روشن روان امشب مخسب ای ساربان
خاموش كن خاموش كن زین باده نوش ای بوالكرم - از باده و از باد او بس بنده و آزاد او
چون كان فروبر نفس چون كه برآورده شكم - این غزلم جواب آن باده كه داشت پیش من
گفت بخور نمیخوری پیش كسی دگر برم - باده اگر چه می خورم عقل نرفت از سرم
مجلس چون بهشت را زیر و زبر چرا كنم - ای تو بداده در سحر از كف خویش بادهام
ناز رها كن ای صنم راست بگو كه دادهام - گرم درآ و دم مده باده بیار ای صنم
لابه بنده گوش كن گوش مخار ای صنم - چو از دستش خورم باده منم آزاد و آزاده
چو پیش او زمین بوسم به بالای سماواتم - ز باده باد می خیزد كه باده باد انگیزد
خصوصا این چنین باده كه من از وی پریشانم - شرابی نی كه درریزی سحر مخمور برخیزی
دروغین است آن باده از آن افتاده كوته دم - به نزد من یكی ساغر به از صد خانه پرزر
بریزم بر تن لاغر از آن باده یكی قمقم - بر مخمور یك ساغر به از صد خانه پرزر
بریزم بر تن لاغر از آن باده یكی قمقم - شرابی نی كه درریزی سر مخمور برخیزی
دروغین است آن باده از آن افتاد كوته دم - رسید از باده خانه پر به زیر مشك می اشتر
رها كن خواب خراخر كه قمقم بانگ زد قم قم - از باده جوشانم وز خرقه فروشانم
از یار چه پوشانم آهسته كه سرمستم - ای می بترم از تو من باده ترم از تو
پرجوش ترم از تو آهسته كه سرمستم - در كاس تو افتادم كز باده تو شادم
در طاس تو افتادم چون مهره آن نردم - زین باده نگردد سر زین شیره نشورد دل
هین چاشنیی بستان زین باده كه من دارم - زین باده كه داری تو پیوسته خماری تو
دانم كه چه داری تو در روت نمیآرم - دل باده تو خورده وز خانه سفر كرده
ما بیدل و دل با تو با ما هم و بیما هم - از باده و باد تو چون موج شده این دل
در مستی و پستی خوش در رفعت و بالا هم - مپرسید مپرسید ز احوال حقیقت
كه ما باده پرستیم نه پیمانه شماریم - شما مست نگشتید وزان باده نخوردید
چه دانید چه دانید كه ما در چه شكاریم - آن باده كه دادی تو و این عقل كه ما راست
معذور همیدار اگر جام شكستیم - آن جا طرب انگیزتر از باده لعلیم
وین جا بد و رخ زردتر از شیشه زردیم - مستان الستیم بجز باده ننوشیم
بر خوان جهان نی ز پی آش و ثریدیم - باده ده و كم پرس كه چندم قدح است این
كز یاد تو ما باده ز پیمانه ندانیم - بشكن قدح باده كه امروز چنانیم
كز توبه شكستن سر توبه شكنانیم - گر باده فنا گشت فنا باده ما بس
ما نیك بدانیم گر این رنگ ندانیم - باده ز فنا دارد آن چیز كه دارد
گر باده بمانیم از آن چیز نمانیم - دی باده مرا برد ز مستی به در یار
امروز چه چاره كه در از دار ندانم - از این باده جوان گر خورده بودی
نبودی پشت پیر چرخ را خم - از آن باده كه لطف و خنده بخشد
چو گل بیحلق و بیلب می چشیدم - از آن باده ندانم چون فنایم
از آن بیجا نمیدانم كجایم - از این باده جوان گر خورده بودی
نبودی پشت پیر چرخ را خم - مرا بویی رسید از بوی حلاج
ز ساقی باده منصور خواهم - تا آتش و آب و بادطبعی
ما باده خاكیت چشانیم - جز رحمت او نبایدم نقل
جز باده كه او دهد نخواهم - من مایه بادهام چو انگور
جز ضربت و جز لگد نخواهم - گر زانك شكر جهان بگیرد
ما باده خوریم ما چه دانیم - الصلا ای عاشقانهان الصلا این كاریان
باده كاری است این جا زانك ما این كارهایم - كوه طور از بادهاش بیخود شد و بدمست شد
ما چه كوه آهنیم آخر چه سنگ خارهایم - این چه كژطبعی بود كه صد هزاران غم خوریم
جمع مستان را بخوان تا بادهها با هم خوریم - بادهای كابرار را دادند اندر یشربون
با جنید و بایزید و شبلی و ادهم خوریم - گر پری زادیم شب جمعیت پریان بود
ور ز آدم زادهایم آن باده با آدم خوریم - شمس تبریزی تو سلطانی و ما بنده توییم
لاجرم در دور تو باده به جام جم خوریم - كم سخن گوییم وگر گوییم كم كس پی برد
باده افزون كن كه ما با كم زنان برخاستیم - بده آن باده دوشین كه من از نوش تو مستم
بده ای حاتم عالم قدح زفت به دستم - چو من از باده پرستی شدهام غرقه مستی
دگرم خیره چه جویی كه من از جوی تو جستم - هله ای اول و آخر بده آن باده فاخر
كه شد این بزم منور به تو ای عشق پسندم - بده آن باده جانی ز خرابات معانی
كه بدان ارزد چاكر كه از آن باده دهندم - باده آمد كه مرا بیهده بر باد دهد
ساقی آمد به خرابی تن معمورم - گر علی الریق تو را باده دهی قاعده نیست
هین بده ما ملك الموت چنین قاعدهایم - در فروبند كه ما عاشق این میكدهایم
درده آن باده جان را كه سبك دل شدهایم - نقل و باده چه كم آید چو در این بزم دریم
سرو و سوسن چه كم آید چو میان چمنیم - باده تو به كف و باد تو اندر سر ماست
فارغ از باد و بروت حسن و بوالحسنیم - دل ما یافت از این باده عجایب بویی
لاجرم از دم این باده لطیف اورادیم - قدح باده نسازیم جز از كاسه سر
گرد هر دیگ نگردیم نه ما كفلیزیم - وقف كردیم بر این باده جان كاسه سر
تا حریف سری و شبلی و ذاالنون باشیم - باده منسوخ شود چون به صفت باده شویم
بنگ منسوخ شود چون همگی بنگ شویم - هین كه اندیشه و غم پهلوی ما خانه گرفت
باده ده تا كه از او ما به دو فرسنگ شویم - كلههای عشق را از خنب جان
كیل باده همچو ساغر می كنم - باده آنگه شود انگور تنم
كه بكوبد به لگد عصارم - زان باده كه عصیرش اندر چرش نیامد
وان شیشه كه نظیرش اندر حلب ندیدم - چندان بریز باده كز خود شوم پیاده
كاندر خودی و هستی غیر تعب ندیدم - آن عقل پرهنر را بادی است در سر او
آن باد او نماند چون بادهای درآرم - از ماجرا گذر كن گو عقل ماجرا را
چنگ است ورد و ذكرم بادهست شیخ و پیرم - چون باده تو خوردم من محو چون نگردم
تو چون میی من آبم تو شهد و من چو شیرم - از حیله خواب رفتی هر سوی می بیفتی
والله كه گر بخسپی این باده بر تو ریزم - بس بس مكن هنوز تو را باده خوردنی است
ما راضییم خواجه بدین ظلم و این ستم - برخیز تا شراب به رطل و سبو خوریم
بزم شهنشهست نه ما باده می خریم - بس گرم و سرد شد دل از این باده چون تنور
درسوزمان چو هیزم تا هیچ نفسریم - با روی تو ز سبزه و گلزار فارغیم
با چشم تو ز باده و خمار فارغیم - چون به تجلی بتافت جانب جانها شتافت
باده جان شد مباح خوردن و خفتن حرام - این نفسم دم به دم درده باده عدم
چون به عدم درشدم خانه ندانم ز بام - باده دهم طاس طاس ده ز وجودم خلاص
باده شد انعام خاص عقل شد انعام عام - حاضر ما شو كه ما حاضر آن شاهدیم
مست می اش می شویم باده از او می چشیم - بدار دست ز ریشم كه بادهای خوردم
ز بیخودی سر و ریش و سبال گم كردم - بیار باده كه دیر است در خمار توام
اگر چه دلق كشانم نه یار غار توام - بیار نقل كه ما نقل كردهایم این سو
بیار باده احمر كه زار و رخ زردیم - و آنگهی كه رسد بادههای حیرانان
ز شیشه خانه دل صد هزار جام كنیم - چو مغز روح از آن بادهها به جوش آید
چهار حد جهان را به تك دو گام كنیم - به حق حلقه رندان كه باده می نوشند
به پیش خلق هویدا میان روز صیام - بیار باده خامی كه خالی است وطن
كه عاشق زر پخته ز عشق باشد خام - بیار باده كه اندر خمار خمارم
خدا گرفت مرا زان چنین گرفتارم - روم سری بنهم كان سری است باده جان
كه خفته به سر پراحتیال و تزویرم - تا به جان مست عشق آن یارم
سرده بادههای انوارم - ما كه باده ز دست یار خوریم
كی چو اشتر گیاه و خار خوریم - آن جان جان افزاست این یا جنت المأواست این
ساقی خوب ماست این یا باده جانی است این - آن باده بر مغزت زند چشم و دلت روشن كند
وانگه ببینی گوهری در جسم چون خاشاك من - ساقی جان خوبرو باده دهد سبو سبو
تا سر و پای گم كند زاهد مرتضای من - گفت كه باده دادمش در دل و جهان نهادمش
بال و پری گشادمش از صفت صفای من - باده تویی سبو منم آب تویی و جو منم
مست میان كو منم ساقی من سقای من - باده عام از برون باده عارف از درون
بوی دهان بیان كند تو به زبان بیان مكن - باده خاص خوردهای نقل خلاص خوردهای
بوی شراب می زند خربزه در دهان مكن - باده بپوش مات شو جمله تن حیات شو
باده چون عقیق بین یاد عقیق كان مكن - می چو خوری بگو به می بر سر من چه می زنی
در سر خود ندیدهای باده بیخمار من - باده همیزند لمع جان هزار با طمع
مست و پیاده می طپد گرد می سوار من - هیچ نیرزد این میش نی غلیان و نی قیش
این بفروش و باده بین باده بیكنار من - گریه به باده خنده كن مرده به باده زنده كن
چونك چنین كنی بتا بس به نواست كار من - نیست قبول مست تو باده ز غیر دست تو
آن رخ من چو گل كند وان شكند خمار من - داد هزار جان بده باده آسمان بده
تا كه پرد همای جان مست سوی مطار من - باده ده و نهان بده از ره عقل و جان بده
تا نرسد به هر كسی عشرت و كار و بار من - مدمن خمرم و مرا مستی باده كم مكن
نازك و شیرخوارهام دوره مكن ز من لبن - گفتم من به دل اگر بست رهت خمار غم
باده و نقل آرمت شمع و ندیم خوش ذقن - باده خاص خوردهای جام خلاص خوردهای
بوی شراب می زند لخلخه در دهان مكن - اندر رحم مادر چون طفل طرب یابد
آن خون به از این باده وان جا به از این بستان - هم ساغر و هم باده سرمست از آن ساقی
هم جان و جهان حیران در جان و جهان من - بجو باده گلگون از آن دلبر موزون
كه این دم مه گردون روان گشت به میزان - ز جام باده خاموش گویا
تو را بیخویش بنشاند خمش كن - ای دل مخمور گویی بادهات گیرا نبود
باده گیرای او وانگه كسی با خویشتن - شمع و شاهد روی او و نقل و باده لعل او
ای ز لعلش مست گشته هم حسن هم بوالحسن - غوصه گشت این باد و آبستن شد آن خاك و درخت
بادها چون گشن تازی شاخهها چون مادیان - عقل زیرك را برآر و پهلوی شادی نشان
جان روشن را سبك بر باده روشن بزن - در دل تنگ هوس باده بقا ساكن نگشت
هر دلی كاین می در او بنشست میدانی است آن - تو خور این باده عرشی كه اگر یك قدح از وی
بنهی بر كف مرده بدهد پاسخ تلقین - چه كند باده حق را جگر باطل فانی
چه شناسد مه جان را نظر و غمزه عنین - هله ای باغ نگویی به چه لب باده كشیدی
مگر اشكوفه بگوید پنهان با گل و نسرین - صنما بیار باده بنشان خمار مستان
كه ببرد عشق رویت همگی قرار مستان - گفت گر می ندهی بوسه بده باده عشق
گفت این هم ندهم باش حزین جفت حزن - سر گران گشته از آن باده بیساغر من
زعفران كشته بدین لاله بررسته من - خنك آن دم كه بیاری سوی من باده لعل
بدرخشد ز شرارش رخ همچون زر من - خاكیان زین باده بر گردون زدند
ای می تو نردبان آسمان - بشكن از باده در زندان غم
وارهان جان را ز زندان غمان - گر خماری باده خواهی اندرآ
نان پرستی رو كه این جا نیست نان - رو رو تو در گلستان بنگر به گل پرستان
یك لحظه سجده كردن یك لحظه باده خوردن - آن جا كه مست گشتی بنشین مقیم شو
و آن جا كه باده خوردی آن جا فكند كن - جانا بیار باده و بختم بلند كن
زان حلقههای زلف دلم را كمند كن - جانا بیار باده و بختم تمام كن
عیش مرا خجسته چو دارالسلام كن - بر جای باده سركه غم میدهی مده
در جوی آب خون چه روان میكنی مكن - گفت كه عاشق چرا مست شد و بیحیا
باده حیا كی هلد خاصه ز خمار من - باده فروشد ولیك باده دهد جمله باد
خم نماید ولیك حق نمك نیست آن - آتش نو را ببین زود درآ چون خلیل
گر چه به شكل آتش است باده صافی است آن - باده كشیدی ولیك در قدحت باقی است
حمله دیگر كه اصل جرعه باقی است آن - باده جان خوردهای دل ز جهان بردهای
خشم چرا كردهای چیست چرا همچنین - تو بادهای تو خماری تو دشمنی و تو دوست
هزار جان مقدس فدای این دشمن - ز تو باده دادن ز من سجده كردن
ز من شكر كردن ز تو گوهرافشان - به پیش آر سغراق گلگون من
ندانم كه بادهست یا خون من - باده نخورم ور ز آنك خورم
او بوسه دهد بر ساغر من - ساقی من خیزد بیگفت من
آرد آن باده وافر ثمن - شمع تویی شاهد تو باده تو
هم تو سهیلی و عقیق یمن - دغل بگذار ای ساقی بكن این جمله در باقی
كه صاف صاف راواقی مثال باده خم دان - آن كس بود محتاج می كو غافل است از باغ وی
باغ پرانگور ویی گه باده شو گه بنگ شو - ماییم مست ایزدی زان بادههای سرمدی
تو عاقلی و فاضلی دربند نام و ننگ شو - من مست چشم شنگ تو و آن طره آونگ تو
كز باده گلرنگ تو وارستهایم از رنگ و بو - باده چو هست ای صنم بازمگیر و نی مگو
عرضه مكن دو دست تی پر كن زود آن سبو - فاش بیا و فاش ده باده عشق فاش به
عید شدهست و عام را گر رمضان است باش گو - شد شیشه زرد همچو لاله
زان باده لعل احمری رو - بر باده لعل زد رخ من
تا چند نهد به زرگری رو - قایم شو و مات كن خرد را
وز باده باقوام برگو - دست بر رگهای مستان نه دلا تا پی بری
از دهان آلودگان زان باده خودكام او - ای خمار عاشقان از بادههای دوش تو
وی خراب امروزم از فردای تو فردای تو - كژ نشین و راست بشنو عقل ماند یا خرد
ساقیی چون تو و هر دم باده منصور نو - شه من باده فرستد به چه رو مینپرستم
هله ای مطرب برگو كه زهی باده پرست او - مست دیدی كه شكوفه ش همه در است و عقیق
بادهای كو چو اویس قرنی دارد بو - چو خرد غرق باده شد در دولت گشاده شد
سر هر كیسه كرم بگشاید كه انفقوا - باده در آن جام فكن گردن اندیشه بزن
هین دل ما را مشكن ای دل و دلدار بده - باده بده باد مده وز خودمان یاد مده
روز نشاط است و طرب برمنشین داد مده - ای صنم خفته ستان در چمن و لاله ستان
باده ز مستان مستان در كف آحاد مده - تلخی باده را مبین عشرت مستیان نگر
محنت حامله مبین بنگر امید قابله - چو باده بر سر باده خوریم از گلرخ ساده
بیا تا چون گل و لاله درآمیزیم مستانه - خوشا مشكا كه میبیزی به راه شمس تبریزی
زهی باده كه میریزی برای جان میخواره - كی باشد من با تو باده به گرو خورده
تو برده و من مانده من خرقه گرو كرده - پیمانه و پیمانه در باده دوی نبود
خواهی كه یكی گردد بشكن تو دو پیمانه - من مست و حریفم مست زلف خوش او در دست
احسنت زهی شاهد شاباش زهی باده - امروز من و باده و آن یار پری زاده
احسنت زهی خرم شاباش زهی باده - تا پرده برانداخت جمال تو نهانی
دل در سر ساقی شد و سر در سر باده - بربند دهان از سخن و باده لب نوش
تا قصه كند چشم خمار از ره دیده - به هر باده نمیگردد سرم مست
به پیشم باده خوكرد من نه - چون مست بود ز باده حق
شهباز شود كمین سمانه - ساقی درده قدح كه ماییم
مخمور ز باده شبانه - برخیز و به زه كن آن كمان را
ماییم كمان و باده چون زه - از خود شیرین چنانك شكر
وز خویش بجوش همچو باده - ای دماغ عاشقان پرباده منصوریت
تا دو صد حلاج عشقت بر رسن پا كوفته - ذرهها اندر هوا و قطرهها در بحرها
در دماغ عاشقانش باده و افیون شده - بادها را مختلف از مروحه تقدیر دان
از صبا معمور عالم با وبا ویران شده - خاك خاكی ترك كرده تیرگی از وی شده
آب همچون باده با نور صفا آمیخته - بجز از دست فلانی مستان باده كه آن می
برهاند دل و جان را ز فسون و ز فسانه - بده آن باده جانی كه چنانیم همه
كه می از جام و سر از پای ندانیم همه - از باده لب او مخمور گشته جانها
و آن چشم پرخمارش داده سزای توبه - ای بس دغل فروشان در بزم باده نوشان
هش دار تا نیفتی ای مرد نرم و ساده - هم تیغ و هم كشنده هم كشته هم كشنده
هم جمله عقل گشته هم عقل باده داده - كرده به دست اشارت كز من بگو چه خواهی
مخمور می چه خواهد جز نقل و جام و باده - تا چند كاسه لیسی این كوزه بر زمین زن
برگیر كاه گل را از روی خنب باده - افكند در سر من آنچ از سرم برآرد
نو كرد عشق ما را باده هزارساله - در پرده عراقی میزد به نام ساقی
مقصود باده بودش ساقی بدش بهانه - پر كرد جام اول زان باده مشعل
در آب هیچ دیدی كتش زند زبانه - با زخمه چو آتش میزد ترانه خوش
مست و خراب و دلكش از باده مغانه - بر باده و بر افیون عشق تو برفزوده
و از آفتاب و از مه رویت گرو ببرده - چون گذرد می ز سر گویم ای خوش پسر
باده نخواهم دگر مست فتادم مده - چاكر خنده توام كشته زنده توام
گر نه كه بنده توام باده شادم مده - باده بده ساقیا عشوه و بادم مده
وز غم فردا و دی هیچ به یادم مده - باده از آن خم مه پر كن و پیشم بنه
گر نگشایم گره هیچ گشادم مده - دوش بدادی مرا از كف خود باده را
چون كه چنینم درآ جز كه چنانم مده - دو دیده مست شد از جان صدر شمس الدین
چه بادههاست از او مال مال در دیده - ساقی برجه باده درده
پنگان پنگان فی ستر الله - جانهایی كه مست و مخمورند
بر سر باده بادهای خورده - سیم اگر نیست به دست آورم
باده چون زر تو بر این دست نه - اذن الفاد لكی یبوح بسره
شرح الصدور كرامه لعباده - شمس المصیف اذا نی بغروبه
ما غاب حر الشمس من عباده - زد آتش اندر عود ما بر آسمان شد دود ما
بشكست باد و بود ما ساقی به نادر بادهای - كو شیرمردی در جهان تا شیرگیر او شود
شاه و فتی باید شدن تا باده نوشی یا فتی - افلاكیان بر آسمان زان بوی باده سرگران
ماه مرا سجده كنان سرمست هر فرارهای - انهار باده سو به سو در هر چمن پنجاه جو
بر سنگ زن بشكن سبو بر رغم هر خشم آرهای - زان باده همچون عسس ایمن كن هر دزد و خس
سجده كنانند این نفس هر فكر دل افشارهای - ای داده جان را لطف تو خوشتر ز مستی حالتی
خوشتر ز مستی ابد بیباده و بیآلتی - آن قدح شاده بده دم مده و باده بده
هین كه خروس سحری مانده شد از ناله گری - چون ز كفت باده كشم بیخبر و مست و خوشم
بیخطر و خوف كسی بیشر و شور بشری - باده دهی مست كنی جمله حریفان مرا
عربده شان یاد دهی یا منشان درفكنی - مایه صد ملامتی شورش صد قیامتی
چشمه مشك دیدهای جوشش خنب بادهای - باده خامشانه خور تا برهی ز گفت و گو
یا حیوان ناطقی جمله ز نطق زادهای - باده كهنه خدا روز الست ره نما
گشته به دست انبیا وارث انبیا تویی - خیز بیار بادهای مركب هر پیادهای
بهر زكات جان خود ساقی جان ما تویی - گردن عربده بزن وسوسه را ز بن بكن
باده خاص درفكن خاصبك خدا تویی - فهم كنی تو خود كه تو زیرك و پاك خاطری
باده بیار و دل ببر زود بكن تجارتی - درده بادهای چو زر پاك ز خویشمان ببر
نیست بتر ز باخودی مذهب ما جنایتی - باده شاد جان فزا تحفه بیار از سما
تا غم و غصه را كند اشقر می سیاستی - چونك شوی تو مست او باده خوری ز دست او
آن نفسی است باخطر هان كه قرابه نشكنی - برجهیی به نیم شب با شه غیب خوش لقب
ساغر باده طرب بر سر غم شكستیی - چرا در خم این دنیا چو باده بر نمیجوشی
كه تا جوشت برون آرد از این سرپوش مینایی - چو افتادی تو در دامش چو خوردی باده جامش
برون آیی نیابی در چه شیرین است بیخویشی - زهی شمشیر پرگوهر كه نامش باده و ساغر
تویی حیدر ببر زوتر سر بیگانهای ساقی - ز جام باده عرشی حصار فرش ویران كن
پس آنگه گنج باقی بین در این ویرانهای ساقی - چو باشد شیشه روحانی ببین باده چه سان باشد
بگویم از كی میترسم تویی در خانهای ساقی - چنان كن شیشه را ساده كه گوید خود منم باده
به حق خویشی ای ساقی كه بیخویشم تو بنشانی - خمش چون نیست پوشیده فقیر باده نوشیده
كه هست اندر رخش پیدا فر و انوار سبحانی - میان خوبرویان جان شده چون ذرهها رقصان
گهی مست جمالستی گهی سرمست باده ستی - ایا تبریز عقلم را خیال تو بشوراند
تو گویی باده صافی خیالت گویی بنگستی - درخت جانها رقصان ز باد این چنین باده
گران باد آشكارستی نه لنگر بادبانستی - تو عقلا یاد میداری كه شاه عقلم از یاری
چو داد آن باده ناری به اول دم فرومردی - نتانم بد كم از باده ز ینبوع طرب زاده
صلای عیش میگوید به هر مخمور و خماری - به سوی آسمان جان خرامان گشته آن مستان
همه ره جوی از باده مثال دجلهها جاری - زهی مجلس زهی ساقی زهی مستان زهی باده
زهی عشاق دل داده زهی معشوق روحانی - پیاپی باده میدادی به صد لطف و به صد شادی
كه گیر این جام بیخویشی كه باخویشی و هشمندی - الا ای باده شادان به عشق اندر چو استادان
درونت خنب سرمستی چرا از دن نمیآیی - برو ای جان دولت جو چه خواهم كرد دولت را
من و عشق و شب تیره نگار و باده پیمایی - بنگر به درخت ای جان در رقص و سراندازی
اشكوفه چرا كردی گر باده نخوردستی - آن باده فروش تو بس گفت به گوش تو
جانها بپرستندت گر جسم بنپرستی - زین باده چشید آدم كز خویش برون آمد
گر مرده از این خوردی از گور برون جستی - از یك قدح و از صد دل مست نمیگردد
گر باده اثر كردی در دل تن از او رستی - كو تابش پیشانی گر ماه مرا دیدی
كو شعشعه مستی گر باده جان خوردی - ای دشمن عقل من وی داروی بیهوشی
من خابیه تو در من چون باده همیجوشی - هم باده آن مستم هم بسته آن شستم
تا چست برون جستم از چنبر حیرانی - می وام كند ایمان صد دیده به دیدارش
تا مست شود ایمان زان باده یزدانی - آوه خنك آن دل را كو لازم آن جان شد
گه باده جان گیرد گه طره مشكینی - تا باده نجوشید در آن خنب ز اول
در جوش نیارد همه را او به شرابی - خون در تن من باده صرف است از این بوی
هر موی ز من هندوی مست است شبانی - هم آتش و هم باده و خرگاه چو نقد است
پیران طریقت بپذیرند جوانی - گر نام نگوییم و نشان نیز نگوییم
زین باده شكافیده شود شیشه جانی - زین باده كسی را جگر تشنه خنك شد
كو خون جگر ریخت در این ره به سفاحی - الحق تو نگفتی و دم باده او گفت
ای خواجه منصور تو بر دار چرایی - دل بریان عاشق باده خواهد
تو او را غصه و گریان فرستی - تویی می واجب آید باده خوردن
تویی بت واجب آید بت پرستی - به روی او دلا بس باده خوردی
بدین تلخی از آن رو در خماری - درده تو شراب جان فزایی را
كز وی آموخت باده صهبایی - ای ساقی باده معانی
درده تو شراب ارغوانی - زان باده پیر تلخ پاسخ
بفزای حلاوت جوانی - گوهر تو و این جهان چو حقه
باده تو و جام زندگانی - ای باده تو از كدام مشكی
وی مه به كدام ماه زادی - چون باده ساقی اندرآمیز
چون رنج خمار را بدیدی - كه مست شدم ز باده ماندم
اندر بر لطف و حق گزاری - انگور وجود باده گردد
چون پای بر او نهی فشاری - مست می عشق را حیا نی
وین باده عشق را بها نی - آن عشق چو بزم و باده جان را
می نوشد و ممكن صلا نی - هر دم كه ز باده تو نوشیم
بس روشن جان و تیزگوشیم - زین باده چو مست شد فلاطون
نشناسد درد از دوایی - صد گون گره است بر دل و نیست
جز باده جان گره گشایی - در شرابم چیز دیگر ریختی درریختی
باده تنها نیست این آمیختی آمیختی - هر طرف آید به دستش بیصراحی بادهای
هر طرف آید به چشمش دلبری عیارهای - باده دزدید از لبان دلبر من یك صفت
لاجرم در عشق آن لب جان شده میخوارهای - ای دهان آلوده جانی از كجا می خوردهای
و آن طرف كاین باده بودت از كجا ره بردهای - خنك آن دم كه صلا دردهد آن ساقی مجلس
كه كند بر كف ساقی قدح باده سواری - شود اجزای تن ما خوش از آن باده باقی
برهد این تن طامع ز غم مایده خواری - ز گزاف ریز باده كه تو شاه ساقیانی
تو نهای ز جنس خلقان تو ز خلق آسمانی - دو هزار خنب باده نرسد به جرعه تو
ز كجا شراب خاكی ز كجا شراب جانی - كه هر آنچ مست گوید همه باده گفته باشد
نكند به كشتی جان جز باده بادبانی - نه ز بادها بمیرد نه ز نم كمی پذیرد
نه ز روزگار گیرد كهنی و یا قدیدی - پشه نیز باده خورده سر و ریش یاوه كرده
نمرود را به دشنه ز وجود كرده فانی - آتش باده بزن در بنه شرم و حیا
دل مستان بگرفت از طرب پنهانی - بادهای گر تو ز تلخی ویم بیم دهی
سادهای گر مگسان را تو بخوان ترسانی - نی خمش كن خمش كن رو به قاصد ترش كن
ترك اصحاب هش كن باده خور در نهانی - هست امروز آنچ میباید بلی
هست نقل و باده بیحد بلی - سوی مستان با دو لعل می فروش
از برای باده دادن میروی - برشكن از بادههای بیخودان
تخته بندی ز استخوان و عرق و پی - باد بین اندر سرم از بادهای
نوش كردم از كف شه زادهای - جان چو اندر باده او غوطه خورد
بر سر آمد تابناكی سادهای - ای دل چه خوش ز پرده سرمست و باده خورده
سر را برهنه كرده دستار میكشانی - مرغان تشنه را به خرابات قرب خویش
خمها و بادههای معانی نهادهای - هر دم خرابیی است ز تو شهر عقل را
باد چراغ عقلی و باده مغانهای - ای عقل جان بباز چرا جان به شیشهای
وی جان بیار باده چرا بیمروتی - ساقی بیار باده سغراق ده منی
اندیشه را رها كن كاری است كردنی - آن نفس از ساقیان سستی و تقصیر نیست
نیست گنه باده را چونك تو كمتر كشی - بخت عظیمست آنك نقل ز جنت بری
خیر كثیرست آنك باده ز كوثر كشی - مستم و گم كرده راه تن زن و پرسش مخواه
مست چهام بوی گیر باده جانانیی - مطرب و سرنا و دف باده برآورده كف
هر نفسی زان لطف آرد غمازیی - مست دگر بادهای كاحمق و بس سادهای
دل چه بدو دادهای رو كه نیاسودهای - باده ببخشم بیز خمارت
گر بستانم خمر خماری - بگیر چنگ و تنتن دل از جدایی بركن
بیار باده روشن خمار ما را بشكن - و یا به حیله و مكری ز ره درافتادی
و یا كه مست شدی او ز باده عنبی - چه باده بود كه در دور از بگه دادی
كه میشكافد دور زمانه از شادی - نبود باده به جان تو راست گو كه چه بود
بهانه راست مكن كژ مگو به استادی - چو نام باده برم آن تویی و آتش تو
وگر غریو كنم در میان فریادی - تمام این تو بگو ای تمام در خوبی
كه بسته كرد مرا سكر باده سحری - نه بادهاش ز عصیر و نه جام او ز زجاج
نه نقل او چو خسیسان به قند و بادامی - به باد باده مرا داد همچو كه بر باد
به آب گرم مرا كرد یار اكرامی - فرست باده جان را به رسم دلداری
بدان نشان كه مرا بینشان همیداری - بگرد جمع مرا چون قدح چه گردانی
چو باده را به گرو بردهای نمیآری - وضو ز اشك بساز و نماز كن به نیاز
خراب و مست شو ای جان ز باده ازلی - مجردان همه شب نقل و باده مینوشند
در این خوشی كه در افواه سابق الدینی - كسی كه باده خورد بامداد زین ساقی
خمار چشم خوشش بین و فهم كن باقی - جهان لهو و لعب كودكانه باده دهد
ز توست مستی بالغ كه زفت سغراقی - به باد باده پراكنده گشت ابر سخن
فرست باده بیابر را كه رزاقی - فرست بادهی جان را به رسم دلداری
بدان نشان كه مرا بینشان همیداری - كدوییست سركه كدوییست باده
ترشی رها كن اگر آن كدویی - چو گشاده دستم، چو ز باده مستم
بده ای برادر قدح فقیری - چو یوسف همه فتنه مجلسی
چو اقبال و باده عدوی غمی - با چنین مشتری كند صرفه
از چنین باده مانده هشیاری - عوض باده نكته میگویی
تا بری وقت ما به طراری - مستم از بادههای پنهانی
وز دف و چنگ و نای پنهانی - زهر باده شود چو جام تویی
ظلم احسان شود چو داد تویی - به خدا دوش تا سحر همه شب
باده بیصرفه، صرف خوردستی - باده خوردی و بر فلك رفتی
مست گشتی و بند بشكستی - باده كهنه پیر راه تو بود
رو كه از چرخ پیر وارستی - باده ده، باده خواهمان كردی
كه حرامست با تو هشیاری - مست و خوشی باده كجا خوردهی؟
این مه نو چیست كه آوردهای؟ - ای دل سرمست، كجا میپری؟
بزم تو كو؟ باده كجا میخوری؟ - باده ده ای ساقی هر متقی
بادهی شاهنشهی راوقی - لابه كنی، باده دهی رایگان
ساقی دریا صفت مشفقی - فكرت اگر راحت جانها بدی
باده نجستی خرد و موسقی - لابه كنی، باده دهی رایگان
ساقی دریا صفت مشفقی - زیركی ار شرط خوشیها بدی
باده نجستی خرد و موسقی - باده ده، ای ساقی هر متقی
بادهی شاهنشهی راوقی - ز اندیشه شو پیاده، تا بر خوری ز باده
من راوق قدیم، مستكملالقوام - باده چو با خیزان، چون پشه غمگریزان
لا تعذلوا السكارا افدیكم كرامی - «باده» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- از بادهی لعل ناب شد گوهر ما
آمد به فغان ز دست ما ساغر ما - ساقی در ده برای دیدار صواب
زان باده که او نه خاک دیده است و نه آب - ای آمده بامداد شوریده و مست
پیداست که باده دوش گیرا بوده است - آن بادهی گلرنگ چنین رنگی بست
وقت است که چون گل برود دست بدست - این مستی من ز بادهی حمرا نیست
وین باده بجز در قدح سودا نیست - تو آمدهای که بادهی من ریزی
من آن باشم که بادهام پیدا نیست - بستم سر خم باده و بوی برفت
آن بوی بهر ره و بهر کوی برفت - از بادهی او بر کف جان بلبلههاست
در گردن دل ز زلف او سلسلههاست - در مجلس عشاق قراری دگر است
وین بادهی عشق را خماری دگر است - گر حلقهی آن زلف چو شستت نگرفت
تا باده از آن دو چشم مستت نگرفت - آنها که چو آب صافی و ساده روند
اندر رگ و مغز خلق چون باده روند - ای دوست گناه عاشقان سخت مگیر
کز بادهی عشق مرد بیشرم شود - این مست به بادهای دگر میگردد
قرابه تهی گشت و بسر میگردد - زان بادهی لبهاش بگردان ساقی
کز وی سر من عجب خماری دارد - بر باد دهم خویش در این بادهی عشق
کاین باده ز سودای تو بادی دارد - لعلیست که او شکر فروشی داند
وز عالم غیب باده نوشی داند - اول باده ز عاشقی نوش کند
آنگاه دهد به ما و مدهوش کند - چون بت رخ تست بتپرستی خوشتر
چون باده ز جام تست مستی خوشتر - گویم ز دل و شیشه و خون چیست نظیر
بردارم جام باده و گوید گیر - گفتی که در این دور فلک بادی هست
تا باد رسیدن ای صنم باده بیار - در کاسهی سر چو نیستت بادهی عشق
در مطبخ مدخلان برو کاسه بلیس - از آتش تو فتاده جانم در جوش
وز باده تو شده است جانم مدهوش - گه باده لقب نهادم و گه جامش
گاهی زر پخته گاه سیم خامش - چون باده بجوش در خم قالب خویش
وانگاه به خود حریف و هم ساقی باش - آن باده که بر جسم حرامست حرام
بر جان مجرد آن مدامست مدام - من بادهی نیستی چنان خوردستم
حز روز ازل تا بابد سرمستم - امشب که شراب جان مدامست مدام
ساقی شه و باده با قوامست قوام - امشب شب یاد است و سجود است و قیام
چون باده و می خواب حرامست حرام - مستیم نه مست بادهی انگوریم
از هرچه خیال کردهای ما دوریم - ساقی چو دهد بادهی حمرا چکنم
چون بوسه طلب کند مهافزا چکنم - گر باده نهان کنیم بو را چه کنیم
وین حال خمار و رنگ و رو را چه کنیم - ما بادهی ز خون دل خود مینوشیم
در خم تن خویش چو می میجوشیم - جان را بدهیم و نیم از آن باده خوریم
سر را بدهیم و جرعهای نفروشیم - ما باده ز یار دلفروز آوردیم
ما آتش عشق سینهسوز آوردیم - مائیم که از بادهی بیجام خوشیم
هر صبح منوریم و هر شام خوشیم - هم مستم و هم بادهی مستان توام
هم آفت جان زیر دستان توام - جز بادهی لعل لامکان یاد مکن
آنرا بنگر از این و آن یاد مکن - در بادهکشی تو خویش را ریشه مکن
وز باده و از ساده تو اندیشه مکن - دیدم رویت بتا تو روپوش مکن
پنهانی ما تو بادهها نوش مکن - من بیرخ تو باده ندانم خوردن
بیدست تو من مهره ندانم بردن - آمد بر من خیال جانان ز پگه
در کف قدح باده که بستان ز پگه - آنکس که ز دست شد بر او دست منه
از باده چو نیست شد تواش هست منه - میخوردم باده بابت آشفته
خوابم بربود حال دل ناگفته - آن بادهی اولین فراموشش شد
گر باز نمیدهی چه یادش دادی - ای باده تو باشی که همه داد کنی
صد بنده به یک صبوح آزاد کنی - ای ساقی از آن باده که اول دادی
رطلی دو درانداز و بیفزا شادی - اندر دل من ترانهگویان شدهای
واندر سر من چو باده رقصان شدهای - هم باده خوری مها هم نای زنی
این طمع مکن که هر دو یک جای زنی - زاهد بودم ترانه گویم کردی
سر فتنهی بزم و بادهجویم کردی - گر باده دهم به شهری و آفاقی
عقلی نگذارم به جهان من باقی - گر خوب نیم خوب پرستم باری
ور باده نیم ز باده مستم باری - گر نقل و کباب و بادهی ناب خوری
میدان که به خواب در، همی آب خوری - در رستهی مردان چو نشستی رستی
بر باده زنی ز آب و آتش دستی - فردوسی
- «باده» در شاهنامه فردوسی
- یکی جشن کرد آن شب و باده خورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد - همه دشت پر باده و نای بود
به هر کنج صد مجلس آرای بود - بخوردند باده به آوای رود
همی گفت هر یک به نوبت سرود - شب و روز با رستم شیرمرد
همی کرد شادی و هم باده خورد - سر تخت ایران ابی شهریار
مرا باده خوردن نیاید به کار - به دست دگر جام پر باده کرد
وزو یاد مردان آزاده کرد - ازان پس تهمتن زمین داد بوس
چنین گفت کاین باده بر یاد طوس - گسارندهی باده آورد ساز
سیه چشم و گلرخ بتان طراز - همی باده خوردند تا نیم شب
ز خنیاگران برگشاده دولب - برفتند با رود و رامشگران
بباده نشستند یکسر سران - سه روز اندرین گلشن زرنگار
بباشیم و ز باده سازیم کار - سران با فرامرز و با پیلتن
همی باده خوردند بر یاسمن - گهی باده خورد و گهی تاخت اسپ
بیامد سوی خان آذرگشسپ - ابا باده و رود و گردان بهم
بدان تا کند بر دل اندیشه کم - همه بادهی خسروانی بدست
همه پهلوانان خسروپرست - یکی جام پر بادهی مشک بوی
بدو داد تا لعل گرددش روی - سر جنگجویان به خوردن نشست
پرستنده شد جام باده به دست - دو روز و دو شب بادهی خام خورد
بر ماهرویش دل آرام کرد - یکی جام زرین پر از باده کرد
وزو یاد مردان آزاده کرد - همان جام را کودک میگسار
بیاورد پر بادهی شاهوار - ببینی که من در صف کارزار
چنانم چو با باده و میگسار - چو سر پر شد از بادهی خسروی
شغاد اندر آشفت از بدخوی - بدو گفت کامشب تویی بادهده
به طایر همه بادهی ساده ده - همان تا بدارند باده به دست
بدان تا بخسپند و گردند مست - پرستندهی باده را پیش خواند
به خوبی سخنها فراوان براند - به آواز ایشان شهنشاه جام
ز باده تهی کرد و شد شادکام - همانگه چو از باده خرم شدند
ز خردک به جام دمادم شدند - سه من تافته بادهی سالخورده
به رنگ گل نار و با رنگ زرد - بزرگان چو از باده خرم شدند
ز تیمار نابوده بیغم شدند - مرا آزمودی گه کارزار
چنانم که با باده و میگسار - چنین بود تا بیست و سه ساله گشت
به جام اندرون باده چون لاله گشت - چو مغزش شد از بادهی سرخ گرم
هم آنگه بخفت از بر ریگ نرم - ازان جایگه شد به دشت شکار
ابا باده ورود و با میگسار